Αντισημιτισμός στην Ελλάδα: ένα από τα συμπτώματα του μοντέρνου ελληνικού εθνικοπατριωτισμού

του Κώστα Αβραμίδη 

Αντισημιτικό πανό σε συλλαλητήριο κατά της συμφωνίας των Πρεσπών (Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος του 2018). Πηγή: conspiracywatch.info

Δεν υπάρχει διαφυγή από τον αντισημιτισμό και τους αντισημίτες στην Ελλάδα. 

Το φαινόμενο του αντισημιτισμού στην Ελλάδα είναι πέραν της θεωρίας του «καναρινιού στο ανθρακωρυχείο» (canary in a coal mine). Σύμφωνα με αυτήν την θεωρία, σε μια κοινωνία που οι συνωμοσιολογικές αντισημιτικές απόψεις και η βία είναι σε ανοδική πορεία, ο εθνικισμός βρίσκεται επίσης σε έξαρση. Αν αυτό όντως ισχύει, η Ελλάδα πρέπει να αποτελεί την εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα, καθώς ο αντισημιτισμός δεν σταμάτησε ποτέ να είναι η αιχμή του ελληνικού εθνικισμού, ο οποίος είναι καθεστώς εδώ και διακόσια χρόνια, ενώ οι επιπτώσεις του επιδρούν σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Φυσικά οι πρώτοι που «γεύονται» τις συνέπειες των γενεών οικοδόμησής του, είναι οι μειονότητες και οι μετανάστες.

Την τελευταία δεκαετία, το δρόμο για την συμμετοχή της εθνικιστικής ακροδεξιάς – εμπροσθοφυλακής του ελληνικού εθνικισμού – στα υψηλότερα κυβερνητικά κλιμάκια έστρωσε η αριστερά όταν συνεργάστηκε με τους εθνικιστές ακροδεξιούς συνωμοσιολόγους με σκοπό την δημιουργία «αριστερής» κυβέρνησης. Για τον ίδιο ακριβώς λόγο το έκανε και η δεξιά εισάγοντας στην παράταξή της εθνικιστές ακροδεξιούς, ώστε να συσπειρώσει στις τάξεις της τους ακροδεξιούς, διαφορετικά δεν θα μπορούσε ούτε αυτή να σχηματίσει μακρόπνοη κυβέρνηση. 

Δυστυχώς, για όλους αυτούς που έχουν διδαχθεί να βλέπουν την πολιτική με όρους δεξιάς και αριστεράς και όχι με όρους εθνικιστών/πατριωτών και δημοκρατών, ο δεξιός και ακροδεξιός αντισημιτισμός και ρατσισμός είναι το κύριο πρόβλημα ενώ ο αριστερός αντισημιτισμός και ρατσισμός ξεπλένονται στην κολυμβήθρα του «αγωνιστικού παρελθόντος» του αντικαπιταλισμού και του αντιιμπεριαλισμού. 

Πολλοί θεωρούν φυσικό επόμενο, χωρίς να έχουν απαραίτητα άδικο, ότι είναι πιο εύκολο για τη δεξιά να προσελκύσει τους εθνικιστές και εθνικοπατριώτες ακροδεξιούς, αυτό όμως που αδυνατούν να κατανοήσουν στην Ελλάδα – και όχι μόνο – είναι ότι αυτό που γεννά τον αντισημιτισμό τον ρατσισμό, καθώς και άλλες μορφές διακρίσεων στις μοντέρνες κοινωνίες και έθνη-κράτη, είναι η εθνικιστική εξιστόρηση των πραγμάτων και η δημιουργία εθνικιστικής συνείδησης και πολιτισμού.

Το μέγεθος του προβλήματος είναι τόσο μεγάλο, που οι λίγοι συνάνθρωποί μας που πραγματικά θέλουν να βοηθήσουν για να αλλάξει η κατάσταση της κοινωνίας στην οποία ζουν καταναλώνουν το χρόνο τους προσπαθώντας να αντικρούσουν τα συμπτώματα του εθνικισμού. 

Η μη ύπαρξη δημοκρατικής κοσμικής πολιτικής εκπαίδευσης με σκοπό την δημιουργία ενεργών πολιτών με δημοκρατικό ήθος και πολιτισμό για την οικοδόμηση μιας ολοένα και περισσότερο δημοκρατικής κοινωνίας είναι το ζητούμενο. Όσο αυτό το ζητούμενο συνεχίζει να μην είναι ο κυρίαρχος πολιτικός στόχος στις κοινωνίες που ζούμε, θα συνεχίσουμε να βιώνουμε τις ολέθριες επιπτώσεις του εθνικισμού. 

Οι Εβραϊκές Κοινότητες στην Ελλάδα μετά το σχεδόν ολικό ξεκλήρισμά τους κατά τη διάρκεια της Shoah, με την συμμετοχή μεγάλου μέρους των Ελληνορθοδόξων αυτής της χώρας, αποτελεί πλέον μια μικρή μειονότητα σε σχέση με άλλες πολυπληθέστερες στην χώρα, όπως οι Ρομά, οι Τούρκοι, οι Σλάβοι κτλπ, παρόλα αυτά αποτελούν κυρίαρχο στόχο της ελληνικής εθνικιστικής μισαλλοδοξίας.

Πάνω από τα 2/3 του ντόπιου πληθυσμού έχει αρνητικές απόψεις για τους Εβραίους μέσα στη χώρα και το εξωτερικό, και φυσικά δεν τους θεωρεί Έλληνες πολίτες, καθώς δεν είναι χριστιανορθόδοξοι.

Οι λιγοστοί που απόμειναν έχουν καταφέρει να εξαφανιστούν μέσα στο πλήθος, αυτό όμως δεν έχει αποθαρρύνει τους Έλληνες εθνικιστές από το να βεβηλώνουν τους τάφους των προγόνων τους, τα πρόσφατα αναγερθέντα μνημεία για το Ολοκαύτωμα και τους εναπομείναντες χώρους λατρείας που ντόπιοι Έλληνες δεν πρόφτασαν να καταστρέψουν στο παρελθόν.

Από την άλλη μεριά, κάθε φορά που το κράτος-καταφύγιο του Ισραήλ εμπλέκεται σε εχθροπραξίες με τους Παλαιστινίους, αυτό το μικρό κράτος κατηγορείται από τους Έλληνες εθνικιστές ως υπεύθυνο για αυτήν την πολυετή, πολυσύνθετη και πικρή διαμάχη μεταξύ των δύο πλευρών. Με τις υπεραπλουστευτικές τους εξηγήσεις, πολλοί Έλληνες αριστεροί αλλά και άλλοι ενισχύουν τον ήδη υπάρχοντα αντισημιτισμό. 

Ενδεικτικό του τρόπου σκέψης των Ελλήνων εθνικιστών και λοιπών πατριωτών αποτυπώνεται πολύ καλά σε ένα ηχητικό ντοκουμέντο από την υπερασπιστική γραμμή που ακολούθησε ο Θάνος Πλεύρης ως συνήγορος του πατέρα του, που ο δημοσιογράφος Δημήτρης Ψαρράς συμπεριέλαβε σε πρόσφατο άρθρο του στην Εφημερίδα των Συντακτών. 

«Θα μπορούσατε να δικάσετε εδώ έναν άνθρωπο που θα έλεγε ότι θέλω να εξοντωθούν οι Τούρκοι; Θα μπορούσατε να δικάσετε εδώ έναν άνθρωπο που θα σας έλεγε ότι δεν αντέχω να έχω Αλβανούς στην Ελλάδα, δεν θέλω κανέναν Αλβανό στην Ελλάδα; Ειπώθηκε ότι λέει πως θέλει απαλλαγή της Ευρώπης από τους Εβραίους. Θα μπορούσατε εσείς να δικάσετε κάποιον που θα έλεγε ότι δεν θέλω να υπάρχει κανένας ξένος στην Ελλάδα; Καμία άλλη εθνική οντότητα; Ή κάποιον χριστιανό που θα έλεγε δεν θέλω να υπάρχει κανένας αλλόθρησκος στην Ελλάδα;».

Και φυσικά, ο Θάνος Πλεύρης δικαιώθηκε με αυτήν την εθνικιστική αντισημιτική/ρατσιστική υπερασπιστική του γραμμή, καθώς όπως όλοι γνωρίζουν ο αντισημίτης και λάτρης του εθνικοσοσιαλισμού συγγραφέας πατέρας του, αθωώθηκε από τους Έλληνες δικαστές και την ελληνική δικαιοσύνη, καθώς η συγκεκριμένη δικαιοσύνη είναι πρώτα απ’ όλα ελληνική και μετά δικαιοσύνη… 

Ο φόβος – αντισημιτισμός στην Πολωνία μετά το Άουσβιτς

Ο μπλόγκερ Glykosymoritis παρουσιάζει στο παρόν ιστολόγιο το πολυσυζητημένο βιβλίο του πολωνικής καταγωγής Αμερικανού ιστορικού Γιαν Γκρος Ο φόβος (2006).

Ο ΦΟΒΟΣ – Αντισημιτισμός στην Πολωνία μετά το Άουσβιτς, του Jan T. Gross

Από τα 3,5 εκατομμύρια Πολωνών Εβραίων (η Πολωνία είχε πριν τον πόλεμο τη δεύτερη μεγαλύτερη κοινότητα Εβραίων μετά τις ΗΠΑ) που κατοικούσαν στην χώρα πριν την έναρξη του 2ου Παγκοσμίου πολέμου, το 90% εξοντώθηκε από τα χέρια των Γερμανών,  και όχι μόνο.

Οι Πολωνοί Καθολικοί, που ήταν φανατικοί αντισημίτες πριν την έναρξη του πολέμου, άδραξαν την ευκαιρία να σκοτώσουν και να λεηλατήσουν υπάρχοντα και περιουσίες των «συμπατριωτών» τους Εβραίων που έχοντας ξεφύγει από τα δολοφονικά χέρια των Γερμανών και των Πολωνών Καθολικών προσπάθησαν να βρουν καταφύγιο όπου μπορούσαν.

Όσοι κατάφεραν να ξεφύγουν τις εκτελέσεις και τα στρατόπεδα εξόντωσης και μπόρεσαν ως εκ θαύματος να βρουν άσυλο κάτω από τις στέγες Πολωνών Καθολικών – στις συντριπτικές περιπτώσεις με χρηματικό ή άλλο υλικό αντίτιμο – καθώς και να φυγαδεύσουν τους εαυτούς τους βαθιά στην Σοβιετική Ένωση, νόμιμα ή περνώντας τα σύνορα παράνομα (καταλήγοντας να κλειστούν σε γκουλάγκ στη Σιβηρία από τους Σοβιετικούς για παράνομη είσοδο στη χώρα με ποινές 5 ετών), γύρισαν πίσω στα σπίτια τους στην Πολωνία.

Μόνο κάποιες λιγοστές χιλιάδες κατάφεραν να γυρίσουν πίσω στα σπίτια τους. Ιδιαίτερα γι’ αυτούς που ζούσαν στην πολωνική επαρχία ήταν εντελώς αδύνατο να εγκατασταθούν και πάλι στις εστίες τους, καθώς η πιθανότητα να δολοφονηθούν από τους Καθολικούς γείτονες ήταν πολύ μεγάλη. Οι πρώην «συγχωριανοί» δεν διανοούνταν να αφήσουν τους Εβραίους να επιστρέψουν πίσω στις διαλυμένες κοινότητές τους.

Το βιβλίο αυτό εξετάζει το φαινόμενο του αντισημιτισμού στην Πολωνία μετά το πέρας της γερμανικής κατοχής και συγκεκριμένα το πογκρόμ στην πόλη του Kielce. Επίσης, αναλύει την κοινωνική και πολιτική κατάσταση στην Πολωνία πριν, κατά την διάρκεια της κατοχής από τους Γερμανούς Ναζί και Σοβιετικούς και μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς Ναζί, και την προσπάθεια επικράτησης του Σοβιετικού Σταλινιστικού καθεστώτους και άλλων πολύ σημαντικών γεγονότων που έλαβαν χώρα στην Πολωνία, από το 1939 έως το 1949. Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία μιας Πολωνίας με εθνική ομοιογένεια που σοκάρει, έχοντας υπόψη ότι πριν τον πόλεμο οι Εβραίοι, Γερμανοί και Ουκρανοί, αποτελούσαν τεράστιο κομμάτι του πληθυσμού της χώρας.

Επιπρόσθετη ανάγνωση:

1. Hunt for the Jews – Betrayal and murder in German-occupied Poland (2013). Του Jan Grabowski.
2. Bloodlands: Europe between Hitler and Stalin (2011). Του Timothy Snyder
3. Black Earth: The Holocaust as History and Warning (2016). Του Timothy Snyder
4. Σύντομη βιογραφία του Jan Gross.

Κώστας Αβραμίδης

Νέα κυκλοφορία: Κυρίες και Κύριοι από δω για τα Αέρια – Ταντέους Μπορόφσκι

Via 0151

«…σ’ αυτόν τον πόλεμο, η ηθική, η εθνική αλληλεγγύη, ο πατριωτισμός και τα ιδανικά της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας είχαν όλα τους ξεγλιστρήσει από τα χέρια των ανθρώπων σαν ένα φαγωμένο κουρέλι. Είπαμε ότι δεν υπάρχει κανένα έγκλημα που ο άνθρωπος δεν θα διέπραττε προκειμένου να σώσει τον εαυτό του. Και, έχοντας σώσει τον εαυτό του, θα διαπράττει εγκλήματα για ολοένα και πιο ασήμαντους λόγους· θα τα διαπράξει πρώτα από καθήκον, μετά από συνήθεια και τελικά για ευχαρίστηση. Τους είπαμε με περίσσιο ενθουσιασμό τα πάντα για τη δύσκολη, υπομονετική ύπαρξή μας στο στρατόπεδο συγκέντρωσης, που μας είχε διδάξει ότι όλος ο κόσμος είναι πραγματικά σαν ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης· οι αδύναμοι δουλεύουν για τους δυνατούς και αν δεν έχουν δύναμη ή διάθεση να δουλέψουν –τότε ας κλέψουν, ή ας πεθάνουν». [απόσπασμα από το βιβλίο]

Δίπλα στα κλασικά βιβλία των Πρίμο Λέβι, Ζαν Αμερύ και Ίμρε Κέρτες, η συλλογή διηγημάτων του Ταντέους Μπορόφσκι με τίτλο “Κυρίες και Κύριοι από δω για τα Αέρια…” προσθέτει άλλο ένα κομμάτι του παζλ στην κατανόησή μας γύρω από τα στρατόπεδα εξόντωσης.

Το βιβλίο διατίθεται στα βιβλιοπωλεία Ναυτίλος και Πολιτεία στα Εξάρχεια και στο βιβλιοπωλείο Κεντρί στη Δ. Γούναρη, στη Θεσσαλονίκη. Επίσης μπορείτε να το βρείτε μέσω του δικού μας δικτύου διανομής στα κτίρια του Αρχείου71 (Καλλιδρομίου και Ζωσιμάδων, κάθε Σάββατο 1-4μμ και Ιπποκράτους 150, κάθε Πέμπτη 6-9μμ) ή, εναλλακτικά, μπορείτε να το παραγγείλετε μέσω email στο 0151 [at] espiv.net

Antisemitismus in Europa heute (GB, Frankreich, Griechenland)

[Τον περασμένο Δεκέμβρη πραγματοποιήθηκε κοντά στο Αμβούργο ένα ακόμα Israel SoliCamp που έδωσε τη δυνατότητα σε ακτιβίστριες/στές, μελετήτριες/τές και απλούς ενδιαφερόμενους να ανταλλάξουν απόψεις για τις προκλήσεις και τους κινδύνους που αντιμετωπίζει σήμερα το Ισραήλ καθώς και για τρόπους αντιμετώπισης της ανόδου του αντισημιτισμού (το πλήρες πρόγραμμα της συνάντησης έχει δημοσιευτεί εδώ). Η δική μας εισήγηση – την περίληψη της οποίας παραθέτουμε παρακάτω στα γερμανικά – είχε ως στόχο να προκαλέσει μια συζήτηση για την πολυμορφία του φαινομένου του σύγχρονου αντισημιτισμού σε τρεις ευρωπαϊκές χώρες. Δεν είναι μόνο η Άκρα Δεξιά που βάλλει σήμερα κατά των Εβραίων, είναι και σημαίνοντα στελέχη των Εργατικών της Βρετανίας στο facebook και άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης· είναι και αρκετοί Γάλλοι πολίτες που τα τελευταία χρόνια απορρίπτουν στο όνομα του Ισλάμ τη Γαλλία και τη Δύση ως «εβραϊκές οντότητες»· είναι κι ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας που γαλουχήθηκε εδώ και δεκαετίες με την αντίληψη ότι η Σοά συνέβη κάπου αλλού και χωρίς μερίδιο ελληνικής ευθύνης.]

Antisemitismus in Europa heute

Dimitri Kravvaris

[Zusammenfassung zum Input beim Israel SoliCamp 2016]

Der Input zum „Antisemitismus in Europa heute“ zielte darauf ab, zum einen über antisemitische Vorfälle in Europa zu informieren, die in den Mainstream-Medien häufig unzureichend thematisiert werden, und zum anderen eine Diskussion über die Salonfähigkeit des heutigen Antisemitismus anzustoßen, dessen Träger sowohl hoch gebildete Menschen aus der Mitte der Gesellschaft sowie führende Politiker*innen als auch potentielle Opfer von rassistischen und sozialen Diskriminierungen sein können. Der Akzent wurde auf drei Länder – Großbritannien, Frankreich und Griechenland – gelegt, wobei die gegenwärtige Situation in Deutschland häufig zum Vergleich in Betracht gezogen wurde. Dem Interesse an der zunehmenden Gefahr der Judenfeindlichkeit in Europa liegt das Facebook-Projekt „Watch: Antisemitism in Europa“ zugrunde, an dem der Referent beteiligt ist. Die Seite wurde 2014 nach dem Anschlag auf das Jüdische Museum in Brüssel gegründet und dokumentiert seitdem regelmäßig antisemitische Vorfälle in ganz Europa; zur Orientierung der Leser*innen wird jeder Beitrag mit einer kurzen Zusammenfassung auf Englisch vorgestellt.

Ι. Ausgehend von der These der Wirksamkeit der Sprache („Sprache ist Handlungsinstrument und kann wie eine Waffe benutzt werden, um Menschen Schaden zuzufügen, sie zu kränken, zu beleidigen, zu verunglimpfen, sie auszugrenzen, ihnen zu drohen“, Schwarz-Friesel & Reinharz, 2013:38) wurden Facebook-Beiträge, Tweets sowie Statements von führenden Mitgliedern der britischen Arbeiterpartei vorgestellt, die tradierte judenfeindliche Stereotype (jüdische Physiognomie, Juden als Mörder usw.) aktualisieren, utopische sowie mit Ressentiment beladene Lösungsvorschläge des Nahostkonflikts ins Spiel bringen und Hitler als „Zionisten“ und „Verrückten“ darstellen. Somit wurde klar, dass Antisemitismus in einer Partei, die angeblich jede Form des Rassismus bekämpft, derzeit weiter verbreitet ist, als viele deutsche und europäische Medien behaupten. Zudem wurde mittels Berichten der Organisation Community Security Trust darauf aufmerksam gemacht, dass Judenfeindlichkeit in Großbritannien in den letzten Jahren dramatisch zugenommen hat.

ΙΙ. Lange bevor islamistische Terroristen in die Redaktion von Charlie Hebdo sowie in den jüdischen Supermarkt an der Porte de Vincennes stürmten, war antisemitische Hetze vor allem in den Pariser Straßen sowie im Internet sichtbar. Anhand von Fotomaterial von einer Anti-Regierungsdemonstration vom Januar 2014 wurden populäre anti-establishment und antisemitische Gesten, wie der Quenelle-Gruß, analysiert. Anschließend wurde eine kurze Genealogie des Judenhasses in Frankreich unternommen: Zum einem wurde auf den 2002 erschienenen Band „Les territoires perdus de la République“ (deutsch: Die verlorenen Gebiete der Republik) hingewiesen, in dem Lehrer*innen vom aggressiven Antisemitismus, Sexismus und von der Ablehnung der Demokratie im Namen des Islam in den öffentlichen Schulen berichteten. Ihre Warnungen wurden entweder ignoriert oder die Autor*innen wurden der „Islamophobie“ bzw. des „Rassismus“ bezichtigt. Die antisemitischen Anschläge von 2012 in Toulouse und Montauban, von Mai 2014 in Brüssel und von Januar 2015 in Paris wurden jedoch von jungen Franzosen verübt, die Anfang der Nullerjahre an solchen Schulen sozialisiert worden waren. Zum anderen wurde die Apathie der französischen Gesellschaft hinsichtlich der zunehmenden Popularität der islamistischen Weltanschauung unter jungen Franzosen thematisiert. Antisemitische Täter werden heute noch von französischen Medien, wie Agence France Presse (AFP), als „déséquilibrés“ (deutsch: seelisch gestört) bezeichnet. Der Karikaturist Joann Sfar hat auf diese Verharmlosung des Antisemitismus sarkastisch reagiert.

III. Antisemitismus in Griechenland wird im Züge der andauernden Finanz-Krise fast ausschließlich in Bezug auf die „Chryssi Avgi“ (deutsch: Goldene Morgenröte) – die seit 2012 drittstärkste Partei im Parlament – thematisiert. Ihr Anstieg, argumentiert man oft, verdanke diese Partei eben der steigenden Arbeitslosigkeit und Perspektivlosigkeit vieler Wähler*innen. Anhand einer von der Panteion Universität durchgeführten Studie (2013) wurde eingewendet, dass die Mehrheit der jungen Unterstützer der Chryssi Avgi sich bewusst für diese Partei entschied, da sie mit dem Kern der Ideologie der griechischen Neonazis maßgeblich einverstanden sind: angebliche historische Überlegenheit der griechischen Nation, Gefühl der Selbstviktimisierung aufgrund der vermeintlich nicht gloriosen Gegenwart und Präferenz von autoritären Regierungsformen. Das Interesse an der Shoah und der europäischen Geschichte des XX. Jahrhunderts ist gering. Auch die griechische Linke rekurriert gerne auf die nationalistische These des ewigen Opfers und relativiert somit die Shoah. In diesem Zusammenhang wurde ein Teil der Rede des griechischen Vize-Bildungsministers Theodosis Pelegrinis (Syriza-Partei) am 15. September 2016 im griechischen Parlament zitiert, in der er „die Juden“ als Ausnutzer des Holocaust präsentiert. Er behauptet, dass sie sich den Begriff Holocaust „mit Geduld und Beharren“ hätten aneignen können, „um die Verbrechen des Nazi-Regimes gegen sie hervorzuheben und somit die Sympathie der zivilisierten Welt für ihr Leiden zu provozieren“. Die Shoah wird hierbei nicht als Zivilisationsbruch gedacht, sondern als instrumentalisiertes jüdisches Leiden, abgekoppelt vom nationalen Narrativ. Pelegrinis fordert nun „die Griechen“ auf, sich ebenso den Begriff der Katastrophe anzueignen, um daraus politisches Nutzen zu erzielen.

Weiterführende Literatur

1. Emmanuel Brenner (Hrsg.): Les territoires perdus de la République. Postface de Georges Bensoussan. Paris 2015 (2002)
2. David Hirsh: The most threatening form of anti-Semitism in Britain today. Online Beitrag auf timesofisrael.com. 3. September 2015
3. Dimitris Kravvaris im Gespräch mit Carolin Mothes über Antisemitismus in Griechenland: „Die antizionistische Rhetorik gilt nicht als antisemitisch“. In: Jungle World, Nr. 6, 5. Februar 2015, S. 5. Das Interview kann auch online gelesen werden.
4. Carolin Mothes: Antisemitismus in der französischen Gegenwart – vom French Carmel aus betrachtet. Online Beitrag auf haolam.de. 16. Juni 2014
5. Monika Schwarz-Friesel & Jehuda Reinharz (Hrsg.): Die Sprache der Judenfeindschaft im 21. Jahrhundert. Berlin/Boston 2013

Πορεία Μνήμης 2017

Το πρόγραμμα της φετινής διοργάνωσης περιλαμβάνει:

Συναυλία Μνήμης

Σάββατο 18 Μαρτίου 2017, στις 19:00, στο Αμφιθέατρο Τελετών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, με τα Μουσικά Σχήματα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, τη Χορωδία της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, το φωνητικό σύνολο «εν χορώ», τη Νέα Χορωδία του Δήμου Καλαμαριάς και το Concerto Quartet. Σολίστ: Αγγελική Καθαρίου. Διευθύνει: Κωστής Παπάζογλου

Πορεία Μνήμης

Κυριακή 19 Μαρτίου 2017, 11:30 π.μ.

Αφετηρία: Πλατεία Ελευθερίας Θεσσαλονίκης. Κατάληξη πορείας και τελετή στην Πλατεία Παλαιού Σιδηροδρομικού Σταθμού. Κεντρική ομιλία από την Ιστορικό, Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Ρίκα Μπενβενίστε, με τίτλο: «Από την ημέρα πένθους στις ημέρες μνήμης».

Εγκαίνια έκθεσης βιβλίου με θέμα «Μαρτυρίες και ιστορικά δοκίμια για την Εβραϊκή γενοκτονία» και ομιλία της Ιστορικού Ρένας Μόλχο με τίτλο: «Ιστορική έρευνα και μνήμη ως τρόπος ζωής».

Δευτέρα 20 Μαρτίου 2017, στις 18:00, στο Φουαγιέ του Δημαρχείου Θεσσαλονίκης.

Στην έκθεση παρουσιάζονται βιβλία από τη Συλλογή Shoa της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ και βιβλία από τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης.

via auth.gr

Δύο διημερίδες της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Γκαίτε Αθηνών και την υποστήριξη της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας

Πρόσφυγας στην ίδια σου τη χώρα / Becoming refugee in your native land

Στο πλαίσιο του καλλιτεχνικού εγχειρήματος “Διασπορές” / In the framework of “Diasporas”, an art project focusing on art, migration and diaspora in Thessaloniki and beyond.

Ιωσήφ Βαένα / Iosif Vaena: “Πρόσφυγας στην ίδια σου τη χώρα: οι Εβραίοι που επέστρεψαν απο το Άουσβιτς στη Θεσσαλονίκη / Becoming refugee in your native land: the Jews who returned from Auschwitz to Salonica” (στα Ελληνικά / in Greek)

Περίληψη Παρουσίασης / Presentation Summary:

Η προσφυγιά είναι μια παράξενη κατάσταση. Στην συζήτηση θα ανακαλύψουμε το πώς οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης – των οποίων η ιστορική παρουσία είναι τουλάχιστον 2100 χρόνων και πλειοψηφία ζει τουλάχιστον 520 χρόνια στην πόλη – κατέληξαν πρόσφυγες στην ίδια τους την πόλη μετά το Ολοκαύτωμα και το πώς σήμερα συνυπάρχει η αίσθηση του ιθαγενή και πρόσφυγα ταυτόχρονα.

The condition of being a refugee is a strange one. In our discussion we will discover how the Jews of Thessaloniki –whose historical existence is at least 2100 years old and whose majority lives for at least 520 years in the city – ended up being refugees in their own city after the Holocaust, and how today the sense of being indigenous as well as a refugee simultaneously coexist.

////

Μικρή Βιογραφία:

Ο Ιωσήφ Βαένα είναι φαρμακοποιός και στον ελεύθερο χρόνο του συλλέγει εβραϊκές ταφόπλακες από τον Θερμαϊκό. Ελπίζει μια μέρα να μάθει ποιός τις έριξε εκεί.

Iosif Vaena is a pharmacist and in his free time he collects Jewish tombstones from the gulf of Thermaikos. He hopes that one day he will find out who threw them out there.

////

Στοιχεία Παρουσίασης / Presentation Information:

Τόπος / Place: Πολιτιστικό Κέντρο Βαβυλωνία, Βύρωνος 3, 54622, Θεσσαλονίκη / Babylonia Cultural Center, 3 Vironos st., 54623, Thessaloniki

Ημερομηνία και Ώρα / Date and Time: 17.10.15, 18:00-21:00 (σειρά παρουσιάσεων / series of presentations)

Γλώσσα Παρουσίασης / Presentation Language: Ελληνικά / Greek

////

http://thess.gr/blog/author/mayor-rison

Via diasporaplace.com  [h/t grassrootreuter.wordpress.com]

Ρίκα Μπενβενίστε: Αυτοί που επέζησαν. Αντίσταση, Εκτόπιση, Επιστροφή. Θεσσαλονικείς Εβραίοι στη δεκαετία του 1940

Νέα κυκλοφορία από τις εκδόσεις Πόλις

σελίδες: 444 • isbn: 978-960-435-455-9 • τιμή: 17 ευρώ

Πριν από τον πόλεμο, ζούσαν στη Θεσσαλονίκη πάνω από 50.000 Εβραίοι. Από αυτούς, περισσότεροι από 46.000 εκτοπίστηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα, όπου, σε ποσοστό περίπου 96%, δολοφονήθηκαν.

Το ανά χείρας βιβλίο αφηγείται ιστορίες Θεσσαλονικιών Εβραίων που σώθηκαν. Οι ιστορίες τους είναι οι εξαιρέσεις που δεν αφήνουν ούτε στιγμή να ξεχαστεί ο κανόνας. Ο κανόνας ήταν ο θάνατος. Μέσα από τεκμήρια και μαρτυρίες, παρακολουθούμε διαδρομές ανθρώπων που μοιράστηκαν κοινές εμπειρίες στα βουνά όπου διέφυγαν για να πολεμήσουν ως αντάρτες, και στα στρατόπεδα όπου υπέμειναν αμέτρητα βάσανα, αλλά επέζησαν. Τους παρακολουθούμε επίσης κατά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, όταν οι δρόμοι τους παρέμειναν κοινοί ή χώρισαν, αφού άλλοι επέστρεψαν στον γενέθλιο τόπο ενώ άλλοι μετανάστευσαν.

Η εστίαση σε ομάδες ανθρώπων που είχαν κοινές εμπειρίες ξεδιπλώνει μπροστά στα μάτια μας τις δυνατότητες και τα όρια των επιλογών τους, τις προθέσεις και τα αδιέξοδα, τις αντοχές και τις παραιτήσεις τους. Η επιβίωσή τους έλαβε πολλές όψεις. Τις όψεις που συναντάμε στα πρόσωπα των ίδιων, αλλά και όλων εκείνων με τους οποίους συναντήθηκαν: τόλμη, φόβο, ανυπακοή, συμμόρφωση, καλοσύνη, μικρότητα, αξιοπρέπεια, κακία – και όλα αυτά, στον υπερθετικό βαθμό που επέβαλλαν οι ακραίες συνθήκες του πολέμου και των διωγμών. Τις όψεις, ακόμα, που προσδιόρισε η κοινωνία τους, όταν βρέθηκε παγιδευμένη στη δίνη του πολέμου, της Κατοχής και των διώξεων. Στη διαλεκτική του ατομικού με το κοινωνικό, το τυχαίο διεκδικεί επίσης ένα διόλου ευκαταφρόνητο μερίδιο. Η ποικιλία των διαδρομών αυτών που επέζησαν είναι κρίσιμη για να κατανοήσουμε ένα παρελθόν που δεν εξημερώνεται.

Ρίκα Μπενβενίστε

***

Η Ρίκα Μπενβενίστε γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1959. Σπούδασε Ιστορία στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ και έκανε το διδακτορικό της στη Μεσαιωνική Ιστορία στη Σορβόννη (Paris I, Panthéon-Sorbonne).

Δίδαξε στο Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Σήμερα είναι καθηγήτρια Ιστορίας της Μεσαιωνικής Ευρώπης στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Μελέτες της για τα δικαστικά αρχεία της μεσαιωνικής Γαλλίας, την ιστορική ανθρωπολογία και τις σχέσεις εβραίων και χριστιανών στη μεσαιωνική Δύση έχουν δημοσιευθεί σε ελληνικά και ξένα περιοδικά. Στα ερευνητικά της ενδιαφέροντα συμπεριλαμβάνονται η εβραϊκή ιστοριογραφία και η ιστορία του Ολοκαυτώματος.

Κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία της: Η ποινική καταστολή της νεανικής εγκληματικότητας τον 19ο αιώνα, 1833-1911 (Αντ. Ν. Σάκκουλας, 1994), Εβραίοι ταξιδιώτες τον Μεσαίωνα (Νεφέλη, 2000) και Από τoυς Βαρβάρους στους Μοντέρνους: Κοινωνική ιστορία και ιστοριογραφικά προβλήµατα της µεσαιωνικής ∆ύσης (Πόλις, 2007).

• Το παρακάτω βίντεο περιέχει μια παλιότερη εισήγηση της Ρίκας Μπενβενίστε με θέμα “Μαρτυρίες των επιζώντων και ιστορική έρευνα. Νέες προοπτικές για την ιστορία της Σοά στην Ελλάδα” (“Témoignages des survivants et recherche historique. Nouvelles perspectives pour l’histoire de la Shoah en Grèce”):

ελληνική μνήμη για τη Shoah: ένα σύντομο ανέκδοτο IV

του StepanyanTSP

Πως και τι μπορεί να μάθει κανείς από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων; Σίγουρα οι εκδηλώσεις μνήμης είναι ο πλέον συχνός τρόπος, έστω και για λόγους επιτελεστικότητας της μνήμης. Αλλά αν θέλουμε να πούμε ότι μια κοινωνία μαθαίνει ουσιαστικά το μάθημα του Ολοκαυτώματος, αυτό πιστεύω ότι μπορεί να φανεί έμπρακτα μόνο όταν η εκάστοτε κοινωνία ενσωματώνει σε βασικές λειτουργίες, ανάγκες και πιστεύω αυτό το «μάθημα».

Μπορώ να σκεφτώ τρεις τουλάχιστον τρόπους με βάση τους οποίους μια κοινωνία* μπορεί να δείξει ότι έχει μάθει** από το Ολοκαύτωμα, αναλαμβάνοντας υπεύθυνα να μην το επαναλάβει ή να μην αφήσει να επαναληφθεί. Οι τρεις αυτοί τρόποι που μπορώ να σκεφτώ με αφετηρία την μοναδικότητα του Ολοκαυτώματος, έχουν να κάνουν με τους δράστες, τα θύματα και την διαδικασία εξόντωσης καθεαυτή.

Ο πρώτος προφανής τρόπος είναι, αφενός, να προστατευτεί το θύμα από παρόμοια μελλοντική καταστροφή. Επειδή εδώ η παρελθούσα καταστροφή αντιστοιχεί σε εξόντωση, ο τρόπος θα πρέπει να αφορά στην προστασία των επιζώντων της καταστροφής, εξασφαλίζοντας τους ένα ασφαλές περιβάλλον. Μπορούμε να πούμε, όμως, με ασφάλεια ότι η μεταπολεμική και η μεταπολιτευτική ελλάδα δεν έχει προστατεύσει τους επιζώντες Εβραίους της σε δεκάδες κρίσιμες περιπτώσεις: στην περίπτωση του Ζόμαρ, στις περιπτώσεις των μη καταδικασμένων στρατιωτικών και χρυσαυγιτών και μη συλληφθέντων δραστών κατά το κάψιμο των συναγωγών των Χανίων και της Κέρκυρας, στην περίπτωση της μη σύλληψης όσων σύλησαν το μνημείο του Ολοκαυτώματος της Ρόδου, στην περίπτωση της αθώωσης του νεοναζί συγγραφέα Κ. Πλεύρη που γράφει πως μπορεί το Άουσβιτς να μας φανεί χρήσιμο ξανά, κι όλα αυτά είναι μόνον λίγα.

Ο δεύτερος τρόπος για να αποδείξει μια κοινωνία πως έχει μάθει από το Ολοκαύτωμα είναι να ξεκαθαρίσει παντοτινά, υπό μορφή καταδίκης βέβαια, την σχέση της με τους δράστες του εγκλήματος, εν προκειμένω τους ναζί. Εδώ βέβαια δεν μιλάμε για γερμανούς ναζί, αν και το ελληνικό κράτος έχει καταφέρει να δώσει ασυλία ακόμα και σε αυτούς. Αλλά κυρίως μιλάμε για τους ιδεολογικούς απογόνους των ναζί, τους σημερινούς έλληνες νεοναζί. Και με ασφάλεια μπορούμε να πούμε για άλλη μια φορά πως αυτό όχι μόνον δεν έχει γίνει στην ελλάδα, αλλά μάλιστα το ελληνικό κράτος παίζει και μπόλικα παιχνίδια μαζί τους, είτε βάζοντας τους να κάνουν την “βρωμοδουλειά” χτυπώντας μετανάστες, είτε εργαλειοποιώντας τους ως αντίπαλο δέος στην αριστερά, είτε ενεργοποιώντας τους ως «χουντικό μπαμπούλα», είτε ακόμη και προσφέροντάς τους πολύπλευρη ασυλία – ακόμα και τώρα ναι! που 15 απ’ αυτούς είναι στις φυλακές – δείχνοντας πως αδιαφορεί ή σιγοντάρει για την ιδεολογική τους και πρακτική δουλειά.

Ο τρίτος τρόπος έχει να κάνει με το σημείο που κανείς σκέφτεται ελαφρώς πάνω στον χαρακτήρα της εξόντωσης. Δεν μιλάω για βαθείς στοχασμούς. Ή για βύθισμα στην φαντασία για να κατανοήσουμε λίγα μόνον από το σύμπαν αυτού που λέγεται «στρατόπεδα συγκέντρωσης». Μιλάω για λίγη σκέψη γύρω από τις μορφές εξόντωσης και για ακόμα λίγη σκέψη γύρω από την ανθρώπινη κληρονομιά που εμπλούτισε το Ολοκαύτωμα. «Απαγορεύω τη δολοφονία του άλλου απλά επειδή έχει διαφορετικό χρώμα δέρματος», «Απαγορεύω τα βασανιστήρια» κι άλλες τέτοιες αποφάνσεις είναι λίγες μόνον από αυτές που θα έπρεπε να είναι κλισέ πια, βασικά είναι κλισέ στην τυπική νομοθεσία κάθε κράτους, αλλά όλοι/ες γνωρίζουμε πως συνεχίζουν να αποτελούν πρακτικές σε άνθιση στις μεταπολεμικές κοινωνίες και με τους έλληνες και το κράτος τους να πρωτοστατούν. Μας το είπανε οι επιζώντες μετανάστες και πρόσφυγες από τον δολοφονικό πνιγμό των λιμενικών στο Φαρμακονήσι. Μας το είπανε οι διάφορες καταδίκες της χώρας, πάντα από ευρωπαϊκά δικαστήρια, γιατί τα ελληνικά είναι μάλλον τυφλά, γύρω από βασανισμούς μεταναστών (όπως π.χ. εκείνον όπου ένας μετανάστης στην Κρήτη βιάστηκε με γκλοπ αστυνομικού ή όπως π.χ. εκείνος όπου ένας Αιγύπτιος στη Σαλαμίνα αλυσοδέθηκε καταχτυπημένος σε ένα δέντρο με τους βασανιστές του βέβαια να απολαμβάνουν μια ιδιότυπη ασυλία εκτός φυλακών, ενώ το ίδιο το θύμα απειλήθηκε να απελαθεί, αν δεν απελάθηκε κιόλας ήδη.) Μας το είπανε τα στρατόπεδα κράτησης μεταναστών, διάσπαρτα σε όλη τη χώρα για 10.000 μετανάστες, από τα οποία πλουτίζανε τόσο οι έλληνες εργοδότες τους όσο και οι σημερινές τοπικές κοινωνίες που φιλοξενούν αυτά τα στρατόπεδα στις περιοχές τους.

Για όλους τους παραπάνω λόγους εγώ δεν θα στεκόμουν στους αντισημίτες Καμπανέλη ([1]), Θοδωράκη ([2]) και τον ρατσιστή Δένδια που θα τιμηθούν οι πρώτοι με το τραγούδι τους ο δεύτερος με την ομιλία του στην ημέρα μνήμης για το Ολοκαύτωμα στην Αθήνα το 2014. Εξάλλου, για την σημερινή αλλά και για κάθε συγκυρία, οι εκδηλώσεις των επιζώντων δεν θα μπορούν να δέχονται κριτική από τους απογόνους των θυτών. Γιατί, όπως είδαμε και παραπάνω, ακόμα κι αν υπάρχει δισταγμός εναντίωσης ή φόβος των κοινοτήτων απέναντι στην ελληνική αντισημιτική κληρονομιά, τους έλληνες χριστιανούς και το κράτος τους, για όλα αυτά πρέπει να ψέξουμε τους τελευταίους και όχι τους έλληνες Εβραίους. Ας μην οικτίρουν, λοιπόν, οι ελληνοχριστιανοί αυτή την εκδήλωσης μνήμης σήμερα, γιατί αυτή είναι μονάχα ένα μικρό αποτύπωμα μιας τεράστιας 70χρονης προσπάθειας σφυρηλατημένης από τις σιωπές και τις συναινέσεις των παππούδων τους, των γονιών τους και των ίδιων. Σε εμάς, από την άλλη, στέκεται το βάρος της ανάδειξης και της επικαιροποίησης του κομματιού της μη βολικής αυτής μνήμης της Shoah για το ελληνικό κράτος και τους υπηκόους του.

StepanyanTSP, 26.01.2014.

(4 αναρτήσεις με αφορμή αυτή την εβδομάδα μνήμης για τη Shoah)

* Η φράση «μια κοινωνία» έχει μεθοδολογικά προβλήματα, αν δεν με πιστεύετε ρωτήστε και κάποιον ποστ-μόντερν φίλο σας, γιατί αυτό που λέμε ‘η κοινωνία’ ‘δεν είναι ενιαίο’, ‘είναι κατασκευή’ –μπλα-μπλα. Αλλά αξίζει, ισχυρίζομαι, στις κοινωνίες που θέλουν να δείχνουν και όντως περιφρουρούν έμπρακτα την ομοιογένεια τους, ειδικά ενόψει εσωτερικών (βλ.Εβραίους, Ρομά, Αλβανούς κλπ) και εξωτερικών εχθρών (βλ. Τούρκους, Μακεδόνες κλπ), όπως δηλαδη αυτο-παρουσιάζεται ο ελληνικός βόθρος, π.χ. σε πλατείες συντάγματος κι εκλογές, η χρήση της φράσης αυτής παραμένει … «νόμιμη και ηθική».

** Η φράση «μια κοινωνία να μάθει από το Ολοκαύτωμα», πέραν της παιδικού επιπέδου απλοϊκότητας της, βγάζει έναν κυνισμό, ελπίζω να το πιάσατε. Κανένας εγκληματίας δεν μαθαίνει από τα εγκλήματα του, εξάλλου. Το περισσότερο που μπορεί να κάνει είναι συνήθως να τα βελτιώσει στην λεπτομέρεια τους για να μην τον πιάσουν «τόσο εύκολα» την επόμενη φορά. Βέβαια, σε αντίθεση με τα μικρά ατομικά εγκλήματα που όλα λίγο-πολύ διώκονται σε παγκόσμιο επίπεδο, μιλώντας για τα εγκλήματα που αφορούν εξόντωση πληθυσμών, υπάρχουν κάποιες διαφοροποιήσεις. Η ελλάδα, ας πούμε, άμα λάχει, τα κάνει και εθνικό της ύμνο…

---

[1] Τα Νέα, 12.4.2002:«Τα τραγούδια που γράψαμε ο Μίκης κι εγώ για τους πάσχοντες τότε Εβραίους του Μαουτχάουζεν, δεν έχουν καμία σχέση με τους σημερινούς χιτλερίσκους του Ισραήλ. Θα ήθελα, αν μπορούσα, να απαγορεύσω οποιαδήποτε χρήση τους στην αμαρτωλή χώρα τους», βλέπε http://www.tanea.gr/news/world/article/4227115/?iid=2 .

[2] «Είμαι Αντισιωνιστής και ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΗΣ» είχε δηλώσει ο Μίκυ στον αριστερό εθνικιστή Γ. Καραμπελιά, βλέπε http://www.youtube.com/watch?v=ptigX_zNMtY&feature=youtu.be .

Πηγή: stepanyantsp.espivblogs.net

• Σημείωση του ιστολογίου: Ευχαριστούμε θερμά το συγγραφέα για την άδεια αναδημοσίευσης. Το παραπάνω κείμενο είναι το τέταρτο και τελευταίο από μια σειρά αναρτήσεων με αφορμή την εβδομάδα μνήμης της Shoah. Τα υπόλοιπα τρία κείμενα είναι τα εξής: 1. Απελπισία, σκοτάδι και μαγεία Ι, 2. Οι σοφοί των ρωμιών ΙΙ, 3. Το ρολόϊ της Πράγας ΙΙΙ.

Μάρτιος-Αύγουστος του 1943: Θεσσαλονίκη, επίκεντρο της καταστροφής των Εβραίων της Ελλάδας / Mars-août 1943 : Salonique, épicentre de la destruction des Juifs de Grèce

Έκθεση στο Μουσείο Mémorial de la Shoah, Παρίσι.

Διάρκεια της έκθεσης: 1η Δεκεμβρίου 2013 – 16 Μαρτίου 2014.

Εβραίοι της Θεσσαλονίκης βαδίζουν την οδό Εγνατία προς το γκέτο του Βαρώνου Χιρς, το οποίο είχε μετατραπεί σε διαμετακομιστικό στρατόπεδο για τους εκτοπισμούς προς το Άουσβιτς, κάτω από τα βλέμματα των Χριστιανών συμπολιτών τους. Θεσσαλονίκη, 1943. © Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης. / Des Juifs de Salonique marchent vers le ghetto Baron Hirsch, transformé en camp de transit avant les déportations vers Auschwitz. Salonique, Grèce, 1943. © Musée Juif de Thessalonique.

Τις παραμονές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πόλεμου, η Θεσσαλονίκη – αποκαλούμενη «η Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων» – αριθμεί 56.000 Εβραίους, ήτοι το 70% της εβραϊκής κοινότητας της Ελλάδας.

Στις 9 Απριλίου του 1941, οι Γερμανοί μπαίνουν στην πόλη θέτοντας σ’ εφαρμογή τα πρώτα αντισημιτικά μέτρα· στη συνέχεια, από τον Ιούλιο του 1942, αρχίζουν τις διώξεις και τους δημόσιους εξευτελισμούς. Τον επόμενο χρόνο, οι Εβραίοι συγκεντρώνονται σε γκέτο και στις 15 Μαρτίου του 1943 αναχωρεί ο πρώτος συρμός με προορισμό το Άουσβιτς-Μπίρκεναου, στην Πολωνία.

Μέσα σε μερικούς μήνες, από τον Μάρτιο μέχρι τον Αύγουστο, οι ναζί Ντήτερ Βισλιτσένι και Αλόις Μπρούνερ, σε συνεργασία με τον Μαξ Μέρτεν, αξιωματικό υπεύθυνο των σχέσεων με τον τοπικό πληθυσμό, οργανώνουν τον εκτοπισμό του συνόλου σχεδόν της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης. Συνολικά εκτοπίστηκαν περισσότεροι από 48.000 θεσσαλονικείς Εβραίοι, ενώ επέστρεψαν λιγότεροι από 2.000.

70 χρόνια μετά, η παρούσα έκθεση ανατρέχει στους μήνες κατά τη διάρκεια των οποίων η Θεσσαλονίκη έγινε – μετά από 450 και πλέον χρόνια σεφαραδίτικης ζωής – Judenrein (χωρίς Εβραίους). Τα αρχειακά ντοκουμέντα, οι φωτογραφίες και τα αντικείμενα που εκτίθενται για πρώτη φορά στο Μουσείο Mémorial de la Shoah αναπαριστούν μια σχεδόν άγνωστη στην Γαλλία πτυχή της ιστορίας του Ολοκαυτώματος.

Η έκθεση παρουσιάζει και δάνεια του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης.

Επιστημονική επιμέλεια: Λεόν Σαλτιέλ, υποψήφιος Διδάκτορας Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη.

Συντονισμός και έρευνα: Sophie Nagiscarde και Caroline François, Mémorial de la Shoah.

Είσοδος ελεύθερη

Μετάφραση από τα γαλλικά: Δημήτρης Κράββαρης. Θερμές ευχαριστίες στον Λεόν Σαλτιέλ για την συμβολή του στη διαμόρφωση του παρόντος κειμένου.

Exposition DOSSIER au Mémorial de la Shoah, Paris

du 1er décembre 2013 au 16 mars 2014

À la veille de la Seconde Guerre mondiale, Salonique, surnommée « La Jérusalem des Balkans », abrite 56 000 Juifs, soit 70% de la communauté juive de Grèce.

Le 9 avril 1941, les Allemands entrent dans la ville et mettent en place les premières mesures antisémites puis, à partir de juillet 1942, les persécutions et les humiliations collectives. Deux ans plus tard, les Juifs sont rassemblés dans un ghetto, et le 15 mars 1943 le premier convoi part vers Auschwitz-Birkenau, en Pologne.

En quelques mois, de mars à août, la déportation de la quasi-totalité de la communauté juive de Salonique est organisée par les nazis Dieter Wisliceny et Aloïs Brunner, avec Max Merten, officier en charge des Affaires civiles. Au total, plus de 48 000 Juifs de Salonique sont déportés ; moins de 2 000 reviendront.

70 ans après, l’exposition revient sur les quelques mois durant lesquels Salonique devint, après plus de 450 ans de vie séfarade, Judenrein (sans Juifs). Les documents d’archives, photographies et objets présentés pour la première fois au Mémorial illustrent un aspect peu connu en France de l’histoire de la Shoah.

Exposition présentée avec les prêts du Musée juif de Thessalonique.

Commissariat scientifique :

Léon Saltiel, doctorant en histoire contemporaine grecque, université de Macédoine, Thessalonique.

Coordination et recherches :

Sophie Nagiscarde et Caroline François, Mémorial de la Shoah.

Entrée libre

niveau Crypte et entresol

via memorialdelashoah.org