Τριήμερο εκδηλώσεων για την εξόντωση των Εβραίων της Βέροιας

Η πιο δύσκολη μνήμη

Τριήμερο εκδηλώσεων (31/5-3/6) για την εξόντωση των Εβραίων της Βέροιας:

– Παρασκευή, 31 Μαΐου 2019. Αμφιθέατρο Νέου Μουσείου Αιγών| 20.30

Από την Βέροια στο Άουσβιτς (Η τεκµηρίωση του τρόµου)
Οµιλία του δικηγόρου-συγγραφέα Γιώργου Λιόλιου

– Σάββατο, 1 Ιουνίου 2019. Νέο Μουσείο Αιγών| 20.00

“∆άκρυα του χθες Μνήµες του σήµερα”
Συναυλία µε την µε την διεθνούς φήµης σοπράνο Σόνια
Θεοδωρίδου.

Η Βεροιώτισσα καλλιτέχνης θα µας υποδεχτεί σε ένα συναρπαστικό µουσικό και θεατρικό ταξίδι, µε έργα των Κουρτ Βάιλ και Μπέρτολτ Μπρεχτ. Σκηνοθεσία: Μαρλέν Καµίνσυ. Διεύθυνση ορχήστρας Mobile: Θεόδωρος Ορφανίδης. Ενορχήστρωση: Θεόδωρος Κοτεπάνος. Συµµετέχουν τα µέλη της χορωδίας Cantabile.

– ∆ευτέρα, 3 Ιουνίου 2019. Οδός Μητροπόλεως – Δημαρχείο Βέροιας|10.00 και οδός 10ης Μεραρχείας|12.00

Οι λίθοι της µνήµης

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηµαθίας, σε συνδιοργάνωση µε την Οµάδα Πολιτών Βεροίας και την υποστήριξη του ιδρύµατος Heinrich Böll (παράρτηµα Θεσσαλονίκης) και του 1ου ΓΕΛ Βέροιας, παρουσιάζει την δράση των Λίθων της Μνήµης. Πρόκειται για την τοποθέτηση έξι λίθων, στην µνήµη έξι Εβραίων µαθητών του Γυµνασίου και του εβραϊκού δηµοτικού σχολείου της Βέροιας που εξοντώθηκαν από τους Ναζί στη διάρκεια της Γερµανικής Κατοχής. Η δράση θα πραγµατοποιηθεί µε την ενεργό παρουσία του Γερµανού καλλιτέχνη και εµπνευστή της ιδέας Gunter Demnig.

Παράλληλα, η ΕΦΑ Ηµαθίας θα πραγµατοποιήσει µε το 1ο ΓΕΛ Βέροιας εκπαιδευτικές δράσεις που θα περιλαµβάνουν εργαστήρια δηµιουργικής γραφής και εικαστικής έκφρασης, µε θέµα την Βέροια πριν και κατά τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο. Στόχος των δράσεων αυτών είναι η ανάπτυξη της κριτικής και ιστορικής σκέψης, ο στοχασµός, η ενσυναίσθηση και ο αναστοχασµός των µαθητών για την δίωξη και την εξαφάνιση συµπολιτών µας, επικεντρώνοντας στις έξι µορφές των συνοµηλίκων τους Εβραίων µαθητών.

– Τετάρτη, 19 Ιουνίου 2019. Δημόσια Βιβλιοθήκη Βέροιας. Ο Γιώργος Λιόλιος θα συνομιλήσει με τον Γερμανό συγγραφέα και ερευνητή Hans-Joachim Lang με αφορμή το βιβλίο του “Οι γυναίκες του μπλοκ 10” (έκδ. University Studio Press 2019) καθώς και με την Niki Eideneier, το οποίο πραγματεύεται τα πειράματα που πραγματοποιούνταν σε Εβραίες γυναίκες-κρατούμενες στο Άουσβιτς.

Πηγή: Γιώργος Λιόλιος (facebook)

Ημέρες Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Εβραίων της Βέροιας (1943-2014)

 

Η εβραϊκή κοινότητα της Βέροιας στα σχολεία

Του Γιώργου Λιόλιου, 6-12-2011

(αναδημοσίευση από το ιστολόγιο «Χανιά-Βέροια»)

Άποψη της εβραϊκής συνοικίας της Βέροιας. Πηγή: http://www.veriorama.com/veria_image.php?id=646

Το Υπουργείο Παιδείας, με πρόσφατη απόφαση της Υφυπουργού Π. Χριστοφιλοπούλου, εισάγει πλέον στο πρόγραμμα σπουδών των σχολείων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης την πιλοτική εφαρμογή του διδακτικού αντικειμένου/μαθήματος της Τοπικής Ιστορίας.

Φρονώ ότι πρόκειται για μια πρωτοποριακή, καινοτόμο, φιλόδοξη και κυρίως ενθαρρυντική πρωτοβουλία της Πολιτείας, η οποία με τέτοιου είδους αποφάσεις δείχνει να αντιλαμβάνεται την ανάγκη για ένα νέο, φρέσκο και ευρύτερο προσανατολισμό της εκπαίδευσης, έξω από τα στενά και ασφυκτικά όρια του στερεοτυπικού προγράμματος σπουδών που εφαρμοζόταν επί δεκαετίες. Είναι ελπιδοφόρο ότι στοιχίζεται στο δημόσιο διάλογο που έχει ανοίξει τα τελευταία χρόνια στην επιστημονική (και όχι μόνο) κοινότητα της Ελλάδας, και ο οποίος έχει στρέψει το ενδιαφέρον του στην μικροϊστορία, δηλαδή σε μια ιστορία των υποκειμένων αλλά και σε μια ιστορία των τοπικών κοινωνιών που τελικά συνθέτουν ως επιμέρους φαινόμενα το όλον, το γενικό.

Όπως χαρακτηριστικά τονίζεται στο εισαγωγικό σημείωμα του υπουργείου, «η Τοπική Ιστορία στο Γυμνάσιο εντάσσεται στη Ζώνη Βιωματικών Δραστηριοτήτων ως ένα πεδίο μελέτης και έρευνας. Στο νέο Π.Σ. η Τοπική Ιστορία συνδέεται με τα περιεχόμενα του μαθήματος της Ιστορίας όλων σχεδόν των τάξεων της Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης, αφού αναδεικνύεται η ιστορικότητα του τοπίου και η οργανική σχέση του με τον άνθρωπο. Η Τοπική Ιστορία βοηθά το μαθητή να αντιμετωπίζει ερευνητικά το περιβάλλον διατυπώνοντας έλλογες υποθέσεις εργασίας, να παρατηρεί, να περιγράφει, να συγκρίνει και να εξηγεί τους λόγους για τους οποίους τα πράγματα πήραν την παρούσα μορφή τους στο συγκεκριμένο χώρο, να ενεργοποιείται δημιουργικά στις προσπάθειες διατήρησης της πολιτισμικής φυσιογνωμίας του τόπου του, να καλλιεργεί κίνητρα για ατομική και συλλογική δράση μέσα και έξω από το σχολείο, να αναπτύσσει ερευνητικές δεξιότητες (άντληση πληροφοριών-επαλήθευση δεδομένων). Επιπλέον, η Τ.Ι. συμβάλλει στο άνοιγμα του σχολείου στην τοπική κοινωνία, ενώ συνδέεται με την Περιβαλλοντική και Διαπολιτισμική Εκπαίδευση».

Στα πλαίσια λοιπόν αυτού του νέου προγράμματος σπουδών, επιλέχθηκε, μεταξύ άλλων θεμάτων τοπικής ιστορίας, και σε ό,τι αφορά τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση των σχολείων της Βέροιας, ως διδακτικό αντικείμενο «Η εβραϊκή συνοικία της Βέροιας και οι Εβραίοι στη Μακεδονία».

Οφείλω να διευκρινίσω ότι ήδη τα τελευταία δύο χρόνια αρκετοί εκπαιδευτικοί της Βέροιας τόσο της πρωτοβάθμιας όσο και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, έχουν επικεντρώσει, στα πλαίσια ήδη υφιστάμενων προγραμμάτων περιβαλλοντικής και διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, το ενδιαφέρον των μαθητών προς την ιστορία της διαδρομής του εβραϊσμού της Βέροιας, την αρχιτεκτονική της εβραϊκής συνοικίας και της συναγωγής και κυρίως γύρω από τον διωγμό των Εβραίων της πόλης. Η εξοικείωση των μαθητών με τα παραπάνω ερευνητικά/διδακτικά ζητούμενα, γίνεται με επιτόπιες επισκέψεις, ξεναγήσεις, συναντήσεις με ανθρώπους που γνωρίζουν πτυχές της ιστορίας της Κοινότητας της Βέροιας, με την χρήση βιβλιογραφίας και οπτικοακουστικών μέσων κ.ά.

Συνεπώς, η πρόσφατη απόφαση του υπουργείου, βρίσκει ήδη αρκετούς εκπαιδευτικούς της Βέροιας προετοιμασμένους να υλοποιήσουν και υπηρετήσουν το νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα και τον ρόλο τους και θα ήταν ευχής έργο να αποδώσει τους εισαγωγικούς της στόχους, ώστε σε έναν ορίζοντα γενιάς ανθρώπων, η νεολαία της Βέροιας να εντάξει στη συλλογική συνείδηση και μνήμη την εβραϊκή συνιστώσα της πόλης που μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν απωθημένη στον πάτο της μνήμης της πόλης.

Γιώργος Λιόλιος

Καντίς στη Συναγωγή της Βέροιας

Την Παρασκευή 22 Ιουλίου 2011 στις 19.30 θα διαβαστεί στη Συναγωγή της Βέροιας το Καντίς στη μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος της Κοινότητας της Βέροιας και των αγαπημένων Ιωσέφ Αρών, Νταίζη Ντανιέλ και Νταβίντ Κοέν.

Μια πρωτοβουλία του ιστολογίου ΧΑΝΙΑ-ΒΕΡΟΙΑ.

Η Συναγωγή της Βέροιας

Ενημέρωση 20/07: Για λόγους ανεξάρτητους της διάθεσης του ιστολογίου αλλά ωστόσο ανυπέρβλητους τεχνικά, η λιτή πρωτοβουλία για την ανάγνωση του Καντίς στη Συναγωγή της Βέροιας δεν θα πραγματοποιηθεί στις 22 Ιουλίου 2011, όπως είχε ανακοινωθεί, κι αναβάλλεται σε χρόνο που θα γνωστοποιηθεί από τη θέση αυτή και με προσωπικά e-mail στους φίλους του ιστολογίου.

Το ιστολόγιο ήθελε να κλείσει μια “εποχή” με το Καντίς αλλά δυστυχώς δεν τα κατάφερε….. Υπόσχεται όμως ότι, μετά τις προσωπικές ταλαιπωρίες του διαχειριστή του εδώ και κάποιους μήνες, θα επανέλθει τον προσεχή Σεπτέμβριο με πρωτότυπες αναρτήσεις και διάθεση για γόνιμο διάλογο γύρω από θέματα που απασχολούν όλους εμάς και προκαλούν “αναφυλαξία” στους “Φύρερ” της εθνικής ταυτότητας μας.

Καλό Αύγουστο να έχετε, παρέα με τους αγαπημένους σας ανθρώπους, τη φύση, τις μουσικές της Μεσογείου και κοντά σ’ αυτά μ’ ένα καλό βιβλίο. Το ιστολόγιο προτείνει να απολαύσετε ένα από αυτά: Την εξαιρετική ποιητική συλλογή του Ιωσήφ Βεντούρα “Κυκλώνιο”.

Πηγή: “Αναβολή σ’ένα καντίς”, ιστολόγιο Χανιά-Βέροια

Εκδήλωση-συζήτηση με αφορμή το βιβλίο του Γιώργου Λιόλιου

Σχετική ανάρτηση: Διαβάζοντας τις “Σκιές της Πόλης” (ένα βίντεο του Γιάννη Καλλιγά) / Une vidéo sur la déportation des juifs de Véria (Grèce du Nord), créée par Yannis Kalligas

Διαβάζοντας τις “Σκιές της Πόλης” (ένα βίντεο του Γιάννη Καλλιγά) / Une vidéo sur la déportation des juifs de Véria, créée par Yannis Kalligas

La vidéo ci-dessus est une création de Yannis Kalligas sur la déportation des juifs de Véria (capitale de la préfecture d’Imathie en Grèce du Nord) par les nazis en 1943. Parmi les victimes, plus de 200 enfants. La création de Kalligas s’inspire de l’étude remarquable de Georges Liolios sur ce sujet, intitulée “Ombres de la ville” (en grec aux éditions Eurasia).

Je cite un résumé en anglais du livre de Liolios que j’ai repéré sur le site veria-greece.com:

Ignoring or trying to hide this city’s Jewish past, unveils a notion of public guilt and racial arrogance. For a long time now, we have forgotten how it is and how it feels to coexist with the others. Nevertheless, the coexistence reality comes back as powerful and necessary as never before. I am afraid that if we don’t soon realize that this city equally belongs to the Christians, as well as to the Jews and the Muslims, the threat of the social cul-de-sac and the loss of the cultural heritage will rapidly become colossal. By using the holocaust survivors’ testimonies, this book attempts to reenact the persecution of the Greek-Jews of the city of Veroia, during the German occupation, which ultimately led to the death of hundreds of people in the crematories of Auschwitz/ Birkenau. However, it also led to the eventual loss of this city’s idiosyncrasy.

Το παραπάνω video είναι δημιουργία του Γιάννη Καλλιγά κι αφιερώνεται στη μνήμη των εκατοντάδων Εβραίων θυμάτων της Βέροιας. Ανάμεσα τους πάνω από 200 παιδιά. Το βίντεο του Καλλιγά έχει ως σημείο αναφοράς τη σημαντική μελέτη του Γιώργου Λιόλιου Σκιές της πόλης-Αναπαράσταση του διωγμού των Εβραίων της Βέροιας, Αθήνα 2009, εκδ. Ευρασία.

Οικογένειες ολόκληρες εβραίων της Βέροιας εξοντώθηκαν από τους ναζί το 1943, ακολουθώντας τη μοίρα έξι εκατομμυρίων ομοθρήσκων τους οι οποίοι μαρτύρησαν στα κρεματόρια μόνο και μόνο επειδή γεννήθηκαν σημίτες. Συνολικά 460 νεκρούς θρήνησε η εβραϊκή κοινότητα στην πόλη αυτή της Δυτικής Μακεδονίας, ενώ 136 ακόμη είχαν την τύχη να γλιτώσουν από τα νύχια της Γκεστάπο και να διασωθούν. Ο Λιόλιος στο πολυσέλιδο και άριστα τεκμηριωμένο βιβλίο του μας δίνει μια συγκλονιστική εικόνα του πογκρόμ που εξαπέλυσαν οι αρχές κατοχής εναντίον των 150 εβραϊκών οικογενειών της πόλης, συμπληρώνοντάς το με πλήθος φωτογραφίες, χάρτες, πίνακες, χρονολόγιο γεγονότων και βιβλιογραφία. Ετσι η υποδειγματική αυτή προσέγγιση ζωντανεύει στα μάτια μας με τρόπο μοναδικό έναν τυπικό διωγμό μιας εβραϊκής κοινότητας σε μια μικρή πόλη της Βόρειας Ελλάδας.

Δημήτρης Χουλιαράκης, “Το πογκρόμ της Βέροιας”, εφ. Το Βήμα, 8 Φεβρουαρίου 2009.

Διαβάστε, επίσης, ένα σχετικό κείμενο του Γιώργου Λιόλιου που αναρτήθηκε πρόσφατα στο ιστολόγιο ΧΑΝΙΑ-ΒΕΡΟΙΑ: Η 15η αποστολή (1η Μαϊου 1943: Ημέρα μνήμης των Εβραίων της Βέροιας)