Hagen Fleischer mit griechischen Studenten in der KZ-Gedenkstätte Buchenwald. (Quelle: derstandard.at) / Ο Χάγκεν Φλάισερ συνοδεία Ελλήνων φοιτητών στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπούχενβαλντ. (Πηγή: derstandard.de)
Griechenland spart eifrig, Deutschland klopft dem Land dabei gerne einmal auf die Finger, auf beiden Seiten wird mit deftigen Sprüchen nicht gespart. Da kommen in Griechenland nicht nur Erinnerungen an die deutsche Besatzung während des Zweiten Weltkrieges hoch, auch Reparationsforderungen an Deutschland werden wieder gestellt. Für Hagen Fleischer – wenn auch zu einem ungünstigen Zeitpunkt – eine berechtigte Forderung. Im Gespräch mit derStandard.at erklärt der Athener Historiker, wie die Griechen in der Vergangenheit mit ihren Reparationsforderungen schon am Türsteher scheiterten, warum sie dennoch auf Wiedergutmachung verzichten, die “deutschen Freunde” aber ihre Schulden begleichen sollten.
derStandard.at: Seit einigen Tagen prüft Athen offiziell Reparationsforderungen aus dem Zweiten Weltkrieg an Deutschland. Wie berechtigt sind diese Forderungen?
Hagen Fleischer: Im Prinzip sind sie absolut berechtigt. Griechenland war unter den durch Nazi-Deutschland besetzten nicht-slawischen Territorien – nach Polen, Jugoslawien und der Sowjetunion – das Land, das bei weitem die höchsten Blutopfer und materiellen Verluste verzeichnete. Das ist in Deutschland und Österreich kaum bekannt.
derStandard.at: Können Sie das genauer ausführen?
Fleischer: Abgesehen von den 60.000 ermordeten griechischen Juden, wurden zehntausende Griechen liquidiert; mindestens 100.000 verhungerten. Nach dem deutschen Abzug litt jeder dritte Grieche an epidemischen Infektionskrankheiten. Viele waren obdachlos, da etwa 100.000 Wohnungen oder Häuser total zerstört wurden. Die gesamte Wirtschaft und Infrastruktur des Landes wurde durch die Okkupation zerstört, so etwa die “kriegswichtigen” Bergwerke im Raubbau ausgebeutet. Griechenland hat sich nie ganz davon erholt. 1945 bezifferte die griechische Seite den Schaden auf über zehn Milliarden Vorkriegsdollar. Hiervon erhielt Griechenland an Reparationen einen Gegenwert von etwa 25 Millionen Dollar, zumeist über Demontage von Industrieanlagen (in Deutschland abgebaute Industrieanlagen als Wiedergutmachung wurden nach Griechenland geliefert, Anm.), etc. Infolge des Kalten Krieges wurde die Reparationsfrage auf Druck der USA praktisch abgewürgt, um Westdeutschland als Brückenkopf gegen Osten aufzubauen. Man könnte sagen, Griechenland hat in der Reparationsfrage den größten Nachholbedarf.
derStandard.at: Die Reparationsforderungen sind also kein neues Thema?
Fleischer: Der Zeitpunkt ist extrem ungünstig, denn in Deutschland heißt es: Jetzt ist das Land pleite, jetzt erinnern sie sich plötzlich daran. Das stimmt so aber nicht. Die Reparationsfrage wurde über Jahrzehnte hinweg immer wieder von griechischer Seite vorgebracht, trotz offizieller Blockierung des Themas. Vor der deutschen Einigung 1990 hieß es, Gesamtdeutschland hat den Zweiten Weltkrieg geführt, das halbe Deutschland kann nicht für alle Kriegsschäden aufkommen. Nach 1990 hieß es dann: Jetzt ist so viel Zeit vergangen, jetzt hat sich die Sache von selbst erledigt. […]
[via derstandard.at, “Freunde zahlen ihre Schulden” (Daniela Rom interviewt den Historiker Hagen Fleischer), 17.09.2012]
Βιέννη, Αυστρία
Το ελληνικό αίτημα για καταβολή πολεμικών αποζημιώσεων από τη Γερμανία είναι απόλυτα δικαιολογημένο, καθώς η Ελλάδα ήταν η μόνη από τις κατεχόμενες από τη ναζιστική Γερμανία μη σλαβικές χώρες (μετά την Πολωνία, τη Γιουγκοσλαβία και τη Σοβιετική Ένωση) η οποία είχε τις μεγαλύτερες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και σε υλικές ζημίες, τονίζει ο αυστριακής καταγωγής, ιστορικός και καθηγητής Νεότερης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Χάγκεν Φλάισερ, σε συνέντευξή του στην αυστριακή εφημερίδα Der Standart.
Απαριθμώντας αυτές τις απώλειες, επισημαίνει πως, πέρα από τους 60.000 Έλληνες Εβραίους που δολοφονήθηκαν, δεκάδες χιλιάδες άλλοι Έλληνες εκτελέστηκαν· τουλάχιστον 100.000 πέθαναν από πείνα· ένας στους τρεις Έλληνες υπέφερε από επιδημικές ασθένειες μετά τη γερμανική αποχώρηση· πολλοί ήταν άστεγοι, καθώς είχαν καταστραφεί περί τις 100.000 κατοικίες· ολόκληρη η οικονομία και οι υποδομές της χώρας καταστράφηκαν στη διάρκεια της κατοχής και η Ελλάδα, από τότε, ποτέ δεν συνήλθε.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ελληνικής πλευράς το 1945, η ζημία ανερχόταν σε πάνω από δέκα δισεκατομμύρια προπολεμικά δολάρια, από αυτά η Ελλάδα πήρε ως αποζημιώσεις περί τα 25 εκατομμύρια δολάρια, σε σημερινές τιμές, κυρίως σε μορφή αποσυναρμολογημένων βιομηχανικών εγκαταστάσεων από τη Γερμανία που μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα, αλλά ακόμη και αυτά τα 25 εκατομμύρια δολάρια δεν πληρώθηκαν στην Ελλάδα από τους Γερμανούς, αλλά από την Υπηρεσία Αποζημιώσεων των Συμμάχων.
Στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου και κάτω από την πίεση των Ηνωμένων Πολιτειών, το ζήτημα των αποζημιώσεων πρακτικά «πνίγηκε» για να καταστεί η Γερμανία προγεφύρωμα κατά των ανατολικών χωρών και μπορεί να ειπωθεί πως η Ελλάδα έχει στο θέμα των αποζημιώσεων τη μεγαλύτερη ανάγκη αποκατάστασης.
Όπως σημειώνει ο κ. Φλάισερ, η τωρινή χρονική στιγμή δεν είναι ιδιαίτερα ευνοϊκή για το ζήτημα των αποζημιώσεων, καθώς η γερμανική πλευρά διατείνεται πως η Ελλάδα θυμήθηκε ξαφνικά το θέμα επειδή είναι τώρα χρεοκοπημένη, όμως αυτό δεν αληθεύει, διότι το ζήτημα ετίθετο κάθε τόσο, επί δεκαετίες, από την ελληνική πλευρά, παρά το επίσημο μπλοκάρισμα του θέματος.
Πριν από τη γερμανική επανένωση χρησιμοποιούνταν το επιχείρημα πως ολόκληρη η Γερμανία είχε διεξάγει το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και δεν μπορούν να ζητούνται αποζημιώσεις από το ένα τμήμα της Γερμανίας, ενώ μετά το 1990 το επιχείρημα ήταν πως, έχει περάσει τόσος πολύς χρόνος από τότε και στο μεταξύ τα ζητήματα έχουν λυθεί από μόνα τους. […]
[via in.gr, «Ιστορικά και ηθικά θεμελιωμένη αξίωση» οι γερμανικές αποζημιώσεις λέει ο Χ.Φλάισερ, 18/09/2012]
Against antisemitism - Ενάντια στον αντισημιτισμό 
