Η Shoah στην Σαλονίκη: Οι θανάσιμες επιπτώσεις του ελληνικού εθνικιστικού οπορτουνισμού στην Εβραϊκή Κοινότητα της πόλης

Ο Κώστας Αβραμίδης γράφει για την πρόσφατη μελέτη του Λεόν Σαλτιέλ The Holocaust in Thessaloniki. Reactions to the Anti-Jewish Persecution, 1942–1943 (Routledge 2020, 268 σελ.).

Στο πλαίσιο του ανταγωνισμού των νεοσύστατων κρατών-εθνών στην Βαλκανική χερσόνησο για την προσάρτηση όλο και μεγαλύτερων εκτάσεων με την βίαιη απόσπαση αυτών από το σώμα της πρώην κοινωνικής-πολιτικής οντότητας στην οποία ανήκαν, δηλαδή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Ελλάδα κατάφερε να αντικρούσει στον Δεύτερο Βαλκανικό πόλεμο την Βουλγαρία και να φέρει υπό την κατοχή της την Θεσσαλονίκη καθώς και μεγάλο κομμάτι της Μακεδονίας.

Οι νέες αυτές περιοχές που κατακτήθηκαν και προσαρτήθηκαν στο ελληνικό κράτος ήταν γεωγραφικές οντότητες χωρίς «ομοιογενείς» πληθυσμούς, γεμάτες με κοινότητες που κατά την συντριπτική τους πλειοψηφία ανήκαν σε διαφορετικά κοινωνικά σχήματα με διαφορετικά μεταξύ τους εθνικά, γλωσσικά και θρησκευτικά χαρακτηριστικά. Το καινούργιο καθεστώς, στο οποίο όλοι αυτοί οι πληθυσμοί εντάχθηκαν, ήταν η Ελλάδα του εθνικιστικού δόγματος «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών» αλλά και της εθνικιστικής βενιζελικής ιδέας της Μεγάλης Ελλάδας «των δυο ηπείρων και των πέντε θαλασσών». Αυτή η ιδέα θα είχε τρομακτικές επιπτώσεις για όλους αυτούς τους ανθρώπους από όλα αυτά τα διαφορετικά υπόβαθρα, που το νεόκοπο καθεστώς θα πιέζει συνεχώς να τετραγωνίσουν τον κύκλο.

Μια από αυτές τις κοινότητες, τα μέλη της οποίας βρέθηκαν να είναι «νέοι πολίτες» του νέου έθνους-κράτους, ήταν και η πολυπληθής εβραϊκή σεφαραδίτικη κοινότητα της Θεσσαλονίκης. Ο σύντομος βίος της – 30 χρόνια – από την προσάρτηση της πόλης στο ελληνικό κράτος το 1913 έως τις εκτοπίσεις των Εβραίων της Θεσσαλονίκης στο στρατόπεδο μαζικής εξόντωσης του Άουσβιτς το 1943 θα καταγραφεί ως μια από τις πιο μελανές σελίδες αυτού του κράτους, που για σειρά δεκαετιών θα θαφτεί στη σιωπή.

Η μελέτη του Λεόν Σαλτιέλ είναι καρπός πολυετούς έρευνας, την οποία συμπληρώνει μια εκτεταμένη βιβλιογραφία. Ο Σαλτιέλ καταγράφει για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά με λεπτομέρεια τις αντιδράσεις των τοπικών παραγόντων της πόλης (του κυβερνήτη, της δημοτικής αρχής, της Εκκλησίας, του Πανεπιστημίου, των δικαστικών, βιομηχανικών, βιοτεχνικών και εμπορικών συλλόγων, και άλλων), βασιζόμενος σε έγγραφα-ντοκουμέντα της εποχής. Και αναδεικνύει με όση καθαρότητα του επιτρέπουν τα υπάρχοντα σωζόμενα στοιχεία τον ρόλο των πρωταγωνιστών στην γενοκτονία της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης κατά τη διάρκεια της κρίσιμης περιόδου από το 1942 ως το 1943. Ταυτόχρονα, παρουσιάζει το ιστορικό υπόβαθρο των σημαντικότερων γεγονότων που αφορούν την προσάρτηση της πόλης στο ελληνικό κράτος και τις θανατηφόρες επιπτώσεις στην εβραϊκή κοινότητα της πόλης που είχε ο ελληνικός εθνικιστικός οπορτουνισμός.

Η χριστιανική κοινωνία της πόλης δεν αρκέστηκε στο να «ξεφορτωθεί» τα μέλη της εβραϊκής κοινότητας. Κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του σχεδίου φυσικής εξόντωσής τους από τους Ναζί – συγκέντρωση του ενήλικου ανδρικού πληθυσμού για καταναγκαστική εργασία, γκετοποίηση στην συνοικία του Κάμπελ και επιβίβαση σε βαγόνια για ζώα με προορισμό το Άουσβιτς-Μπίρκεναου – οι χριστιανοί της πόλης θα οργανώσουν το ξεπούλημα των κινητών και ακινήτων περιουσιών τους, την μετονομασία των οδών που έφεραν εβραϊκά ονόματα καθώς και την καταστροφή και απαλλοτρίωση των δομικών υλικών και την τυμβωρυχία του μεγαλύτερου εβραϊκού νεκροταφείου στην Ευρώπη με μισό εκατομμύριο μνήματα!

Η κυριαρχία του ελληνικού εθνικισμού έπρεπε να είναι απόλυτη, την φυσική καταστροφή των Θεσσαλονικιών Εβραίων ακολούθησε παράλληλα η απάλειψη της μνήμης της ύπαρξης της κοινότητας και η σιωπή της κοινωνίας για σειρά δεκαετιών. Επίσης, κατά την ίδια χρονική περίοδο, καταρρέει ο μύθος της ουδετερότητας και της αδυναμίας της χριστιανικής κοινότητας αλλά και των αριστερών οργανώσεων να συνδράμουν τους Θεσσαλονικείς Εβραίους «γείτονες» τους. Αυτήν την κρίσιμη ώρα, η ελληνορθόδοξη κοινότητα διαπραγματεύεται επιτυχώς με τους Γερμανούς Ναζί το ζήτημα της βουλγαρικής επέκτασης της κατοχικής ζώνης στην πόλη ως ζήτημα «υψίστης εθνικής προτεραιότητας», ενώ διοργανώνονται μεγάλες φοιτητικές διαδηλώσεις από την Αριστερά που διαρκούν εβδομάδες, με αιτήματα που έχουν να κάνουν με πολλά πράγματα εκτός της μεταχείρισης των Εβραίων «συμπολιτών» τους.

Η μελέτη του Λεόν Σαλτιέλ είναι ένα από τα σημαντικότερα βιβλία έως σήμερα στον τομέα της παραμελημένης από τον ελληνικό ακαδημαϊκό χώρο ιστορίας των Εβραίων της Ελλάδας και της Θεσσαλονίκης. 

Επιπρόσθετη ανάγνωση:

Mark Mazower: Θεσσαλονίκη, πόλη των φαντασμάτων: Χριστιανοί, Mουσουλμάνοι και Εβραίοι, 1430-1950. (2004)

Devin E. Naar: Jewish Salonica : Between the Ottoman Empire and Modern Greece. (2016)

Steven B. Bowman: The Agony of the Greek Jews 1940-1945. (2009)

Timothy Snyder: The Holocaust as History and Warning. (2016)

Hannah Arendt: Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ. Έκθεση για την κοινοτοποία του κακού. (1963)

Hannah Arendt: Οι απαρχές του Ολοκληρωτισμού. (1951)

Την Επαύριον του Ολοκαυτώματος. Η επιστροφή στη γενέθλια πόλη

Η έκθεση «Την Επαύριον του Ολοκαυτώματος», που εγκαινιάζεται την Κυριακή 29 Ιανουαρίου 2017, στις 2 το μεσημέρι, στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης, αφορά την αναβίωση της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης στην περίοδο 1944-1946.

Η έκθεση αποτελείται από οκτώ ενότητες. Η πρώτη αναφέρεται στις αντίξοες συνθήκες που επικρατούσαν στη Θεσσαλονίκη τους πρώτους μήνες μετά την απελευθέρωση. Η δεύτερη καταγράφει την απώλεια των “εβραϊκών συνοικισμών”, δηλαδή των κυρίως εργατικών συνοικιών με εβραϊκό πληθυσμό, οι οποίες είτε κατεδαφίστηκαν στη διάρκεια της κατοχής είτε καταλήφθηκαν από αστέγους, εφοδιασμένους με κρατικές άδειες. Η τρίτη ενότητα αφορά στην καταλήστευση των επιτύμβιων πλακών του εβραϊκού νεκροταφείου, επί ολόκληρους μήνες μετά την απελευθέρωση, προκειμένου να οικοδομηθεί ο Άγιος Δημήτριος και άλλα κτίρια, και τελικά την αποξένωση της εβραϊκής κοινότητας από το νεκροταφείο της, μετά από συνεχή χρήση πέντε αιώνων. Η τέταρτη ενότητα περιγράφει το νομικό κομφούζιο που δημιουργήθηκε σχετικά με τη διαδικασία ανάκτησης των εβραϊκών περιουσιών εξ αιτίας της πολυνομίας, η οποία παρέτεινε την κατοχή των ακινήτων από τους μεσεγγυούχους. Η πέμπτη ενότητα αναφέρεται σε δεκάδες άστεγους επιβιώσαντες που, μέχρι να επιλυθεί το ζήτημα της κατοικίας τους, διέμεναν ομαδικά μέσα σε κοινοτικά κτίρια. Η έκτη ενότητα περιγράφει την ανασύσταση της Ισραηλιτικής Κοινότητας ως νομικού προσώπου και τις προσπάθειες για την ανάκτηση της κοινοτικής περιουσίας. Η έβδομη ενότητα είναι η σημαντικότερη: Αποτελείται από ψηφιακές εφαρμογές που αναδεικνύουν τη διασπορά όσων επέστρεψαν πάνω στον αστικό ιστό. Την έκθεση κλείνει το “κουτί της μνήμης” όπου οι επισκέπτες καλούνται να καταθέσουν τις μαρτυρίες τους για πρόσωπα και κτίρια που παρουσιάζονται στην έκθεση.

Βασισμένη στα αρχεία της Ισραηλιτικής Κοινότητας και του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδας, καθώς και σε ιδιωτικές συλλογές, η έκθεση είναι παραγωγή του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης (με επιμέλεια Ευάγγελου Χεκίμογλου).

Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης / Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Αγίου Μηνά 13, τηλ. 2310 250406

• Διαβάστε επίσης: Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης: Μια επώδυνη επιστροφή στη γενέτειρα (Η Καθημερινή, 27.01.2017)

Το Ολοκαύτωμα στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης

Το παρακάτω κείμενο συγκροτήθηκε με αποσπάσματα από το βιβλίο του Χρίστου Ζαφείρη «Η Θεσσαλονίκη των Εβραίων», που εκδόθηκε το 2016 από τον εκδοτικό οίκο «Επίκεντρο». Ο Ιστορικός και Περιηγητικός Οδηγός μεταφράστηκε και θα εκδοθεί στα Αγγλικά και τα Γαλλικά τους επόμενους μήνες.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΓΡΑΦΙΑ

Το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε το 2001 από την Ισραηλιτική Κοινότητα της πόλης σε συνεργασία με τον «Οργανισμό Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης “Θεσσαλονίκη 1997”» και προβάλλει με εκθέματα και συλλογές την ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά των Εβραίων στη Θεσσαλονίκη από την ίδρυση της πόλης (315 π.Χ.) έως τα μέσα του 20^ού αιώνα. Η πιο δραματική και συγκινητική ενότητά του είναι η αίθουσα που παρουσιάζει το Εβραϊκό Ολοκαύτωμα.

View original post 1,610 more words

Αντισημιτικά σχόλια στη σελίδα facebook των εκδόσεων Πατάκη

Update, 30/11: Οι εκδόσεις Πατάκη μάς ενημέρωσαν ότι διέγραψαν τα σχόλια μίσους κάτω από το διαφημιστικό τους βίντεο.

Το Racist Crime Watch επισημαίνει αντισημιτικά σχόλια που αναρτήθηκαν πρόσφατα κάτω από διαφημιστικό βίντεο των εκδόσεων Πατάκη για το μυθιστόρημα “Ο θείος Αβραάμ μένει πάντα εδώ” της Έλενας Χουζούρη. Το μυθιστόρημα πραγματεύεται όχι μόνο το εβραϊκό παρελθόν της Θεσσαλονίκης αλλά και “τις ευθύνες του ντόπιου πληθυσμού, […] την αδικία, που ακολούθησε μετά το τέλος του πολέμου και την αρπαγή των περιουσιών από τους καλοθελητές”, όπως επισημαίνει ο Γιώργος Μπασαγιάννης.

Τα εν λόγω αντισημιτικά σχόλια δεν έχουν αφαιρεθεί ακόμα από τη σελίδα facebook των εκδόσεων Πατάκη. Μπορείτε να στείλετε σχετική έκκληση-διαμαρτυρία εδώ ή απευθείας στη σελίδα τους στο facebook.

Η Θεσσαλονίκη των Εβραίων όπως την είδε ο Χρήστος Χρηστοβασίλης το 1894

“Το τρίτο κείμενο με τίτλο «Στην δημιουργία εθνικής εστίας του περιούσιου λαού του Ισραήλ» είναι ένα έμμετρο ποίημα, το οποίο ο Χρηστοβασίλης έγραψε το 1920 και έχει το προφητικό θέμα της ίδρυσης του κράτους του Ισραήλ. Δεν είναι τόσο η λογοτεχνική του αξία, όσο το θέμα του, που εκπλήσσει τον σημερινό αναγνώστη, ένας Έλληνας χριστιανός να μιλάει το 1920 για την ανάγκη ίδρυσης ενός εθνικού κράτους για τους Εβραίους. Με δεδομένο τον αντισημιτισμό, που δυστυχώς διακρίνει τους Έλληνες ακόμη και σήμερα, ο Χρηστοβασίλης αποδεικνύει για άλλη μία φορά πόσο μπροστά από την εποχή του σκεφτόταν.”

Vivlioniki

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ

Τίτλος: Περί Εβραίων

Συγγραφέας: Χρήστος Χρηστοβασίλης

Έκδοση: Ροές (2007)

ISBN: 978-960-283-252-3

Τιμή: Περίπου €11

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Τα τελευταία χρόνια η βιβλιογραφία σχετικά με τους Εβραίους Θεσσαλονικείς έχει εμπλουτιστεί με πολλούς και ενδιαφέροντες τίτλους, ένας εκ των οποίων είναι και το βιβλίο αυτής της ανάρτησης. Το ιδιαίτερο όμως, που παρουσιάζει αυτό το έργο, είναι ότι τα κομμάτια του γράφτηκαν το 1894 το πρώτο μέρος, το 1918 το δεύτερο και το 1920 το τρίτο, καθώς επίσης το γεγονός ότι συγγραφέας είναι ένας Ηπειρώτης λογοτέχνης εκπρόσωπος της “βουκολικής” λογοτεχνίας, που ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής στις αρχές του 20ου αιωνα.

Η έκδοση είναι συμπαθητική, με κάποιες φωτογραφίες να συνοδεύουν το κείμενο. Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει ένα χρονολόγιο σχετικά με τη ζωή του Χρηστοβασίλη, που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς παρουσιάζει πολλές πτυχές του χαρακτήρα του, αλλά και της πολυτάραχης ζωής του. Στο τέλος κάθε ενός από τα τρία μέρη, που αποτελούν το…

View original post 659 more words

Πρόσφυγας στην ίδια σου τη χώρα / Becoming refugee in your native land

Στο πλαίσιο του καλλιτεχνικού εγχειρήματος “Διασπορές” / In the framework of “Diasporas”, an art project focusing on art, migration and diaspora in Thessaloniki and beyond.

Ιωσήφ Βαένα / Iosif Vaena: “Πρόσφυγας στην ίδια σου τη χώρα: οι Εβραίοι που επέστρεψαν απο το Άουσβιτς στη Θεσσαλονίκη / Becoming refugee in your native land: the Jews who returned from Auschwitz to Salonica” (στα Ελληνικά / in Greek)

Περίληψη Παρουσίασης / Presentation Summary:

Η προσφυγιά είναι μια παράξενη κατάσταση. Στην συζήτηση θα ανακαλύψουμε το πώς οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης – των οποίων η ιστορική παρουσία είναι τουλάχιστον 2100 χρόνων και πλειοψηφία ζει τουλάχιστον 520 χρόνια στην πόλη – κατέληξαν πρόσφυγες στην ίδια τους την πόλη μετά το Ολοκαύτωμα και το πώς σήμερα συνυπάρχει η αίσθηση του ιθαγενή και πρόσφυγα ταυτόχρονα.

The condition of being a refugee is a strange one. In our discussion we will discover how the Jews of Thessaloniki –whose historical existence is at least 2100 years old and whose majority lives for at least 520 years in the city – ended up being refugees in their own city after the Holocaust, and how today the sense of being indigenous as well as a refugee simultaneously coexist.

////

Μικρή Βιογραφία:

Ο Ιωσήφ Βαένα είναι φαρμακοποιός και στον ελεύθερο χρόνο του συλλέγει εβραϊκές ταφόπλακες από τον Θερμαϊκό. Ελπίζει μια μέρα να μάθει ποιός τις έριξε εκεί.

Iosif Vaena is a pharmacist and in his free time he collects Jewish tombstones from the gulf of Thermaikos. He hopes that one day he will find out who threw them out there.

////

Στοιχεία Παρουσίασης / Presentation Information:

Τόπος / Place: Πολιτιστικό Κέντρο Βαβυλωνία, Βύρωνος 3, 54622, Θεσσαλονίκη / Babylonia Cultural Center, 3 Vironos st., 54623, Thessaloniki

Ημερομηνία και Ώρα / Date and Time: 17.10.15, 18:00-21:00 (σειρά παρουσιάσεων / series of presentations)

Γλώσσα Παρουσίασης / Presentation Language: Ελληνικά / Greek

////

http://thess.gr/blog/author/mayor-rison

Via diasporaplace.com  [h/t grassrootreuter.wordpress.com]

Παρουσίαση του βιβλίου του Γιάννη Καρατζόγλου, «Ο αφανισμός των Θεσσαλονικέων Εβραίων της Γαλλίας 1942-1944»

Οι εκδόσεις Επίκεντρο παρουσίασαν την Τετάρτη 29 Απριλίου 2015 στο Polis Art Café (Αθήνα) το βιβλίο του Γιάννη Καρατζόγλου:

«Ο αφανισμός των Θεσσαλονικέων Εβραίων της Γαλλίας 1942-1944»
Ένα kadish για τους δικούς μας «Γάλλους».

Το βιβλίο παρουσίασαν οι:

– Οντέτ Βαρών-Βασάρ, Ιστορικός, καθηγήτρια Ε.Α.Π.,
– Νίκος Δαββέτας, συγγραφέας, και ο
– Γιάννης Καρατζόγλου, συγγραφέας.

Την εκδήλωση χαιρέτισε ο Ιάσωνας Χανδρινός, ειδικός συνεργάτης του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος.

Τη συζήτηση συντόνισε ο Πέτρος Παπασαραντόπουλος, εκδότης τού Επίκεντρο.

Una estrella amarilla / Ένα κίτρινο άστρο

Una estrella amarilla In Memoriam, con Ivón Razon Сamhi (1928 – Barón Hirsch, Salónica). Superviviente del Holocausto

DESDE GRECIA, AKÍ SALONIKA, CON ÁNGELA MARÍA ARBELÁEZ – Escucharemos hoy la conmovedora historia de Ivón (Buena) Razon, hija de Eliezer Camhi y Ester Amar. Ivón rekodra en lengua sefardí, ladino, el español de sus padres y sus ancestros, los horrores de aquel día de marzo de 1943 cuando emprendieron su viaje hacia el infierno en trenes para animales. Las últimas palabras de su madre. El momento cuando fue marcada con el número 40990. “Ivona, estas usada a caminar, estas usada a laborar ahí nos vamos a encontrar. El despartimiento de mi mama…kon tres crios”. Ivona honra a sus correligionarias con una triste canción en griego que aprendió durante su cautiverio. Investigación, proyecto de Desde Grecia Akí Salónika ©. [LAD] [ESP] [GR]
– Con ocasión del 72 Aniversario de la primera deportación desde la estación de trenes de los salonicenses judíos hacia los campos de la muerte el 15 de marzo del 1943 desde Salónica, publicamos hoy, a manera de dedicatoria, “el souvenir” de tres jóvenes salonicenses de 1943, que se encuentra en el baúl de los recuerdos de uno de los tres mancebos retratados, y que pudo sobrevivir escapando con una parte de los miembros de su familia. A su padre, que no logró escapar del gueto y fue deportado, honramos hoy. La foto fue tomada en uno de los barrios de Salónica donde vivían tanto miembros de la casi exterminada comunidad judía de la ciudad como sus conciudadanos cristianos. La estrella de David se había convertido en parte obligatorio del atuendo de los salonicenses judíos por aquel entonces. Los jóvenes, vecinos, amigos, compañeros entre los 11 y 14 años, posan para la foto en el jardín de una de sus casas en la calle Italía. Sus hogares y vidas fueron robados por la ocupación alemana, por la brutalidad nazi y de sus colaboradores. Identidades desconocidas, sueños y vidas cortadas…

– Con iniciativa del Interfaith Intercultural Dialogue under one sky y su fundadora A. Mª Arbeláez, la coorganización del Consulado e Instituto Francés y el apoyo de la comunidad judía, la iglesia católica de Salónica y el Embajador de Buena Voluntad de la UNESCO Maestro Ivry Gitlis, se rindió homenaje el 15 de marzo del 2013 a los mancebos judíos que nunca regresaron. ¡Nunca más! [ESP]

** Interfaith Intercultural Dialogue under one sky-Award Marca Colombia País 2012- 100 Colombianos.

Haga clic en el enlace.

Ράδιο Σεφαράδ: Ένα κίτρινο άστρο In Memoriam με την Ivón Razon Сamhi (1928 – Βαρώνος Χιρς, Θεσσαλονίκη). Επιζήσασα του Ολοκαυτώματος.

«Από την Ελλάδα, εδώ Θεσσαλονίκη» στο Ράδιο Σεφαράδ με την Ángela Ma. Arbeláez ©®

Θα ακούσουμε σήμερα τη συγκινητική ιστορία της Ivón (Buena) Razon, κόρης του Eliezer Camhi και της Ester Amar. Η Ivón θυμάται στη σεφαραδίτικη γλώσσα, τη Λαδίνο, τα ισπανικά των γονέων και των προγόνων της, τη φρίκη εκείνης της μέρας του Μαρτίου του 1943, όταν ξεκίνησε το ταξίδι της προς την κόλαση σε τρένα για τα ζώα. Τα τελευταία λόγια της μητέρας της. Τη στιγμή που σημαδεύτηκε με το νούμερο 40990. “Ivóna, estas usada a caminar, estas usada a laborar ahí nos vamos a encontrar. El despartimiento de mi mama… kon tres crios”.

Η Ivóna τιμά τους ομοθρήσκους της με ένα λυπητερό τραγούδι στα ελληνικά, που έμαθε κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας της. Ερευνά, παραγωγή Desde Grecia, Akí Salónika ©. Α.Μα.Α [LAD] [ESP] [GR]

– Με την ευκαιρία της 72^ης επετείου από την πρώτη απέλαση από το σιδηροδρομικό σταθμό των Θεσσαλονικέων Εβραίων προς τα στρατόπεδα του θανάτου στις 15 Μαρτίου του 1943 από τη Θεσσαλονίκη, δημοσιεύουμε σήμερα, σαν αφιέρωμα, τις «αναμνήσεις» τριών νεαρών Θεσσαλονικέων από το 1943, που ανασύρθηκαν από το μπαούλο των αναμνήσεων του ενός από τους τρεις νεαρούς που απεικονίζονται στη φωτογραφία, που κατάφερε να επιβιώσει δραπετεύοντας με ένα μέρος από τα μέλη της οικογένειάς του. Σήμερα τιμούμε τον πατέρα του, που δεν κατάφερε να δραπετεύσει από το γκέτο και απελάθηκε. Η φωτογραφία τραβήχτηκε σε μια από τις γειτονιές της Σαλονίκης, όπου ζούσαν τόσο μέλη της εβραϊκής κοινότητας της πόλης που σχεδόν εξολοθρεύτηκε, όσο και χριστιανοί συμπολίτες τους. Το άστρο του Δαβίδ είχε μετατραπεί σε υποχρεωτικό μέρος της ενδυμασίας των Θεσσαλονικέων Εβραίων κατά τη στιγμή εκείνη. Οι νεαροί, οι γείτονες, οι φίλοι, παρέες μεταξύ των 11χρονων και 14χρονων, ποζάριζαν για τη φωτογραφία στον κήπο σε κάποιο από τα σπίτια τους στην οδό Ιταλίας. Τα σπίτια και οι ζωές τους είχαν κλαπεί από τη γερμανική κατοχή, από τη ναζιστική κτηνωδία και από τους συνεργάτες τους. Άγνωστες ταυτότητες, κομμένα όνειρα και ζωές…[ΕSP[

Ποτέ ξανά! [ESP] https://www.youtube.com/watch?v=5rwWUy33DnA

Πατήστε εδώ για να ακούσετε την εκπομπή

** Interfaith Intercultural Dialogue under one sky – Award Marca Colombia País 2012 – 100 Colombianos.

Πηγή: Ισραηλιτική Κοινότητα Αθηνών

Ακούστε επίσης: Aaron Alcapest, sobreviviente de la Shοá – Didimótico Salónica, ¡Nunca más! / Ράδιο Σεφαράδ: Aarón Alcapest, επιζήσαντας του Ολοκαυτώματος – Διδυμότειχο Θεσσαλονίκη, Ποτέ ξανά!

Αντιμέτωπη με το Ολοκαύτωμα / A Narrative of Evil

Συγγραφέας: Λίζα Πίνχας 
ISBN: 978-960-88853-7-0
Εκδότης: Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος, 2014
Ήταν 27 ετών, παντρεμένη και διηύθυνε ένα κατάστημα με γούνες στη Θεσσαλονίκη, όταν εκτοπίστηκε στο Άουσβιτς, τον Απρίλιο του 1943. Η Λίζα Πίνχας (1916-1980) έχασε πάνω από 100 συγγενείς στο Ολοκαύτωμα. Η ολόψυχη δέσμευσή της να σώσει τη νεότερη αδελφή της Μαρί και να δράσει ως αυτόπτης μάρτυρας της Γενοκτονίας –αν κατάφερνε να επιβιώσει από την κόλαση– έδωσαν στη Λίζα τη δύναμη να επιζήσει. Άουσβιτς, Ρέχλιν, Ράβενσμπουρκ, πορείες θανάτου, Μάλχωβ, απελευθέρωση το 1945 και ύστερα από όλα αυτά επιστροφή σε μία πόλη που δεν θρηνούσε τον αφανισμό της κοινότητας των Εβραίων. Στη μεταπολεμική Θεσσαλονίκη, η Λίζα ζει με τις τραυματικές εμπειρίες των στρατοπέδων, με θυμό, ενοχές και απόγνωση, συναισθήματα που επεξεργάζεται με αξιοπρέπεια και σοφία, καθώς  αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο σε θέματα αποζημιώσεων, μνήμης και εκπαίδευσης. Για να γνωρίζεις πρέπει να θυμάσαι, ήταν ένα από τα πιστεύω της Λίζας. Τριάντα χρόνια έγραφε και ξανάγραφε τις αναμνήσεις της –μία συγκλονιστική μαρτυρία της κόλασης των στρατοπέδων συγκέντρωσης, όπου η ανθρωπιά είχε σχεδόν  χαθεί. Η Λίζα αφηγείται ευσυνείδητα, με μεθοδικότητα και θάρρος, την αργή εξόντωση των κρατουμένων μέσω της σκληρής εργασίας, τα ιατρικά πειράματα, τις πράξεις σαδισμού, τη σεξουαλική κακοποίηση, την αρρώστια και την πείνα, όσο τα πτώματα των δηλητηριασμένων από τα αέρια θυμάτων καιγόντουσαν στα κρεματόρια. Η αφήγησή της έχει μία σπάνια ποιότητα ηθικής ειλικρίνειας. Eκατομμύρια κρατούμενοι πάλεψαν να διατηρήσουν την ανθρωπιά τους, ενώ έκαναν επώδυνους συμβιβασμούς για να μείνουν ζωντανοί άλλη μια μέρα. Η τοποθέτησή της στο Κομάντο Κάναντα, μια αποθήκη όπου ξεδιαλέγονταν και ταξινομούνταν τα υπάρχοντα των Εβραίων που είχαν πεθάνει στους θαλάμους αερίων για να αποσταλούν στη Γερμανία, ήταν κατά κάποιο τρόπο ευλογία. Διακινδυνεύοντας τη ζωή της, η Λίζα έκλεβε και αντάλλασσε πολύτιμα αντικείμενα με τρόφιμα και φάρμακα. Μετά τον θάνατο της Λίζας, η ανιψιά της, Νανά-Μαζαλτώβ Μωυσή, κατέθεσε  το αδημοσίευτο χειρόγραφο στο αρχείο του Μουσείου. Η μαρτυρία της Λίζας εκδίδεται σε τρεις γλώσσες. Σε μία εποχή αυξανόμενου αντισημιτισμού και ρατσισμού, η δραματική εξιστόρηση των φρικαλεοτήτων που διαπράττονταν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, καθώς επίσης και η μεταπολεμική ιστορία της Λίζας Πίνχας αποτελούν απαραίτητη και επίκαιρη συμβολή, στο να κατανοήσουμε την θυματοποίηση και τη μεταπολεμική πραγματικότητα, όπως τη βίωσαν οι Εβραίοι -άνδρες και γυναίκες. Καθώς οι ελάχιστοι εναπομείναντες αυτόπτες μάρτυρες εκλείπουν, και ταυτόχρονα, το βαθιά ανησυχητικό μίσος εναντίον των Εβραίων θεριεύει, τα λόγια της Λίζας: «ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΤΕ… ΜΗΝ ΑΝΟΙΓΕΤΕ ΔΡΟΜΟ ΣΤΗ ΛΗΘΗ» αποκτούν νέο νόημα και σπουδαιότητα.

Title: A Narrative of Evil
Author: Lisa Pinhas
ISBN: 978-960-88853-8-7
Publisher: The Jewish Museum of Greece, 2014
She was 27, married, and running a fur shop in the Greek city of Thessaloniki when she was deported to Auschwitz in April 1943. Lisa Pinhas (1916-1980) lost over 100 relatives in the Shoah. Her pledge to save her younger sister, Marie, and to be a witness if she managed to escape from hell gave Lisa the power to survive. Auschwitz, Birkenau,  death  marches, Ravensbrück, Rechlin, Malchow,  liberation in 1945, and then only to return  to a city that had shed no tears for her and  her co-religionists who had perished in the  camps. In the postwar period, Lisa carried her trauma, anger, guilt and despair with dignity and wisdom as she took up leadership roles in the areas of Holocaust compensation, remembrance, and education.  To learn is to remember was one of Lisa’s credos. For 30 years, she wrote and re-wrote her memoir, an unadorned testimony of hell and the ways in which humanity was almost extinguished in the universe of the camps. Lisa’s terrifying story – the slow extermination of detainees through hard labour, medical experiments, acts of sadism, sexual abuse, illness and starvation famine, while corpses of gassed victims were burned in the crematoria – is told conscientiously and courageously. This account has a rare quality of moral honesty. Lisa tells the story of herself and millions of others, who fought to preserve their humanity while making painful compromises to keep themselves alive for one more day. Her appointment to the Kanada Kommando, a warehouse where the belongings of gassed Jews were sorted for shipment to Germany, was a mixed blessing. At the risk of death, Lisa stole and traded precious items for food and medication.  In the 1980s, Lisa’s niece, Nana-Mazaltov Moissi, deposited the unpublished manuscript in the museum’s archive and her testimony is being published in three languages.  In an era of increased antisemitism and racism, Lisa Pinhas’ gripping account of the camps, as well as her postwar story, are indispensable and timely contributions to our understanding of the victimisation, survival and postwar normality experienced by Jewish men and women. As the few remaining eyewitnesses pass away and the deeply troubling hatred against the Jews persists, a call Lisa made in 1970 – “REMEMBER… DO NOT ALLOW OBLIVION” – acquires a new meaning and urgency.

Πηγή / Source: jewishmuseum.gr

h/t The Jewish Heritage in Greece (facebook)

Παρουσίαση του βιβλίου “Ο αφανισμός των Θεσσαλονικέων Εβραίων της Γαλλίας, 1942-44” / Presentation of the book “The destruction of the Salonikan Jews of France, 1942-1944”

Invitation to the presentation of the book “The destruction of the Salonikan Jews of France, 1942-1944”
on Thursday 11th of December 2014, at 20:00.
Place: French Institute, 2a Leoforos Stratou, Thessaloniki.

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
“Ο ΑΦΑΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ, 1942-44”
ΤΗΝ ΠΕΜΠΤΗ 11/12/2014 ΣΤΙΣ 8.00 μμ
ΣΤΟ ΓΑΛΛΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ, ΛΕΩΦ. ΣΤΡΑΤΟΥ 2α

[Διαβάστε το προλογικό σημείωμα του βιβλίου εδώ.]

Via Friends of the Jewish Museum of Thessaloniki (facebook)