Τι ακριβώς περιμένει η Αστυνομική Διεύθυνση Ιωαννίνων;

[Η ακόλουθη παρέμβασή μας για τη διαχρονική ατιμωρησία των βανδαλισμών που υφίσταται το Εβραϊκό Νεκροταφείο στα Γιάννενα δημοσιεύτηκε πριν ένα χρόνο περίπου στον “Ηπειρωτικό Αγώνα” του Σαββατοκύριακου (18-19/09/2021) και στη στήλη Τρίτη Άποψη.]

του Δημήτρη Κράββαρη*

Το Εβραϊκό Νεκροταφείο των Ιωαννίνων έχει γίνει στόχος πολυάριθμων αντισημιτικών επιθέσεων ιδιαίτερα από το 2002 και μετά. Θυμίζουμε ότι αυτές οι επιθέσεις κορυφώθηκαν την περίοδο 2008-2009. Τον Ιούνιο του 2009 μάλιστα, οι αντισημίτες εισέβαλαν στο χώρο του νεκροταφείου με τσεκούρια και λοστούς προκαλώντας σοβαρότατες ζημιές σε έξι τάφους καθώς και στο Μνημείο των Γιαννιωτών Εβραίων που δολοφονήθηκαν στο Ολοκαύτωμα – μέχρι και αίμα χελώνας χρησιμοποιήθηκε για να βεβηλωθεί το μνημείο.

Παρά τις έντονες επικρίσεις των τοπικών μέσων ενημέρωσης και της γιαννιώτικης κοινωνίας, οι τοπικές αρχές ασφαλείας απέτυχαν παταγωδώς να ταυτοποιήσουν και να συλλάβουν τους δράστες. Οι αλλεπάλληλες βίαιες επιθέσεις έμειναν τελικά ανεξιχνίαστες και ατιμώρητες. Πολύ φοβόμαστε ότι αν δεν είχε μεσολαβήσει η κινητοποίηση και η έμπρακτη αλληλεγγύη της Πρωτοβουλίας Πολιτών για την προάσπιση του Εβραϊκού Νεκροταφείου, οι αντισημίτες θα είχαν συνεχίσει ακάθεκτοι το βάρβαρο έργο τους.

Κατά τη διάρκεια κατάθεσής του στη δίκη της «Χρυσής Αυγής», ο ιστορικός ερευνητής Αλέκος Ράπτης απέδωσε την υπαιτιότητα για τους προαναφερθέντες βανδαλισμούς στον Πυρήνα Ιωαννίνων αυτής της ναζιστικής οργάνωσης, προσκομίζοντας μάλιστα στη Γενική Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου φάκελο με αποδεικτικά στοιχεία [1].

Δώδεκα χρόνια αργότερα, η ιστορία επαναλαμβάνεται.

Εκμεταλλευόμενοι την ολιγωρία – και πάλι – των αστυνομικών αρχών καθώς και την απουσία καμερών ασφαλείας, οι βάνδαλοι έχουν εισβάλει στο νεκροταφείο δύο φορές έως τώρα και σε διάστημα λίγων μόνο εβδομάδων προξενώντας φθορές σε τάφους.

Τι ακριβώς περιμένουν οι αστυνομικές αρχές; Να τριτώσει το κακό και να βρεθούμε μπροστά σε ακόμα πιο δυσάρεστες εκπλήξεις; Διαθέτει η Αστυνομία σχέδιο αποτροπής περαιτέρω βανδαλισμών; Οφείλει να το ανακοινώσει τις αμέσως επόμενες μέρες.

Η ασφάλεια του Εβραϊκού Νεκροταφείου θα πρέπει, κατά τη γνώμη μας, να απασχολήσει εκ νέου και τη γιαννιώτικη κοινωνία στο σύνολό της. Μια νέα Πρωτοβουλία Πολιτών θα μπορούσε, μεταξύ άλλων, να καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για την καλύτερη θωράκισή του.

Επισημαίνουμε, τέλος, ότι στο πλαίσιο του προγράμματος του Παρατηρητηρίου Ρατσιστικών Εγκλημάτων έχουν υποβληθεί στην Αστυνομική Διεύθυνση Ιωαννίνων μηνυτήριες αναφορές για τους δύο πρόσφατους βανδαλισμούς. Στην πρώτη αναφορά τονίζεται μεταξύ άλλων: «Το γεγονός πως υπάρχουν άνθρωποι στη χώρα που δεν επιθυμούν την παρουσία των Ελλήνων Εβραίων ούτε καν ως νεκρών και αυτό διαχρονικά δεν ανατριχιάζει κανέναν στις αρμόδιες αρχές, στο βαθμό ώστε αυτές να κινηθούν αποτελεσματικά προς την κατεύθυνση της παραπομπής τους στη δικαιοσύνη, θεωρούμε πως είναι ενδεικτικό της ανεμπόδιστης κυριαρχίας του αντισημιτισμού στην Ελλάδα.» [2]

[1] Αλέκος Ράπτης: Μάρτυρας κατηγορίας στη δίκη της Χρυσής Αυγής: «Σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ», εφ. Ηπειρωτικός Αγών, 7/10/2020: https://www.agon.gr/istories/39462/martyras-katigorias-sti-diki-tis-chrysis-aygis-siga/

[2] Παναγιώτης Δημητράς / Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι: Μηνυτήρια αναφορά για βανδαλισμό τάφο στο Εβραϊκό Νεκροταφείο Ιωαννίνων, ιστολόγιο Racist Crimes Watch, 8/8/2021: https://racistcrimeswatch.wordpress.com/2021/08/08/1-1219/

*Ο Δημήτρης Κράββαρης ίδρυσε τον Δεκέμβρη του 2009 το ιστολόγιο Against Antisemitism – Ενάντια στον Αντισημιτισμό (https://enantiastonantisimitismo.wordpress.com/) με αφορμή τις δραστηριότητες της Πρωτοβουλίας Πολιτών για την Προάσπιση του Εβραϊκού Νεκροταφείου Ιωαννίνων.

Μια ξεχωριστή συναυλία ρωμανιώτικης και σεφαραδίτικης μουσικής στα Ιωάννινα

Κείμενο / φωτογραφία: Δημήτρης Κράββαρης

Μια ξεχωριστή συναυλία ρωμανιώτικης και σεφαραδίτικης μουσικής πραγματοποιήθηκε στον Αύλειο Χώρο του Πολιτιστικού Πολυχώρου «Δ. Χατζής» τον Ιούλιο που μας πέρασε υπό την ενορχήστρωση του Σάκη Νεγρίν, ο οποίος γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Γιάννενα. Από το 2012 μέχρι σήμερα, ο Σάκης Νεγρίν διευθύνει το Πνευματικό Κέντρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών.

Επιβλητική η ερμηνεία των ρωμανιώτικων τραγουδιών από τον Μάρκο Μπατίνο – ξεχωρίσαμε ιδιαίτερα το «Κίνα γλώσσα», που αποτελεί έμμετρη απόδοση στα ελληνικά της ιστορίας της Εσθήρ και που τραγουδιέται  στη γιορτή́ του Πουρίμ. Στα ρωμανιώτικα τραγούδια διακρίναμε εν γένει πολλές επιρροές από την δημοτική μουσική παράδοση.

Μελωδικότατη η ερμηνεία των σεφαραδίτικων τραγουδιών από την Σόλυ Ιωχανά – από τις πιο όμορφες στιγμές της συναυλίας η ερμηνεία του «Alta Es La Luna» υπό το φως του φεγγαριού.

Πολύ καλή ιδέα η προβολή σε πανί των στίχων των εκάστοτε τραγουδιών. Κατατοπιστικές οι σύντομες επεξηγήσεις της Σόλυ Ιωχανά, μιας και οι στίχοι στα λαντίνο προβλήθηκαν χωρίς μετάφραση.   

Βιολί έπαιξε ο Θοδωρής Λυκουρόπουλος, φλάουτο η Βικτωρία Κυριακίδη, κοντραμπάσο ο Ευγένιος Μπράτουσκα, κρουστά ο Σόλης Μπαρκή και κιθάρα ο Σάκης Νεγρίν. Διοργάνωση: Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννιτών.

Αναμφίβολα η συναυλία αυτή αποτελεί καίρια συμβολή στην ανάδειξη της πλούσιας ιστορίας και παράδοσης των Ιωαννίνων που βασίζεται σαφώς και στην πολυπολιτισμικότητα.

Επί τη ευκαιρία, ένα βίντεο από την πρόσφατη δουλειά του Σάκη Νεγρίν, «Σκιές»:

“Υπήρξα και δασκάλα” – η Αρετή Μαλάμη μιλάει για το βιβλίο της (βίντεο)

Εκτός από εκδότρια και δημοσιογράφος με αξιοσημείωτη και μαχητική παρουσία στον γιαννιώτικο τύπο, η Αρετή Μαλάμη υπήρξε και δασκάλα σε διάφορα χωριά της Ηπείρου τη δεκαετία του εξήντα καθώς και στο Εβραϊκό Σχολείο των Αθηνών στο Παλαιό Ψυχικό για τέσσερα συναπτά έτη (1968-1972). Τις αναμνήσεις της από αυτή την περίοδο κατέγραψε η κυρία Μαλάμη σ’ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε αυτές τις μέρες στις εκδόσεις Καπόν.

Στο μικρό αυτό βιβλιαράκι, που κρατάτε στα χέρια σας, παρουσιάζονται κάποιες ελάχιστες «εικόνες» από τη ζωή στα χωριά της Ηπείρου, που δεν διέφερε από εκείνη στις περισσότερες περιφέρειες της ελληνικής ενδοχώρας τα δύσκολα χρόνια της δεκαετίας του 1960, όταν οι καπνοί της καταστροφής έβγαιναν ακόμα και από τα μισογκρεμισμένα σχολεία, και γύρω τους μαζεύονταν παιδάκια νηστικά, γυμνά και τρομαγμένα, ενώ ο κόσμος περίμενε την UNRRA να μοιράσει στα συσσίτια αλεύρι, γάλα σκόνη και λίγα ρουχαλάκια για τα γυμνόσαρκα κορμάκια τους.

Περιγράφω αυτή τη συγκεκριμένη δεκαετία, που εγώ υπηρέτησα σε τέσσερα πέντε χωριά του νομού Ιωαννίνων, και τις εμπειρίες μιας εικοσάχρονης, τότε, δασκαλίτσας που ερχόταν πρώτη φορά σε επαφή με αυτά. Αυτές τις εμπειρίες μου, που επηρέασαν βαθιά τη μετέπειτα ζωή μου και την κοσμοθεωρία μου, θέλησα να μεταδώσω στο πρώτο μέρος του βιβλίου μου.

Αργότερα, στα χρόνια της Δικτατορίας, όταν επανήλθα λόγω ανάγκης στο επάγγελμα της δασκάλας, το οποίο από χρόνια είχα εγκαταλείψει, το άσκησα με τις εμπειρίες μιας νέας γυναίκας με δημοσιογραφική εμπειρία, με κρίση ανεπτυγμένη και δυνατότητα να εκτιμήσει πλέον διαφορετικά την αγωγή που παρέχεται σε παιδιά της πρωτεύουσας και των αστικών κέντρων. Εργάστηκα τότε για τέσσερα έτη στο Εβραϊκό Σχολείο των Αθηνών στο Παλαιό Ψυχικό. Εκεί πλέον αντιμετωπίζω ως δασκάλα διαφορετικά παιδιά, διαφορετικούς γονείς, άλλον τρόπο ζωής και περιβάλλοντος, άλλα ενδιαφέροντα, που δημιουργούν σ’ εμένα άλλον έναν κόσμο, αλλιώτικο πλέον.

Για μένα άλλωστε εκεί κρύβεται το υφάδι της ζωής· στις εμπειρίες, των οποίων την υπεραξία αναγνωρίζω και σας καταθέτω, ελπίζοντας ότι θα αποτελέσουν ένα χρήσιμο ανάγνωσμα.

Πηγή: kaponeditions.gr

Η Αρετή Μαλάμη μίλησε με συγκίνηση για το βιβλίο της στο itv:

Ήταν, επίσης, πρόσφατα φιλοξενούμενη στην εκπομπή του Βλάση Ντόκα, στο ίδιο κανάλι.

Η αντιπολίτευση στα Γιάννενα και το μίσος για τον Τζορτζ Σόρος

Θα θυμάστε σίγουρα τον ενθουσιασμό με τον οποίο το Πανελλήνιο αλλά και πολλά διεθνή μέσα ενημέρωσης υποδέχτηκαν την εκλογή του Μωυσή Ελισάφ στη θέση του Δημάρχου Ιωαννίνων πριν ένα χρόνο. Η τοπική κοινωνία επαινέθηκε τότε για το ότι δεν ψήφισε με θρησκευτικά κριτήρια αλλά με βάση τα προσόντα και το πρόγραμμα του συγκεκριμένου υποψηφίου.

Δυστυχώς, οι παρατάξεις της αντιπολίτευσης στα Γιάννενα επιχειρούν τον τελευταίο καιρό να μας επαναφέρουν σε μια προ των εκλογών εποχή, στην οποία διαδιδόταν από ορισμένους μεταξύ άλλων ότι ο κ. Ελισάφ είναι «άνθρωπος της Μοσάντ».

Την αρχή έκανε η Λαϊκή Συσπείρωση εξαπολύοντας επίθεση στη Δημοτική Αρχή επειδή τόλμησε να αποδεχτεί πρόσφατα δωρεά 50.000 αμερικανικών δολαρίων από το Open Society Foundations, το ίδρυμα του Τζορτζ Σόρος, με σκοπό να ενισχύσει τον ΟΚΠΑΠΑ για τη λήψη μέτρων αποφυγής της διάδοσης του κορωνοϊού.

«Ο Τζορτζ Σόρος είναι η πρώτη επιλογή ηγετών όπως ο Τραμπ και ο Όρμπαν, όταν θέλουν να βρουν κάποιον πρόχειρο για να του φορτώσουν το ρόλο του δολοπλόκου. Ο επιχειρηματίας είναι γνωστός για την υποστήριξή του προς τις φιλελεύθερες αξίες και την ανοιχτή κοινωνία. Υποστήριξη που έχει την οικονομική δυνατότητα να την μεταφράσει σε οικονομική βοήθεια,» σημειώνει σε πρόσφατο άρθρο της η Κατερίνα Οικονομάκου. Στην καταγγελία της, η Λαϊκή Συσπείρωση έβαλε αριστερίστικο πρόσημο στις θεωρίες συνωμοσίας γύρω από την επιρροή του Σόρος φορτώνοντάς του ούτε λίγο, ούτε πολύ την «εγκαθίδρυση της σημερινής φασιστικής κυβέρνησης» στην Ουκρανία ή την καθοδήγηση του αντιπάλου του Νικολάς Μαδούρο στη Βενεζουέλα.

Για να είμαστε ειλικρινείς, δεν περιμέναμε κάτι άλλο από τη Λαϊκή Συσπείρωση. Αυτό που δεν περιμέναμε ήταν η σύμπλευση της παράταξης της Τατιάνας Καλογιάννη (Νέα Δημοκρατία) με τη Λαϊκή Συσπείρωση προκειμένου να δαιμονοποιηθεί η δραστηριότητα του Τζορτζ Σόρος. Στην ανακοίνωσή της κλείνει το μάτι στην ακροδεξιά καθώς βάζει στο παιχνίδι τον δήθεν αμφιλεγόμενο ρόλο του Σόρος σε «θέματα ιδιαίτερα ευαίσθητα για τη χώρα μας, όπως το μεταναστευτικό, η Συμφωνία των Πρεσπών κ.ά.» (δείτε, για παράδειγμα, τις σχετικές εμπρηστικές δηλώσεις Καμμένου το 2018).

Οφέλη από την κατακραυγή θέλει να εισπράξει και ο Θωμάς Μπέγκας που αναδεικνύεται σε όψιμο (;) θαυμαστή του Paul Krugman ξεθάβοντας μια επιτιμητική του ρήση για τον Σόρος από το 1999 – να είναι καλά το Google.

Και όμως, ο Κρούγκμαν έχει υπερασπιστεί τον Σόρος (εδώ ένα τιτίβισμα από το 2018) απαντώντας εμμέσως πλην σαφώς στις αιτιάσεις της Τατιάνας Καλογιάννη.

Αν οι παρατάξεις της Τατιάνας Καλογιάννη και του Θωμά Μπέγκα δε θέλουν να είναι συνυπεύθυνες για την αναθέρμανση του συνωμοσιολογικού κλίματος στα Γιάννενα – ήδη οι γνωστοί αντισημιτικοί κύκλοι ακονίζουν τα μαχαίρια – οφείλουν να αλλάξουν τον τρόπο που αντιπολιτεύονται και να σταματήσουν να σέρνονται πίσω από το άρμα της Λαϊκής Συσπείρωσης.

Διαβάστε επίσης: Απάντηση του Δημάρχου Ιωαννίνων για την χορηγία στον ΟΚΠΑΠΑ

El Maleh Rachamim prayer in Holocaust Memorial ceremony in Ioannina, Greece (2014)

Cantor Haim Ischakis performs El Maleh Rachamim at the Kahal Kadosh Yashan Synagogue in Ioannina, Greece. The video was recorded on Sunday, March 30, 2014 during the Holocaust Memorial Ceremony for the remembrance of the 70 years since the Nazi deportations of Greek Jews. More than 500 people from all over the world, including foreign Diplomats and local dignitaries, attended this moving ceremony organized by the IHRA (International Holocaust Remembrance Alliance) and the historical Romaniote local Jewish Community.

Articles about the ceremony:

Greece’s Romaniote Jews remember a catastrophe and grapple with disappearing (JTA)

Greece’s Last Romaniote Jews Remember a Catastrophe (JTA)

Ημέρα μνήμης Ολοκαυτώματος στα Ιωάννινα

Κεντρικός ομιλητής θα είναι ο Διονύσης Δρόσος, Καθηγητής Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με θέμα: Αντισημιτισμός: ακρότητα και κοινοτοπία. Σκέψεις για τη μνήμη και την ευθύνη της γενοκτονίας

Πηγές: uoi.gr και pkdi.gr

The Jewish Community of Ioannina in the spotlight: Two exhibitions in Athens

 

“The Jewish Community of Ioannina – The Memory of Artefacts” 
This exhibition highlights historical aspects regarding the daily life of the old Romaniote Community of Ioannina, combining the information with photographic material and authentic objects from the J.M.G. collections, which are presented to the public for the first time, but also with unique artefacts kindly loaned by private individuals.

”Joseph Eligia, the Poet of the Lake”
This interactive exhibition offers visitors the opportunity to become acquainted with the era, the life and the work of the great scholar and poet from Ioannina, and encourages them to develop a reciprocal dialogue with him, based on the poems and the translations of the holy texts, which he bequeathed us.

The aim of the periodic exhibitions and the related cultural activities is to present the public with elements from the life and traditions of one of the smaller, but yet oldest Jewish communities in Greece, and also to explore its individual and collective contribution to the enrichment of the local urban and social transformations.

The exhibitions are accompanied by a bilingual catalogue, as well as educational programmes specially designed for students.

The exhibitions will be hosted by the Jewish Museum of Greece from January 23 until September 25, 2017.

Inauguration: Monday, January 23, 2017 at 19:00. Open House: 18:00 – 21:00

More information here.

«Η Εβραϊκή Κοινότητα των Ιωαννίνων – Αντικειμένων Μνήμη»
Αναδεικνύει πτυχές της ιστορίας και της καθημερινής ζωής της παλιάς ρωμανιώτικης κοινότητας των Ιωαννίνων, συνδυάζοντας τις πληροφορίες με φωτογραφικό υλικό και αυθεντικά αντικείμενα από τις συλλογές του Ε.Μ.Ε. που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό, αλλά και με πρωτότυπα κειμήλια υπό ευγενική παραχώρηση ιδιωτών.

«Γιοσέφ Ελιγιά, o Ποιητής της Λίμνης»
Αυτή η διαδραστική έκθεση δίνει στους επισκέπτες την ευκαιρία να γνωρίσουν την εποχή, τη ζωή και το έργο του σπουδαίου γιαννιώτη διανοούμενου και ποιητή και τους ενθαρρύνει να αναπτύξουν μια διαλογική σχέση μαζί του, βασισμένη στα ποιήματα και τις μεταφράσεις των ιερών κειμένων που μας κληροδότησε.

Στόχος των περιοδικών εκθέσεων και των συνδεόμενων πολιτιστικών δράσεων, είναι να παρουσιάσουν στο κοινό στοιχεία από τη ζωή και την παράδοση μιας από τις μικρότερες, αλλά και συνάμα παλαιότερες εβραϊκές κοινότητες του ελλαδικού χώρου, και να διερευνήσουν την ατομική και συλλογική προσφορά της στον εμπλουτισμό των τοπικών αστικών και κοινωνικών μετασχηματισμών.

Τις εκθέσεις συνοδεύει δίγλωσσος κατάλογος, καθώς και ειδικά σχεδιασμένα εκπαιδευτικά προγράμματα για το μαθητικό κοινό.

Οι έκθεσεις θα φιλοξενηθούν στο Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος από τις 23 Ιανουαρίου έως τις 25 Σεπτεμβρίου 2017.

Εγκαίνια: 23.01.2017, 19.00. Διάρκεια Εκδήλωσης: 18:00 – 21:00.

Περισσότερες πληροφορίες εδώ.

Παρουσίαση του βιβλίου “Εβραϊκές κοινότητες ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση” / Book presentation: Jewish communities between East and West

Το Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, η Ισραηλιτική Κοινότητα Iωαννίνων και το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου

Εβραϊκές κοινότητες ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, 15ος-20ός αιώνας: οικονομία, κοινωνία, πολιτική, πολιτισμός,

Πρακτικά διεθνούς συνεδρίου (Ιωάννινα, 21-23 Μαΐου 2015), εκδόσεις Ισνάφι, Ιωάννινα 2016

την Τετάρτη 11 Ιανουαρίου 2017, στις 8.00 μ.μ.στον Πολιτιστικό Πολυχώρο «Δ. Χατζής»

Χαιρετισμοί:
Χρήστος Σταυράκος, Πρόεδρος Τμήματος Ιστορίας & Αρχαιολογίας
Μωυσής Ελισάφ, Πρόεδρος Ισραηλιτικής Κοινότητας Ιωαννίνων

Ομιλητές:
Λάμπρος Φλιτούρης, επίκ. καθηγητής ευρωπαϊκής ιστορίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Γιώργος Αντωνίου, επίκ. καθηγητής εβραϊκών σπουδών ΑΠΘ
Στέφανος Δημητρίου, αναπλ. καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
και οι επιμελήτριες του τόμου, Άννα Μαχαιρά και Λήδα Παπαστεφανάκη

Συντονιστής: Φιλήμων Καραμήτσος, δημοσιογράφος

[Via facebook]

Jewish communities between East and West, 15th-20th centuries: Economy, society, politics, culture, Anna Mahera – Leda Papastefanaki (eds.), preface Moses Elisaf, Proceedings of the International Conference (Ioannina, 21-23 May 2015), Department of History & Archaeology, University of Ioannina – Jewish Community of Ioannina, Isnafi Publications, Ioannina 2016, p. 382 [Greek and English texts, English abstracts]

The volume explores the multiple aspects of the history of the Jewish Communities (15th -20th centuries) in Europe, with an emphasis in the Mediterranean and the Balkans; it originated in the conference jointly organised by the Department of History & Archaeology of the University of Ioannina and the Jewish Community of Ioannina on 21-23 May 2015.

The contributors to the volume are: Fragiski Ampatzopoulou, Henriette-Rika Benveniste, Eleni Beze, Andreas Bouroutis, Philip Carabott, Iason Chandrinos, Anna Maria Droumpouki, Moses Elisaf, Hagen Fleischer, Maria Fragkou, Annette Fromm, Sakis Gekas, Eyal Ginio, Michal Govrin, Evanghelos Hekimoglou, Dimitris Kargiotis, Maria Kavala, Eleni Kourmantzi, Daphne Lappa, Anna Mahera, Anna Mandilara, Giorgos Margaritis, Leda Papastefanaki, Ioanna Pepelasis, Odette Varon-Vassard, Dimitrios Varvaritis, Stavros Zoumboulakis.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ / TABLE OF CONTENTS

Ευχαριστίες

Μωυσής Ελισάφ, Πρόλογος

Άννα Μαχαιρά – Λήδα Παπαστεφανάκη, Εισαγωγή

Πολιτισμικές ταυτότητες των εβραϊκών κοινοτήτων
Henriette-Rika Benveniste, The idea of exile: Jewish accounts and the Historiography of Salonika revisited
Daphne Lappa, Cross-cultural Networks, Mobility, and Religious Conversion in the 18th-century Eastern Mediterranean
Annette B. Fromm, Why is it important? The Jewish Community of Ioannina
Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Η ‟συκοφαντία αίματος” και οι Έλληνες συγγραφείς στο γύρισμα του 20ού αιώνα
Άννα Μαχαιρά, Μεταξύ αγοράς και πολιτικής: οι Εβραίοι της Γαλλίας πριν από την υπόθεση Dreyfus

Η εβραϊκή ταυτότητα στη λογοτεχνία
Ελένη Κουρμαντζή, Γιωσέφ Ελιγιά: Διανοούμενος και ποιητής της «διαμαρτυρίας»
Δημήτρης Καργιώτης, Άσμα Ασμάτων: Η υπόγεια παρέμβαση του Γιωσέφ Ελιγιά στο νεοελληνικό λογοτεχνικό κανόνα

Εβραϊκές κοινότητες στον ελλαδικό χώρο από τον 15ο στον 20ό αιώνα
Λήδα Παπαστεφανάκη, «Άνθρωποι ταπεινοί, φρόνιμοι, νοικοκυρεμένοι και καλοί οικογενειάρχες…». Προς μια κοινωνική ιστορία της Εβραϊκής Κοινότητας των Ιωαννίνων τον 20ό αιώνα
Evanghelos Hekimoglou, The religious filter in the history of the urban transformations; Sephardim in Thessalonica (15th-20th centuries)
Sakis Gekas, For better or for worse? A counter-narrative of Corfu Jewish history and the transition from the Ionian State to the Greek Kingdom (1815-1890s).
Eyal Ginio, Enduring the Shift from an Empire to a Nation-State: The Case of the Jewish Community of Kavala during the First Balkan War
Φίλιππος Κάραμποτ, Η εβραϊκή παρουσία στην Αθήνα του 19ου αιώνα: Από τον Μάξιμο Ρότσιλδ στην Ισραηλιτική Αδελφότητα

Επιχειρήσεις, δίκτυα, ανταγωνισμοί
Ανδρέας Μπουρούτης, Alliance Israelite εναντίον Deutsche Juden Hilvsverein
Ioanna Sapfo Pepelasis – Dimitrios Varvaritis, A New Perspective on Jewish Enterprising in Greece (1830-1929): Evidence from the founding charters of Joint Stock Companies and biographical material
Άννα Μανδυλαρά, Το ζήτημα των «ελληνικών» εταιρειών: ελληνικά και εβραϊκά δίκτυα ανάμεσα στην Οθωμανική αυτοκρατορία και τη Δυτική Ευρώπη κατά τον 19ο αιώνα

Κατοχή, Αντίσταση, Γενοκτονία των Εβραίων
Γιώργος Μαργαρίτης, Αντισημιτισμός: «τεχνικές» παράμετροι
Μαρία Φράγκου, Τα αντιφατικά όρια της ιταλικής πολιτικής: Οι Ιταλοί Εβραίοι στις κατεχόμενες ζώνες του Άξονα
Μαρία Καβάλα, Οι εκτελέσεις Εβραίων στη Θεσσαλονίκη στα χρόνια της Κατοχής. Πολιτική αντιποίνων και φυλετισμός
Odette Varon-Vassard, The enlisting of Greek Jews in the Resistance. Silence, memory and discourse
Ιάσονας Χανδρινός, «Οι Δίκαιοι του αντιφασισμού»: Το ΕAM και οι προσπάθειες διάσωσης των Ελλήνων Εβραίων, 1941-1944

Μνήμη και λόγοι για τη Γενοκτονία των Εβραίων
Σταύρος Ζουμπουλάκης, Χριστιανισμός και αντισημιτισμός πριν και μετά το Ολοκαύτωμα
Michal Govrin, What Is Memory? Seventy Years Later
Χάγκεν Φλάισερ – Άννα Μαρία Δρουμπούκη, Κλειώ και κλισέ: Η Γερμανία αντιμέτωπη με το «τηλεοπτικό Ολοκαύτωμα»
Ελένη Μπεζέ, Εβραίοι Αριστεροί και Σιωνιστές στη μεταπολεμική Ελλάδα. Αποκλίσεις και συγκλίσεις (1945-1951)

Abstracts
Πρόγραμμα του Συνεδρίου – Conference Programme

Ομιλία της Marcia Haddad Ikonomopoulos στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Η Κοσμήτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Καθηγήτρια κ. Κατερίνη Λιάμπη

έχει την τιμή να σας προσκαλέσει στην ομιλία

της κυρίας Marcia Haddad Ikonomopoulos,
Διευθύντριας του Μουσείου Kehila Kedosha Janina, Νέα Υόρκη

με θέμα:

«Emigration of Jews from Epirus»

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη,
4 Οκτωβρίου 2016, ώρα 12:00,

στο Αμφιθέατρο της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Πηγή: uoi.gr

The Kehila Kedosha Janina synagogue in the Lower East Side neighborhood of Manhattan, New York City. Source: Wikipedia

Οι «φρουροί της μνήμης» και το ναζιστικό μόρφωμα της «Χρυσής Αυγής»

Του Αλέκου Ράπτη

[Αναδημοσίευση από τον “Ηπειρωτικό Αγώνα” με την άδεια του συγγραφέα. Επισημαίνουμε, συγχρόνως, την ουσιαστική τοποθέτηση της εφημερίδας στην στήλη “Τσιμπίδα” για τη σιωπή πολλών μετά τη χυδαία επίθεση που δέχτηκε πρόσφατα η Εβραϊκή Κοινότητα των Ιωαννίνων.]

                                                                         Ιωάννινα, 14 Σεπτεμβρίου 2016

Ο ελληνικός φασισμός από το 1974 και μετά

Η μελέτη της ιστορίας του ελληνικού φασισμού εντάσσεται σε ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια μέσα από τα οποία, αναδεικνύονται αρκετές σημαντικές πτυχές της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας.

Από την μεταπολίτευση του΄74 και μετά, τα περισσότερα σχεδόν πολιτικά κόμματα του λεγόμενου δημοκρατικού τόξου στην Ελλάδα, υποστήριζαν ότι ο φασισμός στην Ελλάδα και οι «Νεοναζί» ήταν μια ασήμαντη περιθωριακή «ανωμαλία», η οποία δεν είχε σχέση με την ελληνική πραγματικότητα.

Ωστόσο την τελευταία δεκαετία που διανύουμε όλα αυτά τα πολιτικά επιχειρήματα, κατέρρευσαν σαν χάρτινος πύργος αποδεικνύοντας για άλλη μια ακόμη φορά, ότι ο φασισμός δεν είναι ξένος προς το ελληνικό κράτος, αλλά και ακόμη περισσότερο ούτε και σε ένα σημαντικό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας.

Το ναζιστικό μόρφωμα της «Χρυσής Αυγής»

Το 1980 η εμφάνιση του νεοναζιστικού μορφώματος της «Χρυσής Αυγής» που μέσα από το περιοδικό της χαρακτηρίζεται ως «εθνικοσοσιαλιστική», φανερώνει και την διαφορετικότητα της, αλλά και τις προθέσεις της με τις όμορες άλλες οργανώσεις της ελληνικής Άκρας Δεξιάς.

Την δεκαετία του ΄90, η ανασύνταξη της ελληνικής ακροδεξιάς, ταυτίζεται απόλυτα με το ιδεολογικό πεδίο της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς, που εκφράζεται με το «τρίτο κύμα» δηλαδή, την ξενοφοβία, τον ρατσισμό, και τον σοβινισμό.

Από το 1992 και μετά, τα γεγονότα της κατάρρευσης του καθεστώτος στην Αλβανία, η μαζική μετακίνηση Αλβανών μεταναστών προς την Ελλάδα, αλλά και οι «εθνικοί κίνδυνοι» από την αμφισβήτηση της ελληνικότητας του ονόματος της Μακεδονίας, αποτελούν θεματικές στην «ατζέντα του εξτρεμισμού», που διαμορφώνονται καταλλήλως από το νεοναζιστικό μόρφωμα της «Χρυσής Αυγής».

Παρόλα αυτά το ελληνικό πολιτικό σύστημα και η ελληνική δικαιοσύνη για αρκετά χρόνια, αντιμετώπιζαν το ναζιστικό αυτό μόρφωμα της «Χρυσής Αυγής» με χαλαρότητα, αδυνατώντας να την  ελέγξουν και να της ασκήσουν δίωξη στο σύνολό της.

Ωστόσο η ελληνική συνταγματική πράξη δεν προέβλεπε απαγόρευση πολιτικών κομμάτων, αφού πλέον το 2012 ήταν κόμμα στην Βουλή των Ελλήνων.

Η συνέχεια είναι γνωστή καθώς κάθε φορά που προέκυπτε κάποιο περιστατικό άσκησης εγκληματικής βίας με κατηγορούμενους μέλη της «Χρυσής Αυγής», οι αρμόδιες αρχές δυστυχώς απέφευγαν να ερευνήσουν και να διαπιστώσουν τα πραγματικά κίνητρα των «Χρυσαυγιτών», που ήταν ενταγμένοι στην εγκληματική αυτή ναζιστική οργάνωση, της οποίας η βία δεν ήταν απλά το μέσον, αλλά ο ίδιος ο σκοπός της δράσης της.

Η δίκη της «Χρυσής Αυγής»

Η δολοφονία του 34χρονου Παύλου Φύσσα, ράπερ καλλιτέχνη με αντιφασιστική δράση, από τον Γιώργο Ρουπακιά σημαίνων στέλεχος της «Χρυσής Αυγής», στο Κερατσίνι στις 18 Σεπτεμβρίου 2013, καθόρισε στην συνέχεια και την στάση της ελληνικής δικαιοσύνης, η οποία διέταξε να ανοιχθεί ο Φάκελος του νεοναζιστικού μορφώματος της «Χρυσής Αυγής».

Η συγκέντρωση των 32 αρχικών δικογραφιών, διαβιβάστηκαν στις 19 Σεπτεμβρίου 2013 δια του τότε υπουργού Νίκου Δένδια (υπουργός Δημ. Τάξης), στην Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ευτέρπη Γκουτζαμάνη, η οποία με την σειρά της ανέθεσε στις αρμόδιες ανακρίτριες εισαγγελείς, Ιωάννα Κλάπα και Μαρία Δημητροπούλου να κάνουν «φύλλο και φτερό» τον Φάκελο της  «Χρυσής Αυγής».

Ουσιαστικά όμως τα αλλεπάλληλα γεγονότα εκείνων των ημερών φανέρωσαν με τον πιο εμφατικό τρόπο την έσω-αδυναμία, που είχε επιδείξει έως τότε η Πολιτεία, στην θεσμική αντιμετώπιση αυτού του ναζιστικού μορφώματος.

Επί χρόνια η «Χρυσή Αυγή», εφάρμοζε ανενόχλητα την «εθνικοσοσιαλιστική της θεωρία και πρακτική », ασκώντας βίαιες αιματηρές επιθέσεις εναντίων όλων όσων τους θεωρούσε «εχθρούς» και που στην δική της φρασεολογία ήταν «κομμούνια» «μπολσεβίκοι» «υπάνθρωποι», «εβραίοι» «σιωνιστές» «αλβανοί» «γυφτοσκοπιανοί» «μαύροι αφρικανοί» «ασιάτες πακιστανοί» και εσχάτως, «γυφτοπρόσφυγες από την Συρία».

Στην διάρκεια αυτών των ανακρίσεων, ενσωματώθηκαν στην δικογραφία του Φακέλου της  «Χρυσής Αυγής» και δεκάδες άλλες υποθέσεις που εκκρεμούσαν διάσπαρτες ανά την ελληνική επικράτεια και που  αναφέρονταν σε πλημμελήματα και κακουργήματα, στα οποία εμπλέκονται μέλη και στελέχη του νεοναζιστικού αυτού μορφώματος.

Συνολικά ο αριθμός των υποθέσεων ξεπερνά τις εκατό, ενώ τα αδικήματα που διερευνώνται καλύπτουν σχεδόν ολόκληρο το φάσμα του Ποινικού Κώδικα.

Οι βανδαλισμοί των εβραϊκών νεκροταφείων ανά την Ελλάδα

Η περίπτωση των βανδαλισμών του εβραϊκού νεκροταφείου Ιωαννίνων

Στον «Φάκελο Χρυσή Αυγή» της Εισαγγελίας  του Αρείου Πάγου, είναι επίσης ενταγμένη και η δικογραφία στην οποία καταγράφονται οι βανδαλισμοί ανά την Ελλάδα, που πραγματοποιήθηκαν σε εβραϊκά νεκροταφεία και λατρευτικούς χώρους, των ελληνικών εβραϊκών κοινοτήτων.

Επίσης γίνεται ιδιαίτερη μνεία και αναφορά στα Ιωάννινα, με συντριπτικά στοιχεία τα οποία  αφορούν βανδαλισμούς, σε ταφικά μνημεία και τάφους, στο Εβραϊκό Νεκροταφείο της πόλης των Ιωαννίνων, κατά το χρονικό διάστημα των ετών, 2002 έως και το 2009.

• Βανδαλισμοί στο Εβραϊκό Νεκροταφείο Ιωαννίνων, στις 15 Απριλίου 2002.
• Ναζιστικά συνθήματα, έξω από την Εβραϊκή Συναγωγή Ιωαννίνων, στις αρχές Αυγούστου 2003.
• Βανδαλισμοί στο Εβραϊκό Νεκροταφείο Ιωαννίνων, στις 8 Οκτωβρίου 2003.
• Αναγραφή της «ανάποδης» Ναζιστικής Σβάστικας, έξω από την πόρτα του Εβραϊκού Νεκροταφείου Ιωαννίνων, στις 26 Φεβρουαρίου 2007.
• Βανδαλισμοί στο Εβραϊκό Νεκροταφείο Ιωαννίνων, στις 21 Ιανουαρίου 2009.
• Αναγραφή της Ναζιστικής Σβάστικας, έξω από την πόρτα του Εβραϊκού Νεκροταφείου Ιωαννίνων, στις 25 Μαρτίου 2008.
• Βανδαλισμοί στο Εβραϊκό Νεκροταφείο Ιωαννίνων, στις 2 Ιουνίου 2009.
• Βανδαλισμοί στο Εβραϊκό Νεκροταφείο Ιωαννίνων, στις 8 Ιουλίου 2009.

Για όλα αυτά τα ανωτέρω η Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Περιφέρειας Ηπείρου στα Ιωάννινα, διεξήγαγε έρευνες, που δεν κατέληξαν πουθενά, ενώ η προκαταρκτική εξέταση δεν έγινε ουδέποτε γνωστή. Δεν υπήρξε κανείς ύποπτος και κανείς δεν κατηγορήθηκε για να οδηγηθεί στην Ελληνική Δικαιοσύνη. Τελικά η όλη υπόθεση κατέληξε στο αρχείο.

Η επανεμφάνιση της ναζιστικής σβάστικας

Ωστόσο επτά χρόνια μετά από εκείνα τα γεγονότα, ένας νέος κύκλος βανδαλισμών εναντίων της εβραϊκής κοινότητας Ιωαννίνων, φαίνεται να ανοίγει καθώς προχτές στις 12 Σεπτεμβρίου 2016, οι «γνωστοί άγνωστοι», χτύπησαν και πάλι, αναγράφοντας με σπρέι το έμβλημα της μισητής ναζιστικής σβάστικας, στον εξωτερικό τοίχο της εβραϊκής κοινότητας, αλλά και σε γειτονικά σπίτια και σε αυτοκίνητα.

Οι εποχούμενοι «φρουροί τη μνήμης»

Είχε προηγηθεί βέβαια σε τοπική εφημερίδα της πόλης των Ιωαννίνων η δημοσίευση ενός άρθρου, μέσα από το οποίο ο συντάκτης του διερωτάτο εμφανώς λέγοντας επί λέξει: «Προς τι η επιμονή των Εβραίων να τους…τιμούμε συνεχώς», βουτώντας την πέννα του στην χολή και το δηλητήριο, δίχως ίχνος εντροπής και καταισχύνης βεβηλώνοντας τη μνήμη των 1850 γιαννιωτοεβραίων συμπολιτών μας, που εκτοπίστηκαν από τους γερμανούς Ναζί, στις 25 Μαρτίου 1944 και έγιναν στάχτη στα Ναζιστικά στρατόπεδα Άουσβιτς και στο Μπιρκενάου στην Πολωνία.

Αρκετοί συμπολίτες μας, αλλά και εγώ ο ίδιος, απαντήσαμε στον συντάκτη του κατάπτυστου  αυτού άρθρου το οποίο είναι Ύβρις, απέναντι στα θύματα του Ολοκαυτώματος και στους λαούς της Ευρώπης που γνώρισαν τον Ναζισμό και τον Φασισμό.

Η διαχείριση της μνήμης του Ολοκαυτώματος

Επανέρχονται λοιπόν τα ζητήματα, τα οποία έχουν να κάνουν με την διαχείριση της μνήμης του Ολοκαυτώματος, το οποίο δυστυχώς είναι ακόμη «ανεπιθύμητο είδος» στις μέρες μας και  το οποίο δεν συμβαδίζει θα έλεγα, με τις θέσεις και τις αποκλίσεις, της επίσημης μνήμης και συνολικά, της Εθνικιστικής φαντασίωσης, που επιθυμεί, να ταυτίζεται, στο Εθνικό αφήγημα της Ιστορίας.

Στην περίπτωση αυτή όποτε και όταν αναδεικνύεται η θεματική του Ολοκαυτώματος, αμέσως τον πρωταρχικό ρόλο, τον αναλαμβάνουν οι «φρουροί τη μνήμης», που κινητοποιούνται μόλις  αντιληφθούν, ότι επιχειρείται, να ενσωματωθεί, κάποιο Ιστορικό ντοκουμέντο, που είναι παράταιρο και δεν συνάδει, με την Εθνική αφήγηση και τον χρηστό Ελληνοκεντρικό πολιτισμό.

Παρόλα ταύτα, αν και έχουν περάσει 71 χρόνια από τον τερματισμό του Β΄π.π και την συντριβή του Φασισμού και του Ναζισμού, οι νοσταλγοί της ναζιστικής σβάστικας, συνεχίζουν να αναγράφουν στους τοίχους τον μισητό αγκυλωτό σταυρό, βαδίζοντας πλάι – πλάι με τους θιασώτες του Ναζισμού και τους κάθε λογής αρθρογράφους –  αρνητές του Ολοκαυτώματος.

«Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του σημερινού νεοναζισμού από τον ναζισμό του παρελθόντος;» ρώτησαν κάποτε τον Ουμπέρτο Έκο για να λάβουν την καυστική του απάντηση:

«Η μόνη διαφορά τους έγκειται στο γεγονός ότι οι ναζί σκότωσαν εκατομμύρια ανθρώπους, ενώ οι απόγονοί τους έχουν καταφέρει να κάψουν ζωντανούς, να σκοτώσουν και να κακοποιήσουν μερικές εκατοντάδες».

Αλέκος Ράπτης

Πηγή: agon.gr