Αναρτούμε την χθεσινή παρέμβαση του Μπάμπη Γαμβρέλη στην εφημερίδα “Νέα Εγνατία” της Καβάλας για την πρόσφατη ανακοίνωση του Γραφείου Ορθοδόξου Μαρτυρίας της Ιεράς Μητροπόλεως Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου σχετικά με τη ματαίωση των αποκαλυπτηρίων του Μνημείου Ολοκαυτώματος στην Καβάλα. Ο Μπάμπης Γαμβρέλης αποδομεί με μοναδικό τρόπο τη συγκεκριμένη ανακοίνωση.
Πηγή: Νώντας Τσίγκας & Δημήτριος Μεντεσίδης
Η άποψη του Μπάμπη Γαμβρέλη έχει δημοσιευτεί και σε μορφή ανάρτησης εδώ.
Το περασμένο Σάββατο απεβίωσε ο Νίκος Τζένος, υποψήφιος βουλευτής με το ψηφοδέλτιο των Οικολόγων Πράσινων στις εκλογές του 2012 και υποψήφιος ευρωβουλευτής των Πράσινων – Αλληλεγγύη το 2014. Είχε διατελέσει Αντιδήμαρχος στο δήμο Καλαβρύτων και πρόεδρος στην Δημοτική επιχείρηση πολιτιστικής ανάπτυξης. Ήταν ενεργός και μάχιμος σε ζητήματα μειονοτήτων, μεταναστών και προσφύγων, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοινωνικού αποκλεισμού. Συνεργάστηκε επίσης με διάφορες οργανώσεις, κυρίως με το “Ελληνικό Παρατηρητήριο Συμφωνιών του Ελσίνκι”. Στο πλαίσιο αυτό υπερασπίστηκε ως δικηγόρος τα μέλη της οργάνωσης “Αντιναζιστική πρωτοβουλία” στις διώξεις τους από το γνωστό φιλοναζιστή Κώστα Πλεύρη.
Αξίζει να (ξανα)διαβάσετε παρακάτω μια αναδρομή του Νίκου Τζένου στον ελληνικό αντισημιτισμό που καταλήγει σε οξυδερκέστατες επισημάνσεις για την υποκρισία της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στην ισραηλοπαλαιστινιακή διαμάχη.
Καλάβρυτα, Απρίλιος 2010 Του Νίκου Τζένου
Πρώτη δημοσίευση: sitemaker.gr / Αναδημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Ζαν Κοέν
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης παρουσίασε το 1987 στο Παρίσι ένα κείμενο με θέμα «σκέψεις πάνω στο ρατσισμό». Εκεί αναζητώντας δείγματα ρατσισμού σε αρχαίους πολιτισμούς, μεταξύ άλλων, αναφέρει: ανάμεσα στους λαούς με μονοθεϊστική θρησκεία οι Εβραίοι έχουν τουλάχιστον αυτή τη διφορούμενη ανωτερότητα. Είναι ο περιούσιος λαός, η πίστη τους παρά είναι καλή για τους άλλους, καμιά προσπάθεια προσηλυτισμού δεν γίνεται. Οι λίγες προσπάθειες Εβραϊκού προσηλυτισμού επί Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας είναι ύστερες, περιθωριακές και χωρίς επ΄ αύριον.
Ο Καστοριάδης δεν υπήρξε αντισημίτης και επί πλέον είχε βαθειά γνώση της παγκόσμιας ιστορίας. Εν προκειμένω όμως σφάλει και επιπλέον ενισχύει ένα ακόμα αντισημιτικό μύθο. Συγκεκριμένα: Όπως όλες οι θρησκείες, ο Ιουδαϊσμός υπήρξε οικουμενική θρησκεία και αυτή η οικουμενικότητα ήταν προϊόν προσηλυτισμού. Όμως το 429μ.χ. ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος ο Β΄ διέλυσε το εβραϊκό πατριαρχείο, κατάργησε την ανώτατη εβραϊκή θρησκευτική σχολή και απαγόρευσε δια νόμου τον προσηλυτισμό στον Ιουδαϊσμό. Την απαγόρευση αυτή αντέγραψε η Δύση και επί πλέον περιόρισε ασφυκτικά τις δραστηριότητες των εβραϊκών κοινοτήτων. Οι περιορισμοί μετατράπηκαν σε διώξεις και κυνήγι μαγισσών. Το 1492 ο βασιλιάς της Ισπανίας Φερδινάρδος εκδίωξε το σύνολο του εβραϊκού πληθυσμού της επικράτειας. Το ίδιο συνέβη και στην Πορτογαλία.
Αντιθέτως στην Ασία και στην Αφρική που δεν υπάρχουν περιορισμοί και απαγορεύσεις αναπτύσσονται εβραϊκές κοινότητες σχεδόν παντού. Αίγυπτο, Ιράκ, Συρία, Περσία, Ινδίες, Κίνα, Μαρόκο, Τυνησία, Αλγερία, Υεμένη, Σομαλία, Νότιο Αφρική, Ζιμπάμπουε και φυσικά σε όλες τις πόλεις της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Η περίπτωση Καστοριάδη είναι ένα κραυγαλέο δείγμα για το πώς ένας σύγχρονος σοφός όχι απλώς υιοθετεί αλλά και εξοπλίζει περαιτέρω έναν ακόμα αντισημιτικό μύθο. Τον μύθο ότι οι Εβραίοι θεωρούν αυτούς εκλεκτούς του θεού και δεν επιθυμούν να μοιραστούν τον καλό Θεό τους και τη θρησκεία τους με τους άλλους μη εκλεκτούς.
Θύμα αποδοχής αντισημιτικών μύθων, δοξασιών και προκαταλήψεων έχει υπάρξει από τα γεννοφάσκια του ο κάθε Έλληνας.
Η πρώτη μου «κατήχηση» στον αντισημιτισμό έγινε από το σπίτι μου σε ηλικία 6 ετών περίπου. (Οι κακοί Εβραίοι που σταυρώσανε το Χριστό). Πολύ αργότερα κατάλαβα ότι ο Χριστός ήταν Εβραίος και ότι η σταύρωσή του ήταν έργο των Ρωμαίων κυριάρχων της Παλαιστίνης και ότι ο Σταυρικός θάνατος ήταν ο καθιερωμένος στη Ρώμη τρόπος εκτέλεσης. Κάθε Μεγάλη Παρασκευή εγώ και οι συνομήλικοί μου περιδιαβαίναμε τις ρούγες του χωριού εξιστορώντας το «Θείο δράμα» ως εξής:
Σήμερα βάλανε βουλή, οι άνομοι Εβραίοι,
οι άνομοι και τα σκυλιά και τρισκαταραμένοι
για να σταυρώσουν το Χριστό ……….
Στην εκκλησία του χωριού μου υπάρχει χαρακτηριστική η εικόνα της αποκαθήλωσης. Στο κάτω αριστερό μέρος προξενεί δέος μια φιγούρα ενός δόλιου, καταχθόνιου και κακάσχημου υπανθρώπου. Ήταν η φιγούρα του Εβραίου. Ήταν τα πρώτα (και ιδιαίτερα πειστικά) μαθήματα αντισημιτισμού που δέχτηκα.
Αυτού του είδους ο πρωτόγονος και χονδροκομμένος αντισημιτισμός που εύκολα υιοθετεί ένα παιδί δυστυχώς δεν κάμπτεται με την ενηλικίωση. Στο οπλοστάσιο του αντισημιτισμού υπάρχουν όπλα για κάθε ηλικία, κοινωνική τάξη, εθνότητα και μορφωτικό επίπεδο.
Σε ένα δεύτερο επίπεδο προβάλλονται κάποιες εξίσου χονδροκομμένες θεωρίες. Οι Εβραίοι κλέβουν Χριστιανόπουλα και τους πίνουν το αίμα, οι Εβραίοι επιδιώκουν την παγκόσμια κυριαρχία, πίσω από την Οκτωβριανή επανάσταση κρύβονται η Εβραίοι, η ψυχαναλυτική θεωρία είναι εβραϊκή επινόηση. (Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Σίγκμουντ Φρόυντ θορυβήθηκε με την απομάκρυνση του μη Εβραίου Άντλερ από το ψυχαναλυτικό κίνημα κυρίως επειδή φοβόταν τη ρετσινιά «περί Εβραϊκής επιστήμης»). Τα μυστικά πρωτόκολλα των σοφών της Σιών, ένα κείμενο χαλκευμένο από τις μυστικές υπηρεσίες του τσάρου υιοθετείται ακρίτως ως γνήσιο και μετατρέπεται σε βασικό εργαλείο για αντισημιτικές διώξεις.
Αυτές οι μορφές του πρωτόγονου αντισημιτισμού είναι εν μέρει ξεπερασμένες και αποδυναμωμένες. Ο σύγχρονος αντισημιτισμός έχει επιχειρήματα και «αποδείξεις» που πατάνε πάνω σε γερά ριζωμένες πλάνες, πεποιθήσεις και αναλήθειες.
Είναι εδραιωμένη στον Ελληνικό χώρο (και όχι μόνο) η πεποίθηση ότι οι Εβραίοι επιδιώκουν τον έλεγχο της παγκόσμιας οικονομίας και εν τέλει την παγκόσμια κυριαρχία. Τρανταχτή απόδειξη περί τούτου είναι το γεγονός ότι κάποιοι μεγάλοι τραπεζίτες και χρηματιστές ήταν και είναι Εβραίοι. Αν εξετάσει κανείς αυτή την άποψη από πλευράς οικονομικής επιστήμης θα την χαρακτήριζε τουλάχιστον ως αφελή. Σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης ο τεράστιος όγκος ιδιωτικών κεφαλαίων, η μεγάλη τους διασπορά και τα αντικρουόμενα συμφέροντα δεν αφήνουν κανένα περιθώριο σε κάποια «κεντρική» διαχείριση και στόχευση. Αν λοιπόν υπάρχει κάποια απειλή για τις χώρες και τους λαούς είναι αυτή που προκύπτει από την τεράστια υπεροχή των ιδιωτικών έναντι των κρατικών κεφαλαίων και την δύναμη που αποκτούν εξ αυτής της υπεροχής. Τώρα σε ότι αφορά τους Εβραίους τραπεζίτες και χρηματιστές, κανένας δεν φρόντισε να μάθει μέσα από ποιες ιστορικές, ταξικές και κοινωνικές διεργασίες προέκυψε αυτό το εν μέρει πραγματικό γεγονός. Οφείλεται στην αποδιδόμενη στους Εβραίους φιλαργυρία και μανία πλουτισμού; Ήταν επιλογή ή ανάγκη; Είναι γνωστό ότι στα πλαίσια της ορθόδοξης και καθολικής εκκλησίας το εμπόριο του χρήματος ήταν πράξη ηθικά απαράδεκτη, απαξιωτική και απαγορευμένη. Στην Οθωμανική αυτοκρατορία δεν ήταν απλά αμαρτία. Ήταν πράξη παράνομη και ποινικά κολάσιμη για κάθε μουσουλμάνο κάτοικο της αυτοκρατορίας. Ωστόσο η άντληση κεφαλαίων ήταν απολύτως αναγκαία για τη λειτουργία της μεταπρατικής οικονομίας σε ανατολή και δύση. Κάποιος έπρεπε να κάνει την βρώμικη δουλειά. Από την άλλη για τους Εβραίους (κυρίως στην δύση) υπήρχαν απαγορεύσεις και αποκλεισμοί από μια σειρά δραστηριότητες και επαγγέλματα. Δεν μπορούσαν να κατέχουν γη, να συμμετέχουν σε συντεχνίες και να ασκούν κανένα από τα επαγγέλματα πλην του ιατρού, του παλαιοπώλη, του γελωτοποιού, του τοκογλύφου κλπ. Αντικειμενικά και αναγκαία στράφηκαν στη βρώμικη δουλειά. Επειδή όμως οι επιτρεπτές στους Εβραίους επαγγελματικές δραστηριότητες δεν επέτρεπαν τη συσσώρευση κεφαλαίων ικανών να στηρίξουν τη λειτουργία ενός τραπεζικού οργανισμού, μπορούμε βάσιμα να υποθέσουμε ότι καταρχήν διακινούσαν κεφάλαια Χριστιανών και Οθωμανών.
Μέσα από αυτό το περίεργο παιχνίδι της ιστορίας αναδείχθηκαν Εβραίοι τραπεζίτες και χρηματιστές. Κάποιοι. Γιατί η μεγάλη μάζα των Εβραίων σε ανατολή και δύση ζούσε μέσα στη φτώχεια, την ταπείνωση και τη μιζέρια. Στην οθωμανική Θεσσαλονίκη παρότι υπήρξε μια ανθηρή Εβραϊκή κοινότητα, το χρήμα το είχαν λίγοι. Η μεγάλη μάζα των Θεσσαλονικιών Εβραίων (σε αντίθεση με μουσουλμάνους και Χριστιανούς) ήταν πάμπτωχοι και εξαθλιωμένοι και επιβίωναν χάριν της αλληλεγγύης της κοινότητας.
Για το μύθο περί Εβραϊκής φυλής
Η ναζιστική φυλετική θεωρία περί της Αρίας υπεροχής όφειλε (προκειμένου να γίνει λειτουργική) να αναζητήσει κατώτερες φυλές και τις βρήκε. Ήταν οι Σλάβοι, οι τσιγγάνοι sindi και roma και πάνω απ΄ όλους οι Εβραίοι. Ο διαχωρισμός των φυλών σε ανώτερες και κατώτερες προϋποθέτει μια αναγκαία και βασική παραδοχή. Την ύπαρξη φυλών. Δεν υπάρχουν φυλές. Υπάρχουν μορφολογικά χαρακτηριστικά ανάλογα με το γεωγραφικό μήκος και πλάτος που ζει ο κάθε άνθρωπος στον πλανήτη υπάρχουν πολιτισμικά χαρακτηριστικά που συνδέουν ανθρώπινες κοινότητες σε διάφορες περιοχές του πλανήτη. Δεν υπάρχουν φυλές. Οφείλουμε να αποδεχθούμε ότι όχι μόνο δεν υπάρχει Εβραϊκή φυλή αλλά και ότι δεν υπάρχουν καν κοινά χαρακτηριστικά που να συνδέουν τους απανταχού στον πλανήτη Εβραίους.
Όπως προαναφέρθηκε ο Ιουδαϊσμός υπήρξε οικουμενική θρησκεία απλωμένη σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Σε κάθε γωνιά του πλανήτη ο «Εβραίος» έχει τα χαρακτηριστικά της περιοχής που ζει. Μεσογειακά, βορειοευρωπαϊκά, αφρικάνικα, κινέζικα, ινδικά κλπ. Σε δύο φωτογραφίες του 1943 απεικονίζεται η άφιξη των Ολλανδών Εβραίων στο στρατόπεδο Άουσβιτς. Τα κοριτσάκια της φωτογραφίας είναι κατάξανθα όπως η μικρή Ολλανδέζα στο γάλα Εβαπορέ. Για ποια φυλή μιλάμε λοιπόν;
Ο μύθος της κατωτερότητας της «Εβραϊκής φυλής» δεν αφορά μόνο τις απόψεις του Πλεύρη. Όποιος ασπάζεται τη θεωρία «περί φυλών» εύκολα μπαίνει στον πειρασμό να τις ιεραρχήσει σε ανώτερες και κατώτερες και τότε αλίμονο σε εκείνον που θα κριθεί κατώτερος.
Πλάνες και παρεξηγήσεις σχετικά με τον Σιωνισμό
Πολύ συχνά στο χώρο της αριστεράς (και όχι μόνο) γίνεται απαξιωτική χρήση του όρου Σιωνισμός που συνήθως πάει παρέα με όρους που έχουν αρνητικό φορτίο όπως π.χ. ιμπεριαλισμός, καπιταλισμός, μιλιταρισμός κλπ. Πολλοί εννοούν τον σιωνισμό ως σχέδιο επέκτασης, ελέγχου, εξουσίας και εν τέλει κυριαρχίας των Εβραίων στον πλανήτη. Προσωπικά δεν γνωρίζω κάποιο τέτοιο σχέδιο, όμως εκείνοι που πιστεύουν στην ύπαρξή του ας βρουν ένα άλλο όνομα να του δώσουν.
Ο σιωνισμός ως έννοια έχει συγκεκριμένο ιστορικό περιεχόμενο, που δεν επιδέχεται διαστρεβλώσεις και παρερμηνείες. Η σιωνιστική ιδεολογία εμφανίστηκε στην Ευρώπη στα τέλη του 19ου αιώνα, ως προοδευτικό φιλελεύθερο κίνημα που αποσκοπούσε στη χειραφέτηση από την εξουσία των Ραβίνων , και την κατάκτηση της ισονομίας και ισοπολιτείας μέσα στα εθνικά κράτη. Ο Σιωνισμός είναι παιδί της Γαλλικής επανάστασης. Έχει κοινά χαρακτηριστικά με όλα τα εθνικά κινήματα, που εμφανίστηκαν στην Ευρώπη μετά την Γαλλική επανάσταση, διαφέρει όμως από αυτά εκ του γεγονότος ότι επιδιώκει τη συγκρότηση έθνους χωρίς πατρίδα. Η διαπίστωση όμως ότι οι διώξεις και ο αντισημιτισμός στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη αναβιώνει όσο η αφομοίωση των Εβραίων στα νέα εθνικά κράτη κερδίζει έδαφος, δημιουργεί αντικειμενικά την ανάγκη εθνοτικής συνοχής που μπορεί να εκπληρωθεί μόνο με την δημιουργία εθνικής εστίας.
Ο στόχος αυτός του σιωνισμού (δημιουργία εθνικής εστίας) είναι γενικά αποδεκτός δεν είναι όμως εξ ίσου δημοφιλής σε όλες τις σιωνιστικές οργανώσεις. Στο 1ο Πανελλήνιο σιωνιστικό συνέδριο που έγινε στη Θεσσαλονίκη οι Έλληνες Σιωνιστές διαφοροποιήθηκαν από το διεθνές σιωνιστικό κίνημα και (χωρίς να εκφράσουν την αντίθεση τους ως προς την δημιουργία εθνικού κράτους) διατυπώνουν με το 4ο ψήφισμα την επιθυμία και την απόφασή τους να ενταχθούν στο Ελληνικό κράτος θέτοντας ως προϋπόθεση την αναγνώριση και νομική κατοχύρωση της εθνικής τους ιδιαιτερότητας.
Με λίγα λόγια ο σιωνισμός είναι η απάντηση στον αντισημιτισμό που μάστισε την Ευρώπη του 19ου αιώνα και δεν έχει καμία σχέση με τις ανοησίες «περί παγκόσμιας κυριαρχίας».
Ένας μύθος που καλλιεργείται συστηματικά από πολλούς κύκλους είναι ο μύθος του «ανθελληνικού Σιωνισμού». Οι Εβραίοι ήταν ανέκαθεν εχθροί της Ελλάδας, ότι απεργάζονται τη διάλυση του έθνους και της θρησκείας. Πίσω από κάθε «επίθεση» απέναντι στο Έθνος, την εκκλησία, βρίσκονται οι Εβραίοι. Κάθε Μ.Κ.Ο που αγωνίζεται για την προστασία των μειονοτήτων και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων χρηματοδοτείται από το ίδρυμα «Soros» άρα από τους Εβραίους. Κάθε καλόπιστος ερευνητής που τολμά να αμφισβητήσει τους εθνικούς μύθους είναι όργανο του σιωνισμού. Ακόμα και η τέταρτη Σταυροφορία που οδήγησε στην πτώση της Κωνσταντινούπολης υπήρξε Εβραϊκή πρωτοβουλία. (Αληθές είναι ότι προκειμένου να χρηματοδοτηθούν οι σταυροφορίες καταληστεύτηκαν Εβραϊκές περιουσίες, δημεύτηκαν Εβραϊκά κεφάλαια και εξοντώθηκαν χιλιάδες Εβραίοι στη Δυτική Ευρώπη).
Πρόκειται για πλήρη αντιστροφή της πραγματικότητας. Η ιστορία εν προκειμένω είναι αμείλικτη και επιβεβαιώνει διαχρονικά τον βίαιο Ελληνικό αντισημιτισμό.
Μέχρι τον 4ο αιώνα μ.Χ. οι σχέσεις των Εβραίων και χριστιανών στον ελληνικό χώρο ήταν σχέσεις συγγενείας και συνέχειας, με βάση το δόγμα «ουκ ήρθα καταλύσαι αλλά πληρώσαι το μωσαϊκό νόμο». Ο Απόστολος Παύλος διδάσκει σε Εβραϊκές συναγωγές στους Φιλίππους, τη Θεσσαλονίκη και την Καβάλα. Οι πρώτοι προσήλυτοι στη νέα θρησκεία είναι Έλληνες Εβραϊκού θρησκεύματος.
Η αρμονική συνύπαρξη των δύο αυτών θρησκειών διήρκεσε για τέσσερις αιώνες. Όμως το 380 μ.Χ. ο Θεοδόσιος ο Α΄ υιοθετώντας το δόγμα του καισαροπαπισμού, ως στοιχείο συνοχής της αυτοκρατορίας, αποφασίζει να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Εκδίδει το περίφημο «έδικτον της Θεσσαλονίκης» με το οποίο τίθεται εκτός νόμου και ορίων αυτοκρατορίας κάθε μη χριστιανός. Ο Θεοδόσιος ο Β΄ το 429 μ.Χ. παίρνει νέα μέτρα στα οποία ήδη έχουμε αναφερθεί. Ο Γρηγόριος ο Νανζιανζινός ζητά από τον αυτοκράτορα να οργανώσει εκστρατείες εναντίον κάθε άπιστου, αιρετικού ή αλλόδοξου. Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος το 387 συγγράφει 8 κηρύγματα κατά των Εβραίων. Τους χαρακτηρίζει ως οχιές, δαίμονες, σκυλιά, και τις συναγωγές πορνεία. Όλοι οι αυτοκράτορες του Βυζαντίου μέχρι τον 10ο αιώνα προσπαθούν να επιβάλλουν με κάθε μέσο και τρόπο στους Εβραίους τον χριστιανισμό. Συστηματικούς διωγμούς έχουμε επί αυτοκρατόρων Ιουστινιανού του Α΄, Βασιλείου του Α΄ και Ρωμανού του Α΄.
Στις λατινοκρατούμενες Ελληνικές περιοχές η καθημερινότητα των Εβραίων είναι εφιαλτική. Το 1387 η βενετική κυβέρνηση απαγόρευσε στους βενετούς δημοσίους υπαλλήλους να συμμετέχουν στους πατροπαράδοτους λιθοβολισμούς των εντοπίων κατά των Εβραίων και περιορίζει το «δικαίωμα» αυτό μόνο στους εντοπίους .
Στη Χίο οι Γενοβέζικες αρχές συνιστούν στους εντόπιους τη χρήση νεραντζιών αντί λίθων. Απλή σύσταση. Στη Ζάκυνθο και την Κέρκυρα οι Εβραίοι περιορίζονται σε ghetto κατ’ απαίτηση των Χριστιανών κατοίκων, που συνεχίζουν ωστόσο κατά βούληση το έθιμο του λιθοβολισμού.
Στην περίοδο που στον ευρύτερο ελληνικό χώρο κυριαρχεί η Οθωμανική αυτοκρατορία οι σουλτάνοι απαγορεύουν (χωρίς να εξαλείφουν) βαρβαρότητες χριστιανών κατά Εβραίων. Η βία καμουφλάρεται και παίρνει τη μορφή της συκοφαντίας αίματος. Αθώοι Εβραίοι κατηγορούνται για ανθρωποθυσίες εις βάρος νεαρών χριστιανών. Οι καταγγελίες παίρνουν διαστάσεις επιδημίας που υποχρεώνουν τον Σουλεϊμάν τον μεγαλοπρεπή στη λήψη δραστικών μέτρων και την παραδειγματική τιμωρία των συκοφαντών.
Αλλά και η φαναριώτικη Ελίτ δεν πάει πίσω. Ο πατριάρχης Κύριλλος Λούκαρης αναφέρεται στο «σκληροτράχηλο έθνος των Εβραίων: «Οι άχαροι, αναίσχυντοι και φθονεροί, οι φονιάδες Εβραίοι». Ο μέγας διερμηνέας της πύλης Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος στο έργο του «τα Ιουδαϊκά» (1716) κινείται στο ίδιο κλίμα με τον Λούκαρη. Την σκυτάλη παίρνει ο λαϊκός κλήρος και κάθε λογής τσαρλατάνοι και λαϊκοί κήρυκες που περιοδεύουν την Ελλάδα και ενσπείρουν αντισημιτικό μένος. Στα 1767 ένας βοσκός από το Καστρίτζι Καλαβρύτων, ο Πανάγος, περιόδευε στις περιοχές της Πάτρας και της Ναυπάκτου, συνεγείρει το χριστιανικό ακροατήριο και προκαλεί τρόμο και αναστάτωση στους Εβραίους κατοίκους των περιοχών αυτών.
Ο Κοσμάς ο Αιτωλός (θεωρούμενος εκ των εκπροσώπων του εγχωρίου ελληνικού διαφωτισμού) περιοδεύει σε Μακεδονία, Ήπειρο, Στερεά, Θεσσαλία. Τα λόγια του φωτιά «Πως το βαστά η καρδιά σας να αγοράζετε από τους Εβραίους πραμάτειες; Και τα άσπρα κατόπιν να τα εξοδεύουν δια να εύρουν κανένα Χριστιανόπουλον να το σφάξουν, να πάρουν το αίμα του και με εκείνο να κοινωνούν; Ο διάβολος θέλει να πίνωμεν το αίμα των παιδίων και όχι ο Θεός».
Ο ανώνυμος συγγραφέας της «Ελληνικής Νομαρχίας» γράφει για «ουτιδανούς με Εβραϊκή καρδιά»……… η εβραϊκή θρησκεία κάνει το λαό μισάνθρωπο. Δε θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι ο εγχώριος διαφωτισμός η «Εθνική αφύπνιση» και συνείδηση θεμελιώθηκαν εν πολλοίς πάνω στον αντισημιτισμό. Οι καρποί δεν άργησαν να έρθουν. Ήδη κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα τα πρώτα εθνικιστικά κινήματα έχουν εξαλείψει μεταξύ άλλων την κοινότητα της Θήβας, της Ναυπάκτου και της Πάτρας. Το Σεπτέμβρη του 1821 οι πολιορκητές και πλιατσικολόγοι της Τριπολιτσάς σφαγιάζουν μέχρι ενός τον Εβραϊκό πληθυσμό που είχε εισρεύσει στην πόλη από κάθε σημείο της Πελοποννήσου. Οι ηγέτες των πολιορκητών (Κολοκοτρώνης, Μαυρομιχαλαίοι) αλλά και η Μπουμπουλίνα που φτάνει εκτάκτως από τις Σπέτσες, έχουν εν τω μεταξύ αφαιμάξει μέσα από μυστικές συμφωνίες τον Εβραϊκό πλούτο.
Στο Βραχώρι οι επαναστάτες επιτρέπουν στην Οθωμανική φρουρά να αποχωρήσει ένοπλη, διεκδικούν όμως το αναφαίρετο δικαίωμά τους να σφαγιάσουν τους Εβραίους που έχουν συγκεντρωθεί στην πόλη για να προστατευθούν. Όπερ και εγένετο. Στα χρόνια που ακολουθούν ο Εβραϊκός πληθυσμός της Ελλάδας είναι εκτεθειμένος στο αντισημιτικό μένος και απροστάτευτος από την κεντρική κυβέρνηση. Στις 3 Απριλίου 1891 ξεσπά φοβερό πογκρόμ εις βάρος των Εβραίων της Κέρκυρας. Οι βιαιότητες επεκτείνονται και στη Ζάκυνθο.
Μέσα από αυτές τις τραυματικές εμπειρίες ήταν απολύτως φυσικό οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης να μην υποδεχτούν μετά βαΐων και κλάδων τον Ελληνικό στρατό το 1912. Οι συνθήκες όμως δεν είναι πλέον ίδιες. Ο Βενιζέλος και ο Γεώργιος ο Α΄ κατανοούν ότι για να πετύχουν την οριστική προσάρτηση της Θεσσαλονίκης οφείλουν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των Εβραίων κατοίκων. Το πετυχαίνουν μετά από μια πρωτόγνωρη (εν μέρει υποκριτική) επίθεση φιλίας. Η Εβραϊκή κοινότητα απέκρουσε τις Σερβικές και βουλγαρικές προτάσεις και αποδέχτηκε την ελληνική κυριαρχία στην πόλη. Οι θέσεις του 1ου σιωνιστικού συνεδρίου (που εκθέτω παραπάνω) είναι σαφείς σ’ ό,τι αφορά την πρόθεση ενσωμάτωσης.
Αυτή η πρόθεση δεν κάμπτεται παρά την προσπάθεια αποεβραιοποίησης της πόλης (που επιχειρείται μετά την πυρκαγιά του 1917), την εμμονή της ελληνικής διοίκησης για την μεταφορά του Εβραϊκού νεκροταφείου, το πογκρόμ του 1931 και τον εμπρησμό της Εβραϊκής συνοικίας Καμπέλ.
Το 1940 οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης στρατεύονται μαζικά στο αλβανικό μέτωπο. Ο Εβραίος (από τη Χαλκίδα) ταγματάρχης Μαρδοχαίος Φραζής είναι ένας από τους πρώτους νεκρούς του πολέμου. Ο Λάζαρος Μπεναρόγια (γιος του Αβραάμ) ακολουθεί, όπως και εκατοντάδες άλλοι.
Όμως σε όλη την διάρκεια της γερμανικής κατοχής οι Έλληνες χριστιανοί εκδηλώνουν συστηματικά τα «φιλικά» τους αισθήματα απέναντι στους Εβραίους, κυρίως στη Θεσσαλονίκη.
Η «θλίψη» των Χριστιανών Ελλήνων για το δράμα των Εβραίων της πόλης αποτυπώνεται χαρακτηριστικά σε ένα τετράστιχο που είχαν σκαρώσει οι πιτσιρικάδες της πόλης (στην γλώσσα που μιλούσε η καρικατούρα του Εβραίου στο Ελληνικό θέατρο σκιών) προκειμένου να διακωμωδήσουν το τραγικό γεγονός.
«Πανάθεμα το έρμανο
που σκότωσε ούλο το τζιδιό
και το έστειλε να πάει στη Πολωνία
να πετάνει νηστικό»
Το τετράστιχο αυτό διέσωσε ο Ηλίας Πετρόπουλος και δημοσιεύτηκε στα πλαίσια σχετικού άρθρου στο περιοδικό «Σχολιαστής» γύρω στο 1985 περίπου .
Θέτουν πολλοί αφελώς το ερώτημα «γιατί οι Εβραίοι δεν μπήκαν στην αντίσταση; Γιατί δεν βγήκαν στα βουνά; Γιατί υποτάχτηκαν στη μοίρα τους; Άρα καλά να πάθουν (δεν το λένε, αλλά το εννοούν). Πρόκειται για ένα ακόμη παραμύθι, ιδιαίτερα βολικό για την απενεχοποίηση της αριστεράς.
– Οι πρώτες ένοπλες ομάδες στον χώρο της Μακεδονίας εμφανίζονται μετά τα τέλη του ’42. Οι Θεσσαλονικείς Εβραίοι ήδη έχουν περιοριστεί και εγκλωβίζονται σε ghetto από τον Ιούλιο του 1942.
– Η φυγή στο βουνό είναι λύση για νέους μαχητές, όχι για οικογένειες. Για την Εβραϊκή οικογένεια η μόνη εφικτή επιδίωξη είναι η φυγή στις ιταλοκρατούμενες περιοχές.
Επιπλέον. Δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι οι αντιστασιακές οργανώσεις επιθυμούσαν την ένταξη νεαρών εβραίων στην αντίσταση. Μετά το 1922 το ΣΕΚΕ βρήκε προνομιακό πεδίο παρέμβασης στο συμπαγές προλεταριακό των μικρασιατών προσφύγων που κατακλύζουν την Μακεδονία και σταδιακά παίρνει αποστάσεις από τον διεθνιστικό πυρήνα της federation. Ο Αβραάμ Μπεναρόγια και άλλοι διεθνιστές στελέχη της federation διαγράφονται το 1925 από το Κ.Κ.Ε. «ως πράκτορες του ταξικού εχθρού». Έτσι στις παραμονές του πολέμου ο Εβραϊκός πληθυσμός της Θεσσαλονίκης βρίσκεται εκτός τειχών αριστεράς που καθοδηγείται από στελέχη προερχόμενα από το χώρο των μικρασιατών προσφύγων. Δεν υπάρχουν γέφυρες δεν υπάρχουν σύνδεσμοι. Για τους λίγους που καταφέρνουν να συνδεθούν με την αντίσταση, η ιστορία υπήρξε άδικη και επιλεκτική. Δεν διεσώθη καν η μνήμη τους.
Στον κατάλογο νεκρών του 54ου συντάγματος του ΕΛΑΣ (που ένα τμήμα του από 32 μαχητές εξοντώθηκε στην Καλοσκεπή) οι 30 αναφέρονται με πλήρες ονοματεπώνυμο και τόπο καταγωγής. Οι δύο νεκροί Εβραίοι αναφέρονται «ως Δαυίδ….. ισραηλίτης ………… Βενιαμίν, ισραηλίτης».
Στην μεταπολεμική Ελλάδα η εμφύλια σύγκρουση και ότι ακολούθησε, δεν αφήνει περιθώρια στη δημόσια ιστορία να ασχοληθεί με το μεγαλύτερο έγκλημα των ΝΑΖΙ στον ελληνικό χώρο. Ο Μπεναρόγια απογοητευμένος μεταναστεύει την δεκαετία του ’50 στο Ισραήλ. Το ελληνικό κράτος μόλις το 1997 απεφάσισε να τιμήσει τους 50.000 πολίτες τα θύματα του ολοκαυτώματος με την κατασκευή μνημείου στην πλατεία Ελευθερίας, με δαπάνες όμως της εβραϊκής κοινότητας.
Η συνοπτική αναδρομή μας στις σχέσεις Εβραίων και χριστιανών στον «ελληνοχριστιανικό» χώρο από τον 4ο αιώνα και μετά καταρρίπτει τον μύθο του «ανθελληνικού Σιωνισμού» και αποδεικνύει το ακριβώς αντίθετο. Απέναντι σε αυτή την οδυνηρή πραγματικότητα οι ταγοί του εθνικισμού αναφέρουν δύο μόνο εκδηλώσεις «ανθελληνισμού». Την συμμετοχή των Εβραίων των Ιωαννίνων στην καταστολή της εξέγερσης του Διονυσίου του Σκυλοσόφου το 1611, και την βεβήλωση του σώματος του πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄ από κάποιους Λούμπεν Εβραίους της πόλης στους οποίους ανατέθηκε (υποχρεωτικά) η βρώμικη δουλειά. Θα τους βοηθήσω προσθέτοντας και ένα τρίτο. Την συμμετοχή θεσσαλονικιών Εβραίων στην καταστολή της ελληνικής εξέγερσης στη Χαλκιδική το 1922. Τα τρία αυτά γεγονότα δεν μπορούν να συγκριθούν με διώξεις, σφαγές, λεηλασίες, πογκρόμ, εξευτελισμούς και κακοποιήσεις 16 αιώνων .
Φτάνοντας στο σήμερα: ο εμπρησμός της συναγωγής των Χανίων αποτελεί την πιο κραυγαλέα εκδήλωση αντισημιτισμού. Στη ρητορική της ακροδεξιάς ο αντισημιτισμός είναι καθημερινό φαινόμενο. Δεν είναι όμως το πρόβλημα μια ακροδεξιά μειοψηφία. Ακόμα και η περίπτωση Πλεύρη ελάχιστα με ανησυχεί. Το ανησυχητικό εν προκειμένω δεν είναι οι ανοησίες του Πλεύρη αλλά το γεγονός ότι η ελληνική δικαιοσύνη επικύρωσε και νομιμοποίησε αυτές τις ανοησίες. Ωστόσο αλλού είναι το πρόβλημα:
Μετά το 1974 αναπτύσσεται στην Ελλάδα ένα ισχυρό κίνημα αλληλεγγύης στην PLO και την παλαιστινιακή υπόθεση που υποστηρίζεται κυρίως από την αριστερά. Το κίνημα αυτό βρίσκεται σε απόλυτη συνέπεια με την στάση που είχε όλα εκείνα τα χρόνια η αριστερά απέναντι σε όλα τα απελευθερωτικά κινήματα (SUAPO, FNLA, FRELIMO, POLISARIO). Οι ίδιες δυνάμεις σήμερα αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό φαινόμενα εκφυλισμού και διολίσθησης στον ισλαμικό φονταμενταλισμό, τις εκδηλώσεις τυφλής βίας, τις επιθέσεις αυτοκτονίας.
Όμως κατά έναν τρόπο (κατ’ αρχήν) ανεξήγητο τα τελευταία χρόνια διαπιστώνεται μια καθολική (άνευ όρων και κριτικής) υποστήριξη στα «δίκαια του Παλαιστινιακού λαού». Δεξιοί, αριστεροί, ακροδεξιοί, σοσιαλιστές, κομμουνιστές, κοινοβουλευτικοί και εξωκοινοβουλευτικοί, δεσποτάδες και στρατηγοί, παναθηναϊκοί και ολυμπιακοί ομνύουν υπέρ των δικαίων του παλαιστινιακού λαού. Αυτή η ομοθυμία με ανησυχεί. Είναι προϊόν πολιτικής ανάλυσης; Αποτελεί συνειδητή πολιτική στάση και επιλογή; Για αυτούς που από το 1974 υποστήριξαν την παλαιστινιακή υπόθεση πιθανόν ναι. Για όλους τους άλλους η ομοθυμία που περιγράφω τολμώ να πω ότι αποτελεί την συγκαλυμμένη έκφραση του σύγχρονου ελληνικού αντισημιτισμού. Οι έλληνες δεν αγαπούν τους παλαιστίνιους, απλώς μισούν τους Εβραίους. Αν πράγματι αγαπούσαν τους Παλαιστίνιους, τότε οι 30.000 παλαιστίνιοι πρόσφυγες που βρέθηκαν τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα θα είχαν από την κοινωνία μια διαφορετική αντιμετώπιση απ’ αυτή που έχουν οι Σομαλοί και οι Αφγανοί. Δεν την έχουν. Βιώνουν τον ίδιο ρατσισμό, μοιράζονται την ίδια δυστυχία. Δείγματα αλληλεγγύης και ανθρωπιάς εισπράττουν μόνο από εκείνη την μικρή μερίδα της κοινωνίας που έχει μάθει σταθερά και χωρίς διακρίσεις να είναι αλληλέγγυα στην προσφυγιά και τον ανθρώπινο πόνο.
——————————————–
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΗΓΕΣ
Blog Against Antisemitism-Ενάντια στον αντισημιτισμό
The following amateur video has become popular during these days on the Greek social media. This Greek Orthodox monk lives in Mount Athos more than 55 years and openly states his opinion about the political situation in Greece: he praises the Golden Dawn party, makes racist comments about the immigrants, claims that the Jews hate Greece and predicts a new World War that would end only when all homosexuals would be put to death.
Χρειάστηκε πάνω από 55 χρόνια περισυλλογής στο Άγιο Όρος για να καταλήξει στα ακόλουθα συμπεράσματα: Μόνο η Χρυσή Αυγή μπορεί να “καλμάρει το κακό το μεγάλο”, για όλα φταίνε “οι λαθρομετανάστες”, τα “παιδιά του Διαβόλου”, οι Εβραίοι, μισούν την Ελλάδα – αυτή θα ζήσει όμως, μιας και έχει την ευλογία του Θεού -, ενώ ο επόμενος μεγάλος πόλεμος θα είναι τρομακτικός και δε θα σταματήσει “μέχρι να πέσει και ο τελευταίος πούστης”. Μήνυμα αγάπης και συμφιλίωσης από το Άγιο Όρος…
Ο ναζισμός είναι συνδεδεμένος “μόνο με την αθλιότητα”, με “θύματα” και “με τίποτα καλό, ωραίο, αληθινό”, τόνισε ο μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης Παύλος, σε εκδήλωση που διοργάνωσε η Λέσχη Αστυνομικών Θεσσαλονίκης, με θέμα “Ο ναζισμός δεν έχει φίλους, έχει μόνο θύματα”, στο Αστυνομικό Μέγαρο, παρουσία αστυνομικών και μαθητών του 4ου λυκείου Ευόσμου.
“Δεν μπορεί να είμαστε Έλληνες και να είμαστε ναζιστές. Δεν μπορεί να είμαστε Έλληνες και να είμαστε απάνθρωποι. Δεν μπορούμε να είμαστε Έλληνες και να πιστεύουμε στη βία. Γιατί, ουσιαστικά, η δύναμη δεν είναι η βία που σκοτώνει – γιατί κάποτε θα σκοτώσει και εσένα – είναι η δύναμη της αγάπης” σημείωσε ο μητροπολίτης και πρόσθεσε: “Είμαστε μια χώρα που έχει ζήσει την εμπειρία του ναζισμού. Αν ξαναγυρίσουμε σε αυτή, έχουμε μπει στο χώρο της σχιζοφρένειας”.
Ο μητροπολίτης αναφέρθηκε ειδικά στη “Χρυσή Αυγή”, υποστηρίζοντας ότι “δείχνουν ποιοι είναι από μόνοι τους”, όταν μιλάνε, “αισχρολογούν” και “βρίζουν” και διερωτήθηκε τι κρύβουν μέσα τους “το άγριο πρόσωπο, οι αγριεμένες μορφές, που μερικές φορές σου δίνουνε την εντύπωση, ότι χρειάζονται και ψυχίατρο”.
“Αλλά το πρόσωπο είναι ο καθρέφτης. Τι ψυχή υπάρχει μέσα, τι χαλασμός υπάρχει, τι σκοτάδι υπάρχει μέσα; Αυτό το σκοτάδι καθρεφτίζεται στα μάτια, στα λόγια, στη συμπεριφορά. Αυτό που βλέπουμε, αυτό μαρτυρούμε. Αυτή η γλώσσα από ποιόν πολιτισμό προέρχεται; Υπάρχει πολιτισμός πίσω από αυτή τη γλώσσα; Υπάρχει καρδιά – οι Πατέρες της εκκλησίας μας είπαν: αν έχεις καρδιά θα σωθείς – υπάρχει καρδιά ; Δεν υπάρχει. Η γλώσσα εκθέτει. Και δείχνει τα όρια, το περιεχόμενο, τις δυνατότητες, αποκαλύπτει τα πάντα” σημείωσε.
“Άραγε ποιον πολιτισμό εκφράζουν οι φούρνοι, όπου ψήνονται οι άνθρωποι; Όλα αυτά τα πράγματα ποιο μέλλον μαρτυρούν; Και τελικά ποιος κατευθύνει αυτό το μέλλον;” υπογράμμισε.
“Η Χρυσή Αυγή δεν έκρυψε ποτέ ευτυχώς – τώρα τελευταία προσπαθεί να το μετριάσει – ότι είναι ναζιστική και ότι είναι και παγανιστική” πρόσθεσε ο μητροπολίτης, υποστηρίζοντας ότι η πραγματική τους θρησκεία “δεν είναι τελικά η αρχαία θεοσέβεια”, που θέλουν να επαναφέρουν, αλλά “η ίδια η οργάνωσή τους”.
Υπενθύμισε την παλαιότερη αντίδρασή του “όταν επιχείρησαν να εμφανιστούν ως προστάτες του Χριστού και της Εκκλησίας”, λέγοντας ότι “ουσιαστικά επιχείρησαν να γίνουν ο δούρειος ίππος, προκειμένου να παγιδεύσουν τους απλούς και ταπεινούς ανθρώπους”, καθώς “πολλές φορές ξεχνάμε τις αλήθειες εξαιτίας πρόσκαιρων δυσκολιών και παθών μέσα στη ζωή μας”.
Via vimeo.com.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΕ ΑΗΘΗ ΕΠΙΘΕΣΗ
του Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης Παύλου
[via http://www.amen.gr/article14691]
Μιά ἀήθης, ἀναίτια καί ἀπροσδόκητη ἐπίθεση εἶδε τό φῶς τῆς δημοσιότητος τόν περασμένο μήνα. Ἐπιστρέφοτας ἀπό τήν πανήγυρη τῆς Ἁγίας Μαρίνας στήν ἱστορική κωμόπολη τοῦ Τσοτυλίου καί ἀνοίγοντας τό διαδίκτυο εἶδα ξαφνικά τήν φωτογραφία μου δίπλα στόν Σεβ. Καλαβρύτων μέ τίτλο τήν δήλωσή του «τό ὕφος τοῦ Μητροπολίτη Σιατίστης δέν ταιριάζει σέ Ὀρθόδοξο Ἱεράρχη». Ἀναφερόμενος δέ στό πρόσωπό μου λέγει: «τώρα τελευταῖα ἔχει πυκνώσει τίς ἐμφανίσεις του στά ΜΜΕ ἀπ’ ὅπου εὐκαίρως ἀκαίρως προβάλλει τίς ἀριστερόστροφες ἀπόψεις του».
Γνωρίζω καλά ὅτι ἡ ἐπίθεση αὐτή εἶναι σχεδιασμένη ἀπό καιρό. Φίλος του Ἱεράρχης καί μάλιστα σέ ἱερή ὥρα μοῦ εἶπε: «ἀπό τόν Καλαβρύτων θά τήν βρεῖς» Τώρα καταλαβαίνω τήν σημασία τῶν λόγων ἐκείνων πού ταυτόχρονα φανερώνουν τόν σχεδιασμό τῆς ὑπόθεσης.
Δέν φανταζόμουνα εἰλικρινά ὅτι θά ἑόρταζε τήν ἐπέτειο τῆς εἰς πρεσβύτερον χειροτονίας του κάνοντας σπονδή στήν Χρυσή Αὐγή μέ τήν ἐπίθεσή του στό πρόσωπό μου, γιατί ἐπί τῆς οὐσίας περί αὐτοῦ πρόκειται. Ἄν δέν μέ ἀπατᾶ ἡ μνήμη μου στά ΜΜΕ εἶχα καί τότε καί ἔχω κάτι μῆνες νά ἐμφανιστῶ καί αὐτό εἶναι ἐπιλογή μου, γιατί προσκλήσεις δέχθηκα. Νομίζω ὅτι εἶναι πρίν ἀπό τό Πάσχα, ἐάν καί αὐτό δέν ἔχει τελικά τόση σημασία. Λίαν λοιπόν βραδυφλεγής ἡ ἔκρηξή του, ἐκτός τόπου καί χρόνου, ἀλλά καί ὀλίγον προβοκατόρικη, γιατί μᾶλλον μέ τήν ἐπίθεσή του θέλησε νά μέ σπρώξει νά ξαναβγῶ. Παρόλο πού δέχθηκα πολλές πιέσεις καί μάλιστα μέ ἀφορμή τήν ἐπίθεσή του αὐτή παρέμεινα σιωπηλός γιατί εἶχα πολύ σοβαρότερα πράγματα νά κάνω. Ἤμουν σέ Κατασκήνωση καί θεώρησα ὅτι τό ἔργο αὐτό καθώς καί ὁ ἀρχόμενος Αὔγουστος μέ τίς ἱερές παρακλήσεις ἦταν πολύ πιό σημαντικά.
Σκέφθηκα πάρα πολύ ἄν θά ἔπρεπε νά ἀπαντήσω. Καί ἐάν ἡ ἐπίθεση αὐτή ἀφοροῦσε ἐμένα προσωπικά δέν θά ἀπαντοῦσα οὔτε τώρα. Ἔμαθα πολύ νωρίς νά μήν φοβᾶμαι τήν ἀμφισβήτηση. Ἀντίθετα τήν θεωρῶ τεκμήριο τῆς ἐλευθερίας «ἧ ὁ Χριστός ἐμέ ἐλευθέρωσε». Πολλοί ἐπιχειροῦν νά ἐλέγξουν τήν ἐκκλησιαστική μας ζωή, ἄλλοτε μέ τόν φόβο, ἄλλοτε μέ τήν ἀπειλή τοῦ διασυρμοῦ καί τά τοιαῦτα. Εἶναι ὅλοι ἐκεῖνοι τούς ὁποίους ἀφορᾶ τό γραφικό λόγιο: «Ἀλλ’ἔρχεται ὥρα ἐν ᾖ, πᾶς ὁ ἀποκτείνας ἡμᾶς δόξη λατρείαν προσφέρειν τῷ Θεῷ».
Εἶχα ὅμως καί τήν μεγάλη εὐκαιρία στό βιβλίο τῆς Γ Λυκείου τῆς χρονιᾶς πού τελείωσα τό Λύκειο νά περιέχεται τό ποίημα τοῦ Κίπλιν τό γνωστό «Ἄν». Μοῦ ἐντυπώθηκαν τρεῖς στροφές:
«Ἄν μπορεῖς νά κρατιέσαι νηφάλιος σάν ὅλοι τριγύρω τά ἔχουν χαμένα καί φταίχτη σέ κράζουν γιά τοῦτο.
Ἄν μπορεῖς μιάν ἀλήθεια πού λές νά τήν βλέπεις νά γίνεται γιά ἀνόητους παγίδα.
Ἄν μπορεῖς νά συναντήσεις στό διάβα σου τόν ἔπαινο καί τήν καταφρόνια καί νά φερθεῖς σ’’αὐτούς τούς δυό κατεργάρους ὁλοῒδια… τότε πιά ἔγινες ἄνδρας παιδί μου (λέει ὁ Κίπλιν) τότε ἔγινες ἐλεύθερος ἀδελφέ μου, λέγω ἐγώ σήμερα.
Ὅλα αὐτά λοιπόν ἔχουν ἐμπεδωθεῖ καλά μέσα μου καί ἔτσι ἔμαθα ἀπό πολύ νωρίς νά χορεύω στό δικό μου ρυθμό, στό ρυθμό τῆς πίστης μου, στό ρυθμό τῆς εὐθύνης μου ὡς Ὀρθοδόξου Ἱεράρχου καί ὄχι στό ρυθμό τῶν ἐθνικοθρησκευτικῶν παραγγελμάτων κανενός. Αὐτή τήν φορά ὅμως ὁ Σεβασμιώτατος ἔχει καί ἀριστεροδέξιο ψάλτη τόν κ. Σωτηρόπουλο καί θέλω καί σέ αὐτό τό σημεῖο νά ἐπισημάνω κάτι.
Φαίνεται ὅτι ὁ τελευταῖος τακτοποίησε ὅλα τά τοῦ οἴκου του, τήν ἐκκρεμότητά του ἀπέναντι στήν Ἐκκλησία, ἡ ὁποία τόν ἔχει ἀφορίσει, τό κατάντημα τῆς ὀργανώσεως στήν ὁποία ἀνῆκε, ὅπου πλέον οἱ πρώην «ἐν Χριστῷ ἀδελφοί» λύνουν τίς διαφορές τους στά δικαστήρια καί ὄχι διά τοῦ Εὐαγγελίου. Δέν κατάλαβε, καίτοι Θεολόγος, ὅτι ὅλα αὐτά τά καμώματα εἶναι ἔργα χειρῶν ἀνθρώπων καί γι’αὐτό διελύθησαν καί βρῆκε στάδιο δόξης λαμπρόν νά κατατροπώσει τόν ἐχθρό τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς Πατρίδος, ὄχι βέβαια τόν παγανισμό τῆς Χ.Α., αὐτόν τόν ὑπερασπίζεται μέ πάθος καί πολλή ὑποκρισία, ἀλλά τόν Μητροπολίτη Σιατίστης. Τί νά κάνουμε, ὁ καθένας δίνει ὅ,τι ἔχει.
Ὁ Σεβ. Καλαβρύτων τόν τελευταῖο καιρό, καί ἰδιαιτέρως ἀπό τό Συνέδριο «Ἐκκλησία καί Ἀριστερά» μέ κατηγορεῖ γιά ἀριστερόστροφες ἀπόψεις καί ἀκόμη καθαρώτερα γιά ἀριστερό καί μάλιστα μέ κόκκινη δική του ὑπογράμμιση. Στήν ἀρχή μέ ἐξέπληξε, σήμερα πλέον δέν μέ ἐκπλήσσει καί ἰδιαίτερα μετά τόν τρόπο πού μεταχειρίσθηκε τόν Σεβ. Μητροπολίτη Μαρωνείας κ. Παντελεήμονα. Τόν νέον αὐτόν Ἱεράρχη τόν διέσυρε πανορθοδόξως μέσω τῆς ἱστοσελίδας του καί τόν κατήγγειλε στή Ἱερά Σύνοδο, ὅτι στήν ἐθιμοτυπική ἐπίσκεψη του στόν Μουφτῆ τῆς Κομοτηνῆς τοῦ πρόσφερε ὡς δῶρο ἕνα Κοράνιο. Οὐδέν ψευδέστερον τούτου. Ὁ Μητροπολίτης Μαρωνείας πρόσφερε μόνον τό ἀναμνηστικό τῆς Ἐνθρονίσεως του. Ἔμεινε ἄφωνος ὁ νέος Μητροπολίτης ἀπό τήν ἀήθη αὐτή ἐπίθεση. Ὁ πνευματικός του πατέρας Μητροπολίτης Ξάνθης ἐνημέρωσε τόν Σεβ. Καλαβρύτων διά τό ἀναληθές τῆς καταγγελίας, ἀλλά οὗτος ἐσιώπησε. Δέν διόρθωσε τό σφάλμα του, δέν διεκήρυξε τό λάθος του, δέν ὁμολόγησε ἀπό τήν ἱστοσελίδα του τήν πλάνη του, δέν ἀπεκατέστησε τόν διασυρθέντα νέο Μητροπολίτη. Καί προφανῶς «ἐν καθαρῷ τῷ μαρτυρίῳ τῆς συνειδήσεως του» συνέχισε τήν Ἀρχιερατική του διακονία. Τί νά περιμένω λοιπόν ἐγώ διά τόν ἑαυτό μου πού τόλμησα καί ἔθιξα τά ὅσια καί τά ἱερά, δηλαδή τά ἀνόσια καί τά ἀνίερα τῆς Χρυσῆς Αὐγῆς, αὐτῆς τῆς «γλυκειᾶς ἐλπίδας» τοῦ Μητροπολίτου Καλαβρύτων.
Ἄς ξεκαθαρίσουμε λοιπόν μερικά πράγματα:
Δέν ὑπῆρξα ποτέ ἀριστερός, ὅπως δέν ὑπῆρξα καί ποτέ δεξιός. Ἔνοιωσα ἀπό πολύ νωρίς ὅτι ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καί ἡ ἱερωσύνη μου μέ κάλυπταν ΑΠΟΛΥΤΩΣ. Εὐγνωμονῶ τόν Θεό καί τόν Μακαριστό Μητροπολίτη Χαλκίδος κυρό ΝΙΚΟΛΑΟ πού μοῦ ἔδωσε τήν εὐλογία νά διακονήσω τήν Ἐκκλησία ἐπί 25 χρόνια στό Μαντούδι τῆς Εὔβοιας, τήν μεγάλη ἐργατούπολη τότε. Ἀπέκτησα μιά πολύτιμη ἐμπειρία. Ἀπό τότε, πρίν ἀπό 40 χρόνια περίπου διεκήρυξα ὅτι τό Κεφάλαιο καί ὁ Μαρξισμός ἦταν ὄψεις ἑνός καί τοῦ αὐτοῦ νομίσματος, τῆς ἐξουσίας καί τῆς ἐκμετάλλευσης τῶν πολλῶν ἀπό τούς λίγους. Ἡ Ἀριστερά πρόσφερε τό ἰδεολογικό θεμέλιο, τήν ἄρνηση τῆς θεοείδιας τοῦ ἀνθρώπινου προσώπου, μετατρέποντας τόν ἄνθρωπο σέ ὡραῖο ζῶο τό ὁποῖο χρειαζόταν περισσότερο σανό, καί τό Κεφάλαιο ἐφάρμοζε τήν θεωρία τῆς Ἀριστερᾶς στήν πράξη ἀντιμετωπίζοντας καί ἐκμεταλλευόμενο τόν ἄνθρωπο σάν ζῶο. Σάν χειριστή, σάν μπαζαδόρο, σάν ἐργάτη, ἀλλά ὄχι σάν ἄνθρωπο. Τά ἔλεγα ὅλα αὐτά πρίν 40 περίπου χρόνια, πρῶτον γιατί τά ἔβλεπα καί δεύτερον ἱστάμενος ἐπί τοῦ ἐδάφους τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ λόγος τῆς Ἐκκλησίας εἶναι πέρα ἀπό κάθε ἀνθρώπινη ἰδεολογία, ἀντιμετωπίζει μέ πληρότητα ὅλα τά ἀνθρώπινα θέματα. Καλύπτει τήν ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια. Δέν χρειάζεται δεκανίκια. Ὁ λόγος τῆς Ἐκκλησίας ἐπειδή εἶναι θεολογικός, εἶναι βαθύτατα πολιτικός καί γι’αὐτόκαλύπτει καί ἑρμηνεύει τή ζωή. Μέ βάση αὐτό τό λόγο ἄσκησα τότε σκληρή κριτική καί πρός τίς δύο πλευρές. Κάποιοι βέβαια τότε μεριμνοῦσαν καί τύρβαζαν γιά ἄλλα. Ἔγραψα μάλιστα τότε πέντε ἄρθρα μέ θέμα «Ἐκκλησία καί Πολιτική» τά ὁποῖα θά ἐπαναδημοσιεύσω γιά νά διαπιστώσουν μερικοί ἀπό πόσο παλιά εἶχα πεῑ αὐτά πού μέ ρωτοῦν σάν σύγχρονοι Ἱεροεξεταστές γιατί δέν τά λέω.
Ἀπό τότε μέχρι σήμερα δέν ἔχω ἀλλάξει. Τό ὅτι σήμερα εἶμαι Ἐπίσκοπος τῆς Ἐκκλησίας εἶναι μιά πραγματικότητα πού μέ κάνει νά νιώθω ἀπόλυτη πληρότητα καί δέν χρειάζομαι δεκανίκια δεξιά ἤ ἀριστερά. Θέλω ἀκόμη νά πῶ στόν σεβ. Καλαβρύτων καί στίς συνακολουθοῦσες αὐτῷ φυλλάδες ὅτι στήν Ἱεραρχία δέν ὑπάρχουν ἀριστερούληδες. Ἀριστερούληδες Ἱεράρχες ὑπάρχουν στήν κακότητα τῆς καρδίας τους. ‘Υπάρχουν ὅμως δεξιούληδες πού δέν τούς φθάνει ὁ λόγος τῆς Ἐκκλησίας καί φρονοῦν ὅτι χρειάζεται ἐθνικοθρησκευτκή ὑποστήριξη. Τό νά διαλέγομαι καί μέ ἀριστερούς εἶναι ποιμαντική μου ὑποχρέωση, τό νά μή διαλέγομαι μέ κάποιους γιατί εἶναι ἀριστεροί, αὐτό σημαίνει ὅτι δέν εἶμαι Ἱεράρχης, ἀλλά κομματάρχης καί ἀντί νά θέτω τόν ἑαυτό μου στήν διακονία τῆς σωτηρίας τῶν ἀδελφῶν μου τόν κάνω κομματάρχη μιᾶς ἰδεολογίας. Ἄν λοιπόν πιστεύετε ὅτι μόνο οἱ ἀριστεροί εἶναι οἱ κακοί, τότε θά σᾶς θυμίσω ὅτι ὁ Χριστός μοῦ εἶπε, ὅτι δέν ἦλθε νά καλέσει τούς δικαίους, ἀλλά τούς ἁμαρτωλούς σέ μετάνοια. Εὐχαριστῶ δέ «τῷ Θεῷ μου» διότι μέ τήν ταπεινή μου διακονία εἰς τό Μαντούδι, ἀλλά καί ἀλλαχοῦ πολλοί, τούς ὁποίους ἐμεῖς μέ τά καμώματα μας τούς εἴχαμε διώξει ἀπό τήν Ἐκκλησία, ξαναβρῆκαν τό δρόμο τους.
Ὅποιος ἑρμηνεύει δεξιόστροφα τόν εὐαγγελικό λόγο εἶναι λογικό ὅποιον βρίσκεται στόν καθαρό εὐαγγελικό δρόμο νά τόν θεωρεῖ Ἀριστερό.
Ὅλα μου τά ἐπιχειρήματα καί οἱ ὅποιες τοποθετήσεις μου στηρίζονται στό Εὐαγγέλιο καί μόνο. Τό λέει ὅμως ἡ Γραφή καί τό νιώθω μέσα μου ὅλη αὐτήν τελευταία περίοδο. «Ἀλλ’ἔρχεται ὥρα ἵνα πᾶς ὁ ἀποκτείνας ἡμᾶς δόξῃ λατρείαν προσφέρειν τῷ Θεῷ».
«Τό ὕφος τοῦ Μητροπολίτου Σιατίστης δέν ταιριάζει σέ Ὀρθόδοξο Ἱεράρχη» σχολιάζει ὁ Σεβ. Καλαβρύτων. Δέν προσπάθησα ποτέ νά ἔχω κάποιο «ὕφος», προσπάθησα πάντα νά εἶμαι ἁπλός, εὐθύς καί κατανοητός. Θά ἀφήσω ἕναν ἄνθρωπο πού ἀπό παιδί ἀγωνίζεται νά ζήσει στήν Ἐκκλησία νά μιλήσει. Στό μήνυμα του μοῦ ἔγραφε: «Σᾶς εὐχαριστοῦμε, Σεβασμιώτατε, γιά τόν ἀπόλυτα καθαρό σας λόγο». Τέτοια μηνύματα πῆρα πολλά μέ ἀνάλογο περιεχόμενο καί μέ ἐπιμονή «στόν καθαρό λόγο». Δέν ταιριάζει λοιπόν σέ Ὀρθόδοξο Ἱεράρχη ὁ καθαρός λόγος; Ποιός ταιριάζει; αὐτός πού λέει καί στό σκύλο καλησπέρα καί στήν γάτα bonsoir; Ταιριάζει ὁ λόγος τοῦ κ. Σωτηρόπουλου πού δέν εἶναι εὐχαριστημένος μέ κανένα κόμμα, ἀλλά ὑμνεῖ τήν Χ.Α.; Δέν καταλάβατε ὅτι οἱ δικοί μας άνθρωποι μᾶς γύρισαν τήν πλάτη ἐξ αἰτίας τῆς διγλωσσίας μας; Ποιό εἶναι ἄραγε τό κριτήριο τοῦ Μητροπολίτου Καλαβρύτων γιά τήν ποιότητα τοῦ ὀρθοδόξου ὕφους γιά ἕνα Ἱεράρχη;
Ἄς ἔλθω ὅμως γιά λίγο καί στό κείνεμο τοῦ κ. Σωτηρόπουλου. Ἕνας τίτλος πού θά ταίριαζε σέ αὐτό τό κείνεμο θά ἦταν: «Ἀπόπειρα θεολογικῆς κάλυψης τοῦ Παγανισμοῦ τῆς Χρυσῆς Αὐγῆς» γιατί αὐτό στήν οὐσία κάνει ἐπιχειρώντας μέ ἕνα δικανισμό καί ἕνα σχολαστικισμό νά δικαιώσει τήν Χ.Α καί νά ἀκυρώσι τόν δικό μου λόγο.
«Γράφει λίαν ὑποκριτικά καί φαρισαϊκά ὁ κ. Σωτηρόπουλος:
« Δέν θά ἀναλάβωμε τήν ὑπεράσπιση τῆς Χ.Α». Μᾶς πείσατε σίγουρα!!! καί παρακάτω: «Κανένα πολιτικό κόμμα δέν μᾶς ἐνθουσιάζει, διότι κανένα δέν εἶναι χριστιανικό. Ἄν θέλει τό Κόμμα τῆς Χρυσῆς Αὐγῆς νά βοηθήσει στήν ἀνέλκυση τῆς Ἑλλάδος ἀπό τόν πυθμένα τοῦ ὠκεανοῦ… ὀφείλει νά διορθώσει μερικές ἀντιλήψεις καί ὡρισμένα σφάλματα. Τότε ὅπως εἶπεν ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Καλαβρύτων κ. Ἀμβρόσιος, Ἱεράρχης δυναμικός, ἡ Χρυσή Αὐγή θά εἶναι μιά ἐλπίδα γιά τό ἔθνος μας» Βλέπετε ὁ παγανισμός, ὁ ρατσισμός καί ὁ Ναζισμός εἶναι ἁπλές ἀντιλήψεις, κατά τόν κ. Σωτηρόπουλο καί ὄχι ἀνεπίτρεπτες ἐκδοχές!!!
Κατά τά ἄλλα δέν θά ἀναλάβει τήν ὑπεράσπιση τῆς Χ.Α.! Θά τρελαθοῦμε στό τέλος. Τόση ὑποκρισία, τόσος ποταπός φαρισαϊσμός, τέτοιος κουτοπόνηρος λόγος εἶναι χριστιανικός ἤ στοιχειωδῶς ἀντικειμενικός; Ἕνα «οὐαί ὑμῖν» θά ἦταν τό πιό κατάλληλο σχόλιο γιά τήν περίπτωση!!! Ὥστε περιμένει ἕνας Ἐπίσκοπος τῆς Ἐκκλησίας καί ἕνας «βαθύς γνώστης τῆς θεολογικῆς γνώσεως» τήν σωτηρία τῆς Ὀρθοδόξου Ἑλλάδος ἀπό τόν Παγανισμό ( γιά νά ἀφήσω λίγο ἔξω τό Ναζισμό); Βελτιώσεις πρέπει νά κάνουν οἱ τῆς Χ.Α ἤ νά ἀνατρέψουν τελείως τό σαθρό οἰκοδόμημά τους; Ἐπιδέχεται βελτιώσεις ὁ Παγανισμός; Μπορεῖ ὁ Παγανισμός νά εἶναι «ἡ γλυκειά ἐλπίδα» τῆς Ὀρθοδόξου Ἑλλάδος; Ἔχετε διαβάσει τά κείμενα τῆς Χ.Α; Ποτέ δέν ἀρνήθηκαν τήν ταυτότητα τους. Ἔχετε διαβάσει ὅσα ἐσχάτως καί πρός τιμήν καί ἔπαινον του ἔχει ἀποκαλύψει ὁ Σεβ. Πειραιῶς γιά τήν ταυτότητα τῆς Χ.Α.. Σέ δικό τους κείμενο παραδέχθηκαν ὅτι ἀνέβηκαν στό βουνό γιά νά λατρεύσουν τόν Θεό-Ἥλιο καί ὑπερασπίσθηκαν τήν πράξη τους. Θά στείλετε καί τά δικά σας παιδιά νά κάνουν τό ἴδιο; Γιά ποιά βελτίωση λοιπόν μιλᾶτε;
Πρίν ἀκόμη ἡ Χ.Α μετεξελιχθεῖ σέ κόμμα σέ μία ἀπό τίς Πανορθόδοξες Συνδιασκέψεις εἶχε ἀναφερθεῖ καί ἐξηγηθεῖ ἡ Παγανιστική ταυτότητα τῆς Χ.Α. Ἡ δική μου ἀντίδραση ἦταν σαφής γιά ὅσους ξέρουν καί διαβάζουν. «Δέν μπορεῖ μιά παγανιστική ὀργάνωση ἤ σήμερα κόμμα νά θεωρηθεῖ ὡς προστάτης τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας. Σέ μιά τέτοια προοπτική θά λειτουργήσει ὡς δούρειος ἵππος γιά τήν Ἐκκλησία» Εἶναι λοιπόν λάθος μιά τέτοια τοποθέτηση; Εἶναι ἀριστερόστροφη μιά τέτοια τοποθέτηση; Συμφωνεῖτε ἐσεῖς σ’αὐτό πού ζητᾶ ἡ Χ.Α γιά νά δώση τόπο στήν Ἐκκλησία, δηλαδή τό νά γίνει ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος μιά «’Εθνική Ἐκκλησία»; Στό ὄνομα λοιπόν τῆς σωτηρίας τῆς Πατρίδος δίδετε ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καί στηρίζετε τό παγανιστικό μόρφωμα τῆς Χ.Α; Σέ τέτοια δυστυχῶς συμπεράσματα ὁδηγεῖ ἡ δεξιόστροφη ἑρμηνεία τοῦ Εὐαγγελίου.
Μέ ἐρωτᾶ ὁ κ. Σωτηρόπουλος: «γιατί τό μένος γιά τήν Χρυσή Αὐγή καί ὄχι τά ἄλλα κόμματα καί μάλιστα τήν ἄκρα ἀριστερά;» καί φανερώνει τά κρύφια τῆς καρδίας του. Εἶναι ἀφελής ἤ κουτοπόνηρος θέτοντας τέτοια ἐρωτήματα;
α. Γιατί ἡ Χ.Α. εἶναι παγανιστική, ἐμφανίστηκε τώρα, ἔχει, σύμφωνα μέ τά δικά της κείμενα, σάν στόχο της «τήν ἀποκατάσταση τῆς ἀρχαίας θεοσέβειας» καί γι’αὐτό τώρα θά τήν ἀντιμετωπίσουμε.
β. Γιατί ἡ Χ.Α ἐνῶ εἶναι παγανιστική καί ὄνειρο της ἔχει τήν ἐπαναφορά τῆς «ἀρχαίας θεοσέβειας» ἐπιχειρεῖ νά λειτουργήσει ὡς «δούρειος ἵππος» ἐντός τῆς Ἐκκλησίας.
γ. Γιατί, γιά τήν παλαιότερη καί τή νεώτερη Ἀριστερά ἔχω καί παλαιότερα καί πρόσφατα μιλήσει μέ λόγο ὅμως Θεολογικό καί ἐκκλησιαστικό πού εἶναι πιό καταλυτικός καί ὄχι μέ λόγο ἐμφυλιοπολεμικό σάν καί τόν δικό σας.
δ. Γιατί πάρα πολλοί άνθρωποι πού σήμερα ἀνήκουν στήν Ἀριστερά, πολλούς ἀπό τούς ὁποίους ἔχετε ἐσεῖς στείλει ἐκεῖ μέ τά καμώματα σας, δέν ἔχουν καμμία σχέση μέ αὐτούς πού ἔκαναν τά ἐγκλήματα καί εἶναι ἀνήθικο νά τούς χρεώνετε μέ πράξεις πού δέν εὐθύνονται καί πού τίς ἀποδοκιμάζουν. Γιατί τά ἐγκλήματα τά κάνουν οἱ ἄνθρωποι καί τέτοια ἐγκλήματα τότε δέν ἔκαναν μόνον οἱ ἀριστεροί.
ε. Γιατί γιά τήν ὁμοφυλοφιλία μίλησα καθαρά καί εὐθέως σέ τηλεοπτικό ἐρώτημα καί κανείς δέν εἶχε νά μοῦ ἀντιλέξει καί σέ πολλά νεανικά ἀκροατήρια, ἀλλά δέν εἶχα ἀντιληφθεῖ ὅτι ἐπιδιώκετε νά γίνετε «νονός» τῆς ἐκκλησιαστικῆς μου διακονίας γιά νά σᾶς ἐνημερώνω!
στ. Μέ ἐρωτᾶ ὁ κ. Σωτηρόπουλος μέ περισσή ὑποκρισία: «γιατί ὁ Ἅγιος Σισανίου προτοῦ ἐλέγξει τήν Χ.Α δέν πλησίασε στελέχη της καί δέν τά διαφώτισε καί δέν τά συνεβούλευσε ὡς πνευματικός πατέρας νά διορθώσουν ὡρισμένα πράγματα»; Δύο εἶναι οἱ ἀπαντήσεις μου:
Ἡ πρώτη, ἄφησα τό ἔργο αὐτό σέ σᾶς κ. θεολόγε πού ἔχετε ἰδεολογικές συγκλίσεις μαζί τους. Ἡ δεύτερη: «Οὐαί ὑμῖν γραμματεῖς καί φαρισαῖοι ὑποκριταί!»
ζ. Ὅσον ἀφορᾶ τόν Παναγιώτατο Οἰκουμενικό Πατριάρχη, ὡς ἐκτός Ἐκκλησίας εὑρισκόμενος, εἶσθε τό πλέον ἀκατάλληλο πρόσωπο γιά νά δίνετε ὁδηγίες.
Δυό λόγια ὅμως ἀκόμη ὅσον ἀφορᾶ τά ὑποτιθέμενα λάθη μου καί δέν θά εἶχα ἀντίρρηση ἄν ἦταν λάθη, νά δεχθῶ τή διόρθωση τους.
Χαρακτηρίζετε τήν τοποθέτηση μου ὅτι «ὁ Θεός εἶναι δομικό στοιχεῖο τοῦ ἀνθρώπου» ὡς λάθος καί στή συνέχεια ἐπιβεβαιώνεται τήν ὀρθότητά της μέ ὅσα γράφετε γιά τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, γιατί αὐτό ἐννοῶ. Τήν ψυχή ἐννοῶ «δομικό» στοιχεῖο. Νά χρησιμοποιήσω τόν σκληρό εὐαγγελικό λόγο: «μωροί καί τυφλοί πού δϊυλίζετε τόν κώνωπα τῆς λεκτικῆς ἔκφρασης καί καταπίνετε τήν κάμηλο τοῦ Παγανισμοῦ τῆς Χ.Α.; Ἔπρεπε ὅμως νά βρεῖτε ἐπιχείρημα τή λέξη γιά νά πλήξετε τόν Σιατίστης, πού εἶναι τόσο δριμύς ἐναντίον τῆς Χ.Α.
Τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά τό περί ἁμαρτίας. Ἡ ἁμαρτία ὡς ὀντολογική ἀποτυχία τοῦ ἀνθρώπου πού ὀφείλεται στήν ἄρνηση τοῦ Θείου θελήματος περιέχει τήν ἠθική παράβαση καί τήν ξεπερνάει.
Ναί κ. θεολόγε, ἡ ἀγάπη εἶναι τό μοναδικό κριτήριο, ἔτσι λέγει τό Εὐαγγέλιο, γιατί ὁ Θεός εἶναι Ἀγάπη καί γιατί δέν μπορεῖς νά εἶσαι ἤ νά γίνεσαι ἤ νά ἔχεις ἀγάπη ἄν δέν ἔχεις αὐτά πού ἐσεῖς γράφετε.
Ὁ Θεός ἐποίησε ἐξ ἑνός αἵματος πᾶν γένος ἀνθρώπων. Λυπᾶμαι πού δέν ξεχωρίσατε τήν διαφορά τῆς «φυλετικῆς ὑπεροχῆς» ἀπό τήν ἔννοια τοῦ περιουσίου λαοῦ καί δέν εἴδατε ἀκόμη πόσο ἀποδοκιμάσθηκε ὁ περιούσιος αὐτός λαός ἀφοῦ πρῶτα σταύρωσε τόν Μεσσία καί εὐεργέτη του.
Τό μεταναστευτικό πρόβλημα εἶναι ἄλλη ὑπόθεση καί ἀφορᾶ τήν Πολιτεία καί ὁ ἄνθρωπος μετανάστης εἶναι ἄλλο καί ἀφορᾶ καί τήν Ἐκκλησία. Ἐγώ κ. θεολόγε ὅταν βλέπω ἕνα μετανάστη πού μοῦ κτυπάει τό τζάμι στό αὐτοκίνητο προβληματίζομαι μήπως, πίσω ἀπό τό πρόσωπο πού βλέπω, ὑπάρχει κάποιος κρυμμένος Χριστός καί πάντα κάτι τοῦ δίνω καί προσπαθῶ τό καλύτερο. Ἴσως εἶμαι ἀφελής. Ἔτσι ἔμαθα ὅμως ἀπό μικρό παιδί, δίπλα στόν Μακαριστό Μητροπολίτη Χαλκίδος κυρό Γρηγόριο πού ἀδιακρίτως ἔδιδε σέ ὅλους. Προτιμῶ τήν δική μου τήν ἀφέλεια παρά τήν δική σας πονηρία.
Τό ὅτι ὁ Στάλιν κατήργησε τήν δημοκρατία καί ἔκανε ἐγκλήματα εἶναι ἀλήθεια. Μήπως δέν ἔκανε τό ἴδιο ὁ Χίτλερ; Δέν κάνω ἐπιλογές τυράννων κ. Σωτηρόπουλε, ἐσεῖς κάνετε. Γιατί τώρα μίλησα γιά Χίτλερ; Ἀλήθεια κάνετε ὅτι δέν καταλαβαίνετε; Γιατί ὁ Χίτλερ εἶναι τό ἴνδαλμα τῆς Χ.Α. καί τό ξέρετε καλά.
Ἄς καταλάβει ὁ κ. Σωτηρόπουλος ὅτι τό κακό ἔχει παραγίνει μέ ἐκεῖνον. Ἐκεῖνος πρέπει νά μετανοήσει καί νά ἐπιστρέψει στήν Ἐκκλησία.
Λυμᾶμαι εἰλικρινά γιατί ἕνας Ἐπίσκοπος καί ἕνας θεολόγος ἔγιναν, καί μάλιστα σχεδιασμένα, οἱ βραχίονες τῆς Χρυσῆς Αὐγῆς στήν ἐπίθεσή τους ἐναντίον ἑνός Ἐπισκόπου, πού ἀγωνίζεται νά ὀρθοτομεῖ τόν καθαρό εὐαγγελικό λόγο, ἀναίτια καί ἀπροσδόκητα σέ μιά προσπάθεια νά μήν ἀκούγεται ὁ λόγος του γιατί ἐνοχλεῖ τήν Χρυσή Αὐγή.
Ὁ λόγος λοιπόν γιά τόν ὁποῖο ἀπαντῶ στήν ἀήθη ἐπίθεσή τους εἶναι γιατί συμβαίνει κάτι τό πρωτοφανές. Γιατί τήν ἐπίθεση τους δέν τήν κάνουν ἀπό πλευρᾶς τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά ἀπό τήν πλευρά τῆς Χρυσῆς Αὐγῆς. Αὐτήν ὑπερασπίζονται καί ὄχι τήν Ἐκκλησία καί αὐτό εἶναι τό φοβερό.
Δέν πρόκειται νά ἀνοίξω διάλογο μαζί τους. Ἔχω σημαντικώτερα προβλήματα νά ἀντιμετωπίσω. Καί δέν πρόκειται νά ὑπερασπισθῶ τόν ἑαυτό μου ἀπέναντι σέ κανέναν ἀνεγκέφαλο.
Θέλω νά τελειώσω μέ ἕνα ὑπέροχο λόγο τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου:
«Δέν ὑπάρχουν ἄνθρωποι ἄσχημοι,
ἀλλά ἄνθρωποι πού δέν μποροῦν νά δείξουν τήν ὀμορφιά τους.
Καί δέν μποροῦν νά δείξουν τήν ὀμορφιά τους
γιατί δέν ἀγαποῦν καί δέν ἀγαπῶνται!»
Σ’αὐτόν τόν ὑπέροχο λόγο, μόνο ἕνα σχόλιο θέλω νά κάνω: Τό νά μήν ἀγαποῦν εἶναι δικό τους πρόβλημα, τό ΝΑ ΜΗΝ ΑΓΑΠΑΜΕ εἶναι δική μας ἁμαρτία καί ΕΥΘΥΝΗ!
Κύριε Παπαθανασίου, σε πρόσφατο κείμενό σας* σημειώνατε οτι τα συμφέροντα του άγριου καπιταλισμού και η αστοργία για την έννοια του δημόσιου χώρου άφησαν το μεταναστευτικό ζήτημα να βαλτώσει. Στο ίδιο κείμενο “εγκαλούσατε” την Αριστερά λέγοντας οτι με τη στάση της επι του θέματος, άφησε την πολύτιμη συνηγορία της υπέρ της ανθρωπιάς να ακούγεται αφερέγγυα, διευκολύνοντας έτσι, την δημοφιλία του μισαλλόδοξου λόγου. Θα ήθελα να αναπτύξετε αυτή σας την άποψη.
Βασικό νεύρο του καπιταλισμού, και δη στη νεοφιλελεύθερη αγριάδα του, είναι η εννόηση των πάντων ως οικονομικών αξιών. Ο ίδιος ο άνθρωπος γίνεται πρωτίστως αναλώσιμο. Παρ’ όλο που ο καπιταλισμός συνοδεύει τις φιλελεύθερες δημοκρατίες, οι οποίες διακηρύσσουν την αξία και τα δικαιώματα του ατόμου, η οικονομίστικη λογική υπερισχύει. Γι’ αυτό, άλλωστε, βλέπουμε σήμερα στην Ευρώπη την πολιτική να σαρώνεται από τη λογιστική. Σε περιόδους ευμάρειας ο καπιταλισμός παράγει τον εγωκεντρικό και άπληστο καταναλωτή, σε περιόδους διασάλευσης της νηνεμίας ευνοεί την αναβίωση του δουλεμπόριου. Ειδικά η άτακτη μετανάστευση υπονοεί ανθρώπους ευτελείς στην αναχώρησή τους και ανυπόστατους στην άφιξή τους.
Απέναντι σ’ αυτά βρίσκονται όσοι αρνούνται την εμπορευματοποίηση των πάντων και πιστεύουν στην ιερότητα του ανθρώπου, η οποία μεταφράζεται σε αλληλεγγύη προς κάθε αναγκαιμένο αδιάκριτα. Έχουμε, ωστόσο, περάσει σε μισοσκόταδους καιρούς που αυτό το πρόταγμα της αλληλεγγύης φέρνει συχνά σε αμηχανία τους υποστηρικτές του. Η πανανθρώπινη ανθρωπιά (κοντολογής ο άνθρωπος στην αυθεντικότερη μορφή του: σε στάση αγάπης προς τον ολότελα ξένο, κι όχι προς τον βιολογικά, πολιτισμικά ή ιδεολογικά συγγενή) έχει ως κύριο επιχείρημα τον πόνο, ή μάλλον το ότι δεν αντέχεται ο πόνος του άλλου και η αδικία. Επιχείρημα ιλιγγιωδώς σημαντικό για την ανθρωπιά, μα πολύ αδύναμο απέναντι σε λογιστικούς ρεαλισμούς. Θεμελιώδες χρέος, λοιπόν, είναι να μην υποσταλεί η σημαία της ανθρωπιάς. Οι μισαλλόδοξες ιδέες μουσκεύουν ήδη τον πλατύ κεντρώο χώρο, τον λεγόμενο χώρο των νοικοκυραίων. Με όρους πολιτικής θεολογίας θα έλεγα ότι έχει ήδη εκκολαφθεί το δαιμονικό, όπως είχαν ονομάσει στη Γερμανία την ανάδυση του ναζισμού οι αντιναζιστές Χριστιανοί. Και μαζί χρειάζεται δουλειά πάνω σε μια σειρά αντιφάσεων, παραλείψεων και εκκρεμμοτήτων, ώστε η σημαία να παραπέμπει σε κάτι αληθινό. Για να αντιμετωπίσει τους κακούς λύκους μέσα στην ιστορία, η Κοκκινοσκουφίτσα χρειάζεται να μην κατεβάζει πάνω στα μάτια τον σκούφο για τον οποίον δικαίως καμαρώνει!
Παραδόξως, το δικό της πρόταγμα της ανθρωπιάς το ροκανίζει η Αριστερά, όποτε η ίδια κλείνεται σε οικονομίστικες λογικές. Οι αριστεροί που ανοίγονται σε διάλογο με ανθρώπους άλλων εννοιολογικών εργαλείων ή διαφορετικής αριστερότητας, είναι ομολογουμένως ευάριθμοι και δεν κατορθώνουν να δώσουν τον τόνο. Αξίζει, λ.χ., να συζητηθεί κατά πόσο η μονοδιάστατη ερμηνεία του ανθρώπου απλώς ως αθροίσματος των κοινωνικών του σχέσεων πτωχεύει το ανθρώπινο φαινόμενο, προωθεί την αποδοχή κοινωνικών αυτοματισμών και μειώνει την ετοιμότητα για εκπλήξεις στην ιστορία.
Είπα ότι ο νεοφιλευθερισμός ευνοεί την κατασκευή ανυπόστατων ανθρώπων. Αλλά, από ολότελα διαφορετική σκοπιά, μπορεί να ενέχεται σε κάτι τέτοιο και η Αριστερά. Συνήθως νοεί τους μετανάστες απρόσωπα, ισοπεδωτικά και πατερναλιστικά, σαν συμπαγή μάζα ή σαν αγαθούς αγρίους. Αλλά τον συγκεκριμένο, τον ενυπόστατο άνθρωπο τον συνιστούν οι πολλές και ταυτόχρονες ταυτότητές του: ο πολιτισμός του, η τάξη του, η θρησκεία του, το αξιακό του σύστημα (αλλιώς κινούμαστε στην πλατωνικότερη μεταφυσική, παθιαζόμενοι όχι με τον ένσαρκο άνθρωπο, αλλά με την ιδέα του ανθρώπου). Αν νομίζεις ότι ξοφλάς ξεπετώντας όλα αυτά απλώς ως “εποικοδομήματα”, θα περιέλθεις σε αδυναμία να αναμετρηθείς με τη σημερινότητα: σε αδυναμία να διακρίνεις τις υποκουλτούρες στα σπλάχνα κάθε εθνοτικότητας, σε αδυναμία να αντιληφθείς ότι κάθε πολιτισμός συντίθεται από φωτεινά και σκοτεινά σημεία, ότι ο εθνικισμός και ο φονταμενταλισμός είναι κακά όπου κι αν φυτρώνουν. Κληρονόμοι οι αριστεροί μιας ματιάς ριζικά αντιουσιοκρατικής, στην πλειονότητά τους σκέφτονται με εντυπωσιακά ουσιοκρατικό τρόπο, μιλώντας αφηρημένα για “θρησκεία” και όντας απρόθυμοι να διακρίνουν μεταξύ θεολογιών που παράγουν θεοκρατία και θεολογιών που θεωρούν τη θεοκρατία βλασφημία. Το μεταναστευτικό συνυφαίνεται με τα σύνθετα ζητήματα του κομμουνιταρισμού, δηλαδή της αξίωσης των θρησκευτικο-πολιτισμικών κοινοτήτων να είναι περίκλειστες και αυτόνομες. Ο ακραιφνής κομμουνιταρισμός δημιουργεί γκέτο όπου δεν φτάνει το φως του δημοσίου χώρου, νοούμενου ως του πολύτιμου φόρουμ όπου όλες οι προτάσεις νοηματοδότησης τους ανθρωπίνου βίου εκτίθενται, αναμετριώνται και λογοδοτούν. Αλλά πώς να δεις έγκαιρα τον κίνδυνο του γκέτο, όταν έχεις μείνει κολλημμένος στην πιο αστική αντίληψη, ότι η θρησκεία αφορά τα ιδιωτικά ανήλιαγα (σαν τη σχέση καταναλωτή και σαμπουάν) κι όχι τον δημόσιο χώρο; Τα γκέτο δεν είναι κακά απλώς επειδή έχουν κακές συνθήκες υγιεινής, αλλά, πολύ περισσότερο, επειδή υποθάλπουν σκοταδισμό και φονταμενταλισμό.
Απερίφραστος ή μασκαρεμένος σε κοινοβουλευτική λαϊκιστική δεξιά, ο εθνικοσοσιαλισμός μιλά κατά της πλουτοκρατίας, υπέρ του λαού, κατά της υποτέλειας. Πώς θα εξηγήσει πειστικά η Αριστερά σε τι διαφέρει ο δικός της αντιπλουτοκρατικός λόγος, η δική της επίκληση του λαού; Μένοντας σε αδούλευτη συνθηματολογία, οι δύο λόγοι θα φαίνονται όλο και πιο συγγενείς, και θα σπρώχνονται όλο και περισσότεροι πολίτες στο νεοναζισμό, αφού αυτός φαντάζει αποτελεσματικότερος. Φρονώ ότι εδώ χρειάζεται ιδιαίτερα να ανακριθούν δυο ζητήματα: η βία και η αγάπη. Για τους ναζί είναι αδύνατη η αμφισβήτηση της βίας, ενώ είναι μπορετή για την Αριστερά. Για τους ναζί η αγάπη (η αγάπη η αληθινή, η πανανθρώπινη) είναι κουσούρι. Για την Αριστερά είναι μεδούλι – αν βέβαια δεν εγκλωβιστεί κανείς στον βιολογισμό που τη σνομπάρει ως υπερεκτιμημένη χημική διαδικασία, όπως έλεγε ο Αλ Πατσίνο στον “Δικηγόρο του Διαβόλου”.
Η διοικούσα Εκκλησία είναι χρεώστης: οφείλει να σταματήσει να συντηρεί θρησκευτικότητες βάναυσα αντίθετες προς το ευαγγέλιο. Ναζισμός, φασισμός, μισαλλοδοξία αποτελούν τον αντίποδα του Χριστιανισμού και μόνο χύμα μπορεί να λεχθεί αυτό. Οι παπάδες και οι πιστοί που επιμένουν στις ενορίες να φτιάχνουν φαγητό για τους πάντες, έλληνες και μετανάστες αδιάκριτα, επειδή δέχονται τον Χριστό μέσα στην ιστορία ως ξένος και άστεγο, αποτελούν την ορθόδοξη εκκλησία, σε αντιδιαστολή προς τους θρησκευάμενους που είτε κρυφομισούν τη δημοκρατία είτε διαπρέπουν στα συστημικά παιχνίδια. Αυτό οφείλει παράλληλα να εκφραστεί με λόγο, ως ομολογία και μαρτυρία. Το γενναίο κείμενο του παπα-Δημήτρη Θεοφίλου, “Σιωπηρή συνενοχή ή αντίδραση στον φασισμό;”, ένα διαμάντι που βρίσκεται στο διαδίκτυο από τις αρχές Ιουλίου και θέτει την ιεραρχία ενώπιον των ευθυνών της, εκφράζει την ψυχή μας. Παρόμοια, το κίνημα της “Χριστιανικής Δημοκρατίας” στις αρχές του Σεπτέμβρη υπέβαλε στην Ιερά Σύνοδο “Αίτημα πνευματικής καταδίκης του Εθνοφυλετισμού – Νεοναζισμού”, ενώ ήδη λειτουργεί στο facebook η “Πρωτοβουλία Χριστιανών κατά του Εθνοφυλετισμού, Νεοφασισμού, Νεοναζισμού”. Στη συγκυρία αυτή η Αριστερά βρίσκεται ξανά μπροστά σε ένα στοίχημα, και μάλιστα σε ένα στοίχημα που την φέρνει σε θέση αντίστοιχη προς αυτήν της Ιεράς Συνόδου, όοο κι αν αυτή η φράση θα κάνει πολλούς αριστερούς που θεωρούν καθήκον τον αντικληρικαλισμό, να βγουν από τα ρούχα τους! Τη στιγμή που οι “Χρυσαυγίτες” κάνουν το ανουσιούργημα να εμφανίζονται ως δυνάμεις κρούσης ενός μισαλλόδοξου ελληνικού “χριστιανισμοὐ” (αποκρύπτοντας τον διακηρυγμένο παγανισμό τους, τώρα που διεμβολίζουν τους νυκοκυραίους), η μεν Σύνοδος θα είναι ένοχος αποστασίας αν δεν αποκηρύξει ρητά αυτή την “προστασία”, η δε Αριστερά θα είναι ένοχη σκοταδισμού αν αναλίσκεται σε συνειρμούς που ταυτίζουν τον Χριστιανισμό με τους βιαστές του! Είναι οδυνηρό, μα, σε αμφότερες τις περιπτώσεις, οι ένοχοι θα χορεύουν (καθένας με το δικό του μπρίο) στα τύμπανα που κρούει η “Χρυσή Αυγή”! Όλως αλλιώτικα, όμως, χτυπά η καρδιά του ευαγγελίου, παρόλο που η ηχορύπανση χρόνων πολλών έχει βαλθεί να το επικαλύψει. Θα κατεβάσετε τον σκούφo πάνω στ’ αυτιά, φίλοι;
* “Προεκλογική συζήτηση που έλειψε”, περιοδικό Σύναξη 122 (2012), σσ. 89-90.
O Θανάσης Παπαθανασίου είναι δρ Θεολογίας, εκπαιδευτικός, αρχισυντάκτης του περιοδικού Σύναξη
Πηγή: e-dromos.gr
Αντλούμε την παρακάτω παρέμβαση από το ιστολόγιο Η Θεολογία Μεσοπέλαγα:
Του παπα Δημήτρη Θεοφίλου*
12 Ιουνίου 2012
«Η τόλμη, η ειλικρίνεια και το νοιάξιμο για τον αδιάκριτα πλησίον,
μας καθιστούν αυθεντικούς ανθρώπους,
φορείς ελπίδας και πολιτισμού για ένα ξάστερο αύριο»
Θα περίμενε κανείς η «καθεύδουσα και αυτοαπασχολούμενη» ελλαδική εκκλησία, να τολμήσει, να ρισκάρει, να διακινδυνεύσει να βρεθεί απέναντι από το σκοτάδι, το νεοφασισμό και το νεοναζισμό που εκκολάπτεται ξανά σαν το αυγό του φιδιού, και μας απειλεί σαν κοινωνία, σαν πολιτισμό, σαν δημοκρατία. Σιωπά όμως ενοχικά, όπως έκανε το 1936-1940 με τη φασιστική-ναζιστική μεταξική δικτατορία, αλλά και πολύ πιο πρόσφατα με την αμερικανοκίνητη δικτατορία 1967-1974 των συνταγματαρχών.
Η ιστορία πώς να ξεπλύνει τόση αδιάντροπη ενοχή και συνεργασία. Ακόμη μέχρι σήμερα βγαίνουν νοσταλγοί «δεσποτάδες» (θα ήταν προσβολή για τον επισκοπικό θεσμό να τους ονοματίσουμε αλλιώτικα) και λιβανίζουν ξεδιάντροπα τους βρικόλακες και εμπόρους εθνικοφροσύνης του λαού και των ιερών και οσίων της ιστορίας μας.
Χείλη λοιπόν ερμητικά κλειστά, βρισκόμενα σε ουδέτερη σιωπή, αλλά ουδέτερη σιωπή δεν υπάρχει, παρά μόνο σιωπηρή συνενοχή. Γόνοι, παιδιά και εγγόνια συνεργατών κατακτητών, δοσίλογων και ταγματασφαλιτών σηκώσανε κεφάλι και έχουν άποψη για τα πάντα χρησιμοποιώντας τη δημοκρατία στης οποίας το σώμα έχουν ασελγήσει επανειλημμένως. Πριν αρκετούς αιώνες κάποιοι πρόγονοί μας θα αναφωνούσαν λίγη «ΑΙΔΩΣ ΑΡΓΕΙΟΙ».
Ντρέπομαι ειλικρινά σαν πολίτης αλλά και σαν κληρικός αυτού του τόπου, να ανέχομαι και να συνεχίζω να καλύπτω με τη σιωπή και ανανδρία μου, όλο αυτό το συμφερτό δήθεν αγανακτισμένων φασιστοειδών που επαγγέλλονται μια νέα ναζιστική κοινωνία με «καθαρούς φυλετικά άρειους με βάση το DNA», έτσι αποφάσισα να σπάσω τη σιωπή μου και σε αυτό προσκαλώ και άλλους.
Αν τα τελευταία εκλογικά αποτελέσματα δεν ήταν τόσο ανατριχιαστικά, ίσως να περιοριζόταν το όλο ζήτημα στο χώρο της ψυχιατρικής, αλλά δυστυχώς η κατάσταση «ξεφεύγει» εχθές χτύπησαν και τραυμάτισαν κάποιους που είχαν διαφορετική άποψη, σήμερα χτύπησαν γυναίκες μέλη του κοινοβουλίου αύριο θα κάνουν πογκρόμ όπου και όποιον στοχοποιήσουν. Είναι μια επικίνδυνη μειοψηφία, θα τους αφήσουμε «αδέσποτους» να μας «υπερασπίζονται» ή να μας «κακοποιούν» ανάλογα με τις αρρωστημένες διαθέσεις τους;
Είμαστε οι πολλοί, ας βάλουμε τα όρια ανοχής και αντοχής, σαν συντεταγμένη κοινωνία, σαν πολιτισμός, σαν θρησκευτικό ή ιδεολογικό «πιστεύω» απέναντι στη βία, στο φασισμό και το σκοτάδι. Λυπάμαι πολύ γιατί τούτες εδώ οι σκέψεις αρθρώνονται από κάποιον χαμηλά στην εκκλησιαστική και κοινωνική ιεραρχία με οικογένεια και βαριές υποχρεώσεις και όχι από εκείνους που θα έπρεπε ως πνευματικοί ταγοί να αφήσουν τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα και τις αξόδευτες «ευσεβείς» προθέσεις και να εκτεθούν, να διακριθούν, να τοποθετηθούν, να τολμήσουν, αφήνοντας πίσω Mercedes, μίτρες, αυτοκρατορικούς μανδύες, πατερίτσες και αυτό-ικανοποιητικά κιτς συλλείτουργα που προκαλούν τόσο με τη χλιδή τους όσο και με τον αρχοντο-χωριατισμό τους, τον αναξιοπαθούντα αδελφό.
Στο πρόσωπο του καθενός χωριστά και όλων μαζί η εκκλησία, θα έπρεπε να αναγνωρίζει το πρόσωπο του Χριστού. Στο βαθμό λοιπόν και στην έλλειψη αναγνωρισιμότητας αυτού του ίδιου του Χριστού αναδεικνύεται περίτρανα το ξαστόχισμα του ουρανού και της Βασιλείας Εκείνου που τα έδωσε όλα δίχως να προσδοκά τίποτε.
Ξέρω πως με τα λόγια τούτα πολλοί ξεβολεύονται και ενοχλούνται, αλλά τι να κάνουμε ο Χριστός και η διδασκαλία του ποτέ δεν υπήρξαν, βολικά εργαλεία, στα χέρια τυράννων, δημοκόπων και άπραγων θεατών της ιστορίας.
Αν η σύγχρονη ελλαδική εκκλησία δεν τολμήσει να αναμετρηθεί με τον κακό εαυτό της και δεν ανταποκριθεί με εμπειρικό και βιωματικό τρόπο (και όχι με αδάπανες φανφάρες από τους άμβωνες) – στις ανάγκες των καιρών και του λαού της, που σίγουρα δεν περιορίζονται μόνο σε προσφορά τροφής αλλά σε δόσιμο νοήματος ζωής, με σταυρικό παράδειγμα που δείχνει και μαρτυρά την επερχόμενη φαεσφόρα ανάσταση – είναι καταδικασμένη τόσο ενδοϊστορικά όσο και μεταφυσικά σε μη αναγνωρισιμότητα, ως φορέα αληθινού νοήματος της όντως ζωής και κιβωτού της σωτηρίας, από τον μοναδικό Κύριο και Δεσπότη της.
* O παπα-Δημήτρης Θεοφίλου είναι εφημέριος στη Φωκίδα. Είναι έγγαμος, πατέρας 3 παιδιών, Πτυχ. Θεολογίας, Πτυχ. Ψυχολογίας, Μaster Θεολογίας, Πτυχ. βυζαντινής μουσικής.
Χανιώτικα Νέα, 23/07/2012
Γράφει ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ*
[η αναδημοσίευση γίνεται με την άδεια του συγγραφέα]
Ενα εξαιρετικό βιβλίο για το κήρυγμα (“Ας συζητήσουμε επιτέλους για το κήρυγμα”, επιμέλεια: Σταύρος Ζουμπουλάκης) εκδόθηκε πρόσφατα στην Αθήνα από τις βιβλικές εκδόσεις του “Αρτου Ζωής”. Με βιβλία όπως των Ricœur και LaCocque (“Ας σκεφτούμε με τη Βίβλο”) ή του Koch (“Οι προφήτες”) ή ακόμη το “Κυριακοδρόμιο” με τα γραπτά κηρύγματα των βιβλικών θεολόγων στα ευαγγελικά αναγνώσματα, ο “Αρτος Ζωής” προσπαθεί να εμπλουτίσει και να ανανεώσει τον στοχασμό και τη συζήτηση πάνω στη Βίβλο.
Η Βίβλος, Παλαιά και Καινή Διαθήκη, είναι μία από τις πηγές του Ευρωπαϊκού πολιτισμού (Βλ. Ρεζίς Ντεμπρέ, “Οδοιπορικό στις χώρες της Βίβλου”). Όπως όμως αντιλαμβάνονται πλέον οι μεγάλοι στοχαστές της Ευρώπης -αναφέρω ενδεικτικά την περίπτωση του Γιούργκεν Χάμπερμας- η Βίβλος εκτός από βιβλίο πίστης είναι και βιβλίο σκέψης και στοχασμού, απαραίτητο για κάθε σύγχρονο Ευρωπαίο πολίτη και συνώνυμο της ανθρωπιάς για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Είναι καίριο να καταλάβουμε ότι ο προφήτης Ησαΐας ή οι επιστολές του αποστόλου Παύλου είναι εξίσου σημαντικές για την παιδεία μας του όσο και ο Όμηρος ή ο Θουκυδίδης. Το “Ας συζητήσουμε επιτέλους για το κήρυγμα” περιέχει κείμενα για την ιστορία του κηρύγματος στην Ελλάδα (π. Α. Πινακούλας, Γ. Μποροβίλος), εισηγήσεις για τη ζωή και το έργο μεγάλων κηρύκων της καθολικής και προτεσταντικής χριστιανικής Εκκλησίας, όπως του Τζων Νιούμαν (π. Δ. Μπαθρέλλος), του Ντήτριχ Μπονχαίφφερ (Στ. Ζουμπουλάκης) και του Στάνλεϋ Χάουερβας (π. Ε. Γκανάς) και δύο επιλογικές ομιλίες για την απελπιστική κατάσταση του κηρύγματος στη σημερινή ελλαδική Ορθόδοξη Εκκλησία (π. Θ. Μαρτζούχος, π. Β. Χαβάτζας). Ας σημειώσουμε επίσης ότι κάθε ομιλία πλαισιώνεται από τη συζήτηση που την ακολούθησε. Η συζήτηση και ο στοχασμός πάνω στον κόσμο μας με τη Βίβλο ανοιχτή είναι ακριβώς αυτό που λείπει από τη σημερινή Εκκλησία και τους σημερινούς χριστιανούς και σε αυτή την πρόκληση προσπαθεί να απαντήσει και ο “Αρτος Ζωής”.
Πράγματι, το βιβλίο ξεκινά με την ειλικρινή διαπίστωση ότι εκκλησιαστικό κήρυγμα βρίσκεται δεκαετίες τώρα σε κατάσταση απελπιστική: «στους ναούς μας ή δεν γίνεται κήρυγμα ή αυτό που γίνεται καλύτερα ας μην γινόταν. Οι εξαιρέσεις μετριούνται στα δάχτυλα. Υπάρχει όμως και κάτι χειρότερο από αυτό: το κήρυγμα δεν φαίνεται να απασχολεί σχεδόν κανέναν. Ελάχιστων κληρικών και θεολόγων ταράζει τον ύπνο η κατάσταση του κηρύγματος. Αλλά υπάρχει και το τρισχειρότερο: το κήρυγμα -το κήρυγμα εν γένει, όχι απλώς αυτό που υπάρχει σήμερα- θεωρείται περιττό, κάτι που έρχεται να διαταράξει την πληρότητα και το κάλλος της θείας λειτουργίας, σχεδόν επιζήμιο. Την άποψη αυτή μάλιστα την εκφράζουν πολλοί από τους πιο συνειδητούς και συνεπείς χριστιανούς της Εκκλησίας μας. Χρειάζεται λοιπόν να πείσουμε ξανά ότι το κήρυγμα δεν είναι μια ρητορεία, παρά είναι ο τρόπος με τον οποίο η Εκκλησία απευθύνει εξακολουθητικά την κλήση του Θεού προς τον καθέναν από εμάς, και μόνον όταν η απάντηση του καθενός μας σε αυτήν την κλήση είναι ιδού εγώ, μόνο τότε γινόμαστε μέλη του λαού του Θεού, μέλη της Εκκλησίας».
Από τα κείμενα του βιβλίου ξεχωρίσαμε δύο. Το πρώτο είναι του π. Βασιλείου Χαβάτζα, “Το κήρυγμα στην πραγματικότητα”. Ο π. Χαβάτζας επισημαίνει και αναλύει επτά προβληματικά στοιχεία στον εκκλησιαστικό χώρο που δυσχεραίνουν ή ακόμη και απαξιώνουν, σήμερα, το κήρυγμα: 1) την υποτίμηση του Λόγου και την αποδοκιμασία της διανοητικής λειτουργίας που «υποτίθεται ότι δεν έχει θέση στη χριστιανική πίστη», 2) μια σαφή θεολογική υστέρηση στο κήρυγμα: «το Ευαγγέλιο περιφρονείται, η θεολογία μπορεί να νοηματοδοτεί τον λόγο αλλά έχει αξία μόνο ως στοιχείο αντιπαράθεσης με αιρετικούς, αντιπάλους κ.λπ. και απομένουν οι ευσεβείς διηγήσεις και ιστορίες είτε από τα γεροντικά είτε, κατά προτίμηση, από τους σύγχρονους γέροντες», 3) ο ιερέας, είτε εκ πεποιθήσεως είτε από εθισμό στην καθημερινή πράξη, οδηγείται στο να γίνεται μόνο «τελετουργός αγιαστικών πράξεων, υποτιμώντας το έργο της διδασκαλίας», 4) η παραπάνω αντίληψη οδηγεί και το εκκλησιαστικό σώμα στη νοοτροπία ότι το κήρυγμα είναι περιττός πλεονασμός και όχι, ως όφειλε, αναπόσπαστο μέρος της λειτουργικής συνάξεως 5) μια εξουσιαστική αντίληψη «που διατρέχει πολλές φορές εμάς τους κληρικούς απέναντι στον λαό» και υποτιμά το ακροατήριο, 6) την τάση που υπάρχει να καθίσταται το κήρυγμα ιδεολογική τοποθέτηση και, τέλος, 7) τον τρόπο με τον οποίο γίνεται αντιληπτή η λεγόμενη “επικαιροποίηση” του κηρύγματος: «φοβούμαι ότι συχνά η επικαιροποίηση καταντά ένας απλός σχολιασμός της επικαιρότητας, χωρίς καμία ουσιαστική συζήτηση από ευαγγελική σκοπιά για την πραγματικότητα». (σ. 200-203). Σε αυτό το τελευταίο σημείο, ο π. Χαβάτζας αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο πολλοί ιερείς αναφέρονται στην τρέχουσα κρίση, όπως περίπου οι αρχηγοί των λαϊκιστικών κομμάτων, χωρίς ποτέ να επισημαίνουν την ευθύνη του ακροατηρίου τους για τον τρόπο ζωής του.
Ας αναφερθούμε, τέλος, στη συγκλονιστική περίπτωση του Γερμανού αντιχιτλερικού πάστορα Ντήντριχ Μπονχαίφφερ σύγχρονου μάρτυρα της χριστιανικής πίστης, όπως παρουσιάζεται από τον Σταύρο Ζουμπουλάκη. Ο Μπονχαίφερ είναι ιδρυτικό μέλος της “Ομολογούσας Εκκλησίας” στη Γερμανία, που αποσπάστηκε από την επίσημη προτεσταντική Εκκλησία όταν η τελευταία, κάτω από την πίεση του κινήματος των Γερμανών Χριστιανών (Deutsche Christen) υποτάχτηκε στην εξουσία των ναζί. Οι ναζί τον κρέμασαν στις 4 Απριλίου 1945, σε ηλικία 39 ετών, στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως του Φλόσσενμπουργκ, ένα μήνα πριν από την επίσημη παράδοση της Γερμανίας. Στα μαθήματά του για το κήρυγμα της δεκαετίας του 1930 ο Μπονχαίφφερ θα τονίσει τη βασική του θέση ότι ο κήρυκας δεν είναι «συνήγορος του Θεού αλλά μάρτυρας». Ο κήρυκας δεν (πρέπει να) είναι «δικηγόρος του Θεού και της Αγίας Γραφής» που πασχίζει να πείσει για το δίκιο τους, αλλά μάρτυρας. Συμπληρωματικά προς αυτή τη βασική θέση ο Μπονχαίφφερ τονίζει ότι «ο κήρυκας δεν είναι αυτός που αναγγέλλει την αμαρτία, αλλά αυτός που μαρτυρεί για τη νίκη κατά της αμαρτίας». «Μη χρησιμοποιείς το κήρυγμα σαν ρόπαλο για να τσακίσεις την κοινότητα». «Είμαστε μάρτυρες, λέει, και όχι οι σάλπιγγες της τελικής κρίσης». Όπως επισημαίνει ο Σταύρος Ζουμπουλάκης (σ. 135) «ο κήρυκας είναι μάρτυρας του Χριστού, σύμφωνα με την εντολή «μάρτυρές μου έσεσθε» (Πρ. 1,8 και Λκ. 24,48). Είναι μάρτυρας όπως ο Χριστός, «ο μάρτυς ο πιστός (Απ. 1,5· 3,14), όπως ο Θεός ο ίδιος (Ιω. 5,9· Ρωμ 1,9)». Το ερώτημα που διατυπώνει ο Μπονχαίφφερ σε γράμμα του (γράμμα της 30ης Απριλίου 1944) προς τον επιστήθιο φίλο του Μπέτγκε λίγες μέρες πριν την εκτέλεσή του, δηλαδή το «πώς ο Χριστός θα είναι ο Κύριος της ζωής και εκείνων που δεν έχουν θρησκεία;» είναι μάλιστα, σύμφωνα με τον Στ. Ζουμπουλάκη, το κατεξοχήν κηρυγματικό ερώτημα της εποχής μας. Πιστεύουμε ότι το ερώτημα αυτό συνδέεται καίρια με την ηθική πλευρά της θρησκείας, χωρίς την οποία -χωρίς την καθημερινή θυσία για τον «ελάχιστο αδελφό» που εντέλλεται ο ίδιος ο Χριστός- αυτή καταντά μια απλή τυπολατρία.
*φιλόλογος, διδάκτωρ φιλοσοφίας, διδάσκων στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
Ο Αρχιραββίνος του Ισραήλ Γιόνα Μέτζκερ και ο Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου Χρυσόστομος υπέγραψαν, στις 5.12.2011, στην Αρχιεπισκοπή Κύπρου, στη Λευκωσία, μία ιστορικής σημασίας Διακήρυξη.
Η Διακήρυξη επισημοποιεί τη δέσμευση των δύο πλευρών στην ενδυνάμωση των μεταξύ τους σχέσεων ενώ βεβαιώνει το αβάσιμο του δόγματος της συλλογικής ευθύνης του εβραϊκού λαού για τη σταύρωση του Ιησού. Είναι η πρώτη φορά που Ορθόδοξη Εκκλησία ξεκάθαρα αποδοκιμάζει το δόγμα αυτό, το οποίο από αιώνων υπήρξε ο θεμελιώδης παράγων ανάπτυξης του θρησκευτικού αντισημιτισμού στην Ευρώπη.
Η Διακήρυξη αναφέρει μεταξύ των άλλων: «Εμείς, ο Αρχιραββίνος του Ισραήλ Γιόνα Μέτζκερ και ο Αρχιεπίσκοπος της Κύπρου Χρυσόστομος ευχαριστούμε το Θεό για την ευλογημένη ανάπτυξη αμοιβαίου σεβασμού και βεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας στην ενδυνάμωση των άριστων σχέσεων μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ». Στη Διακήρυξη διευκρινίζεται ιδιαίτερα ότι η Εκκλησία της Κύπρου ουδέποτε συμμετείχε σε κατηγορίες περί συλλογικής ευθύνης, ούτε σε συστηματική άρνηση του Εβραϊσμού. «Συνεπώς βεβαιώνουμε την αποδοκιμασία παρόμοιων προκαταλήψεων ως ασυμβίβαστων με τα διδάγματα των Ιερών Γραφών», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Σημειώνεται ότι η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία είχε αποκηρύξει το δόγμα περί συλλογικής ευθύνης των Εβραίων, ήδη από το 1965 με τη Διακήρυξη Nostra Aetate που ψήφισε η Β΄ Σύνοδος του Βατικανού.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε σε συνέντευξη που έδωσε στην Jerusalem Post ο Αρχιραββίνος του Ισραήλ: «Σήμερα υπογράψαμε μια ιστορική διακήρυξη για τις σχέσεις μεταξύ Ιουδαϊσμού και Ορθόδοξης Εκκλησίας. Μέχρι τώρα οι Ορθόδοξες Εκκλησίες ήταν απρόθυμες ως προς την ανάληψη παρόμοιων πρωτοβουλιών, ωστόσο, η Εκκλησία της Κύπρου με τη σημερινή διακήρυξη ανέλαβε αυτή την ευθύνη… Ελπίζουμε ότι τώρα, σταδιακά, θα μπορέσουμε να αναπτύξουμε ανάλογους δεσμούς σχέσεων και με άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες, όπως την Ελληνική και τη Ρωσική».
Επίσης, η Διακήρυξη επιβεβαιώνει τα διδάγματα του Ιουδαϊσμού και του Χριστιανισμού σχετικά με την ιερότητα της ζωής και ως εκ τούτου αναφέρει: «Καταδικάζουμε κάθε πράξη που βεβηλώνει την ιερότητα αυτή, ιδιαίτερα πράξεις βίας και τρομοκρατίας κατά αθώων και ειδικότερα όταν αυτές εμπλέκουν κατάχρηση του ονόματος του Θεού και της θρησκείας».
(Αποσπάσματα από άρθρο της Jerusalem Post, 8.12.2011)
Against antisemitism - Ενάντια στον αντισημιτισμό 