Το περασμένο Σάββατο απεβίωσε ο Νίκος Τζένος, υποψήφιος βουλευτής με το ψηφοδέλτιο των Οικολόγων Πράσινων στις εκλογές του 2012 και υποψήφιος ευρωβουλευτής των Πράσινων – Αλληλεγγύη το 2014. Είχε διατελέσει Αντιδήμαρχος στο δήμο Καλαβρύτων και πρόεδρος στην Δημοτική επιχείρηση πολιτιστικής ανάπτυξης. Ήταν ενεργός και μάχιμος σε ζητήματα μειονοτήτων, μεταναστών και προσφύγων, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοινωνικού αποκλεισμού. Συνεργάστηκε επίσης με διάφορες οργανώσεις, κυρίως με το “Ελληνικό Παρατηρητήριο Συμφωνιών του Ελσίνκι”. Στο πλαίσιο αυτό υπερασπίστηκε ως δικηγόρος τα μέλη της οργάνωσης “Αντιναζιστική πρωτοβουλία” στις διώξεις τους από το γνωστό φιλοναζιστή Κώστα Πλεύρη.
Αξίζει να (ξανα)διαβάσετε παρακάτω μια αναδρομή του Νίκου Τζένου στον ελληνικό αντισημιτισμό που καταλήγει σε οξυδερκέστατες επισημάνσεις για την υποκρισία της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στην ισραηλοπαλαιστινιακή διαμάχη.
ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΜΥΘΟΙ – ΔΟΞΑΣΙΕΣ, ΠΛΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΕΞΗΓΗΣΕΙΣ
Καλάβρυτα, Απρίλιος 2010 Του Νίκου Τζένου
Πρώτη δημοσίευση: sitemaker.gr / Αναδημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Ζαν Κοέν
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης παρουσίασε το 1987 στο Παρίσι ένα κείμενο με θέμα «σκέψεις πάνω στο ρατσισμό». Εκεί αναζητώντας δείγματα ρατσισμού σε αρχαίους πολιτισμούς, μεταξύ άλλων, αναφέρει: ανάμεσα στους λαούς με μονοθεϊστική θρησκεία οι Εβραίοι έχουν τουλάχιστον αυτή τη διφορούμενη ανωτερότητα. Είναι ο περιούσιος λαός, η πίστη τους παρά είναι καλή για τους άλλους, καμιά προσπάθεια προσηλυτισμού δεν γίνεται. Οι λίγες προσπάθειες Εβραϊκού προσηλυτισμού επί Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας είναι ύστερες, περιθωριακές και χωρίς επ΄ αύριον.
Ο Καστοριάδης δεν υπήρξε αντισημίτης και επί πλέον είχε βαθειά γνώση της παγκόσμιας ιστορίας. Εν προκειμένω όμως σφάλει και επιπλέον ενισχύει ένα ακόμα αντισημιτικό μύθο. Συγκεκριμένα: Όπως όλες οι θρησκείες, ο Ιουδαϊσμός υπήρξε οικουμενική θρησκεία και αυτή η οικουμενικότητα ήταν προϊόν προσηλυτισμού. Όμως το 429μ.χ. ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος ο Β΄ διέλυσε το εβραϊκό πατριαρχείο, κατάργησε την ανώτατη εβραϊκή θρησκευτική σχολή και απαγόρευσε δια νόμου τον προσηλυτισμό στον Ιουδαϊσμό. Την απαγόρευση αυτή αντέγραψε η Δύση και επί πλέον περιόρισε ασφυκτικά τις δραστηριότητες των εβραϊκών κοινοτήτων. Οι περιορισμοί μετατράπηκαν σε διώξεις και κυνήγι μαγισσών. Το 1492 ο βασιλιάς της Ισπανίας Φερδινάρδος εκδίωξε το σύνολο του εβραϊκού πληθυσμού της επικράτειας. Το ίδιο συνέβη και στην Πορτογαλία.
Αντιθέτως στην Ασία και στην Αφρική που δεν υπάρχουν περιορισμοί και απαγορεύσεις αναπτύσσονται εβραϊκές κοινότητες σχεδόν παντού. Αίγυπτο, Ιράκ, Συρία, Περσία, Ινδίες, Κίνα, Μαρόκο, Τυνησία, Αλγερία, Υεμένη, Σομαλία, Νότιο Αφρική, Ζιμπάμπουε και φυσικά σε όλες τις πόλεις της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Η περίπτωση Καστοριάδη είναι ένα κραυγαλέο δείγμα για το πώς ένας σύγχρονος σοφός όχι απλώς υιοθετεί αλλά και εξοπλίζει περαιτέρω έναν ακόμα αντισημιτικό μύθο. Τον μύθο ότι οι Εβραίοι θεωρούν αυτούς εκλεκτούς του θεού και δεν επιθυμούν να μοιραστούν τον καλό Θεό τους και τη θρησκεία τους με τους άλλους μη εκλεκτούς.
Θύμα αποδοχής αντισημιτικών μύθων, δοξασιών και προκαταλήψεων έχει υπάρξει από τα γεννοφάσκια του ο κάθε Έλληνας.
Η πρώτη μου «κατήχηση» στον αντισημιτισμό έγινε από το σπίτι μου σε ηλικία 6 ετών περίπου. (Οι κακοί Εβραίοι που σταυρώσανε το Χριστό). Πολύ αργότερα κατάλαβα ότι ο Χριστός ήταν Εβραίος και ότι η σταύρωσή του ήταν έργο των Ρωμαίων κυριάρχων της Παλαιστίνης και ότι ο Σταυρικός θάνατος ήταν ο καθιερωμένος στη Ρώμη τρόπος εκτέλεσης. Κάθε Μεγάλη Παρασκευή εγώ και οι συνομήλικοί μου περιδιαβαίναμε τις ρούγες του χωριού εξιστορώντας το «Θείο δράμα» ως εξής:
Σήμερα βάλανε βουλή, οι άνομοι Εβραίοι,
οι άνομοι και τα σκυλιά και τρισκαταραμένοι
για να σταυρώσουν το Χριστό ……….
Στην εκκλησία του χωριού μου υπάρχει χαρακτηριστική η εικόνα της αποκαθήλωσης. Στο κάτω αριστερό μέρος προξενεί δέος μια φιγούρα ενός δόλιου, καταχθόνιου και κακάσχημου υπανθρώπου. Ήταν η φιγούρα του Εβραίου. Ήταν τα πρώτα (και ιδιαίτερα πειστικά) μαθήματα αντισημιτισμού που δέχτηκα.
Αυτού του είδους ο πρωτόγονος και χονδροκομμένος αντισημιτισμός που εύκολα υιοθετεί ένα παιδί δυστυχώς δεν κάμπτεται με την ενηλικίωση. Στο οπλοστάσιο του αντισημιτισμού υπάρχουν όπλα για κάθε ηλικία, κοινωνική τάξη, εθνότητα και μορφωτικό επίπεδο.
Σε ένα δεύτερο επίπεδο προβάλλονται κάποιες εξίσου χονδροκομμένες θεωρίες. Οι Εβραίοι κλέβουν Χριστιανόπουλα και τους πίνουν το αίμα, οι Εβραίοι επιδιώκουν την παγκόσμια κυριαρχία, πίσω από την Οκτωβριανή επανάσταση κρύβονται η Εβραίοι, η ψυχαναλυτική θεωρία είναι εβραϊκή επινόηση. (Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Σίγκμουντ Φρόυντ θορυβήθηκε με την απομάκρυνση του μη Εβραίου Άντλερ από το ψυχαναλυτικό κίνημα κυρίως επειδή φοβόταν τη ρετσινιά «περί Εβραϊκής επιστήμης»). Τα μυστικά πρωτόκολλα των σοφών της Σιών, ένα κείμενο χαλκευμένο από τις μυστικές υπηρεσίες του τσάρου υιοθετείται ακρίτως ως γνήσιο και μετατρέπεται σε βασικό εργαλείο για αντισημιτικές διώξεις.
Αυτές οι μορφές του πρωτόγονου αντισημιτισμού είναι εν μέρει ξεπερασμένες και αποδυναμωμένες. Ο σύγχρονος αντισημιτισμός έχει επιχειρήματα και «αποδείξεις» που πατάνε πάνω σε γερά ριζωμένες πλάνες, πεποιθήσεις και αναλήθειες.
Είναι εδραιωμένη στον Ελληνικό χώρο (και όχι μόνο) η πεποίθηση ότι οι Εβραίοι επιδιώκουν τον έλεγχο της παγκόσμιας οικονομίας και εν τέλει την παγκόσμια κυριαρχία. Τρανταχτή απόδειξη περί τούτου είναι το γεγονός ότι κάποιοι μεγάλοι τραπεζίτες και χρηματιστές ήταν και είναι Εβραίοι. Αν εξετάσει κανείς αυτή την άποψη από πλευράς οικονομικής επιστήμης θα την χαρακτήριζε τουλάχιστον ως αφελή. Σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης ο τεράστιος όγκος ιδιωτικών κεφαλαίων, η μεγάλη τους διασπορά και τα αντικρουόμενα συμφέροντα δεν αφήνουν κανένα περιθώριο σε κάποια «κεντρική» διαχείριση και στόχευση. Αν λοιπόν υπάρχει κάποια απειλή για τις χώρες και τους λαούς είναι αυτή που προκύπτει από την τεράστια υπεροχή των ιδιωτικών έναντι των κρατικών κεφαλαίων και την δύναμη που αποκτούν εξ αυτής της υπεροχής. Τώρα σε ότι αφορά τους Εβραίους τραπεζίτες και χρηματιστές, κανένας δεν φρόντισε να μάθει μέσα από ποιες ιστορικές, ταξικές και κοινωνικές διεργασίες προέκυψε αυτό το εν μέρει πραγματικό γεγονός. Οφείλεται στην αποδιδόμενη στους Εβραίους φιλαργυρία και μανία πλουτισμού; Ήταν επιλογή ή ανάγκη; Είναι γνωστό ότι στα πλαίσια της ορθόδοξης και καθολικής εκκλησίας το εμπόριο του χρήματος ήταν πράξη ηθικά απαράδεκτη, απαξιωτική και απαγορευμένη. Στην Οθωμανική αυτοκρατορία δεν ήταν απλά αμαρτία. Ήταν πράξη παράνομη και ποινικά κολάσιμη για κάθε μουσουλμάνο κάτοικο της αυτοκρατορίας. Ωστόσο η άντληση κεφαλαίων ήταν απολύτως αναγκαία για τη λειτουργία της μεταπρατικής οικονομίας σε ανατολή και δύση. Κάποιος έπρεπε να κάνει την βρώμικη δουλειά. Από την άλλη για τους Εβραίους (κυρίως στην δύση) υπήρχαν απαγορεύσεις και αποκλεισμοί από μια σειρά δραστηριότητες και επαγγέλματα. Δεν μπορούσαν να κατέχουν γη, να συμμετέχουν σε συντεχνίες και να ασκούν κανένα από τα επαγγέλματα πλην του ιατρού, του παλαιοπώλη, του γελωτοποιού, του τοκογλύφου κλπ. Αντικειμενικά και αναγκαία στράφηκαν στη βρώμικη δουλειά. Επειδή όμως οι επιτρεπτές στους Εβραίους επαγγελματικές δραστηριότητες δεν επέτρεπαν τη συσσώρευση κεφαλαίων ικανών να στηρίξουν τη λειτουργία ενός τραπεζικού οργανισμού, μπορούμε βάσιμα να υποθέσουμε ότι καταρχήν διακινούσαν κεφάλαια Χριστιανών και Οθωμανών.
Μέσα από αυτό το περίεργο παιχνίδι της ιστορίας αναδείχθηκαν Εβραίοι τραπεζίτες και χρηματιστές. Κάποιοι. Γιατί η μεγάλη μάζα των Εβραίων σε ανατολή και δύση ζούσε μέσα στη φτώχεια, την ταπείνωση και τη μιζέρια. Στην οθωμανική Θεσσαλονίκη παρότι υπήρξε μια ανθηρή Εβραϊκή κοινότητα, το χρήμα το είχαν λίγοι. Η μεγάλη μάζα των Θεσσαλονικιών Εβραίων (σε αντίθεση με μουσουλμάνους και Χριστιανούς) ήταν πάμπτωχοι και εξαθλιωμένοι και επιβίωναν χάριν της αλληλεγγύης της κοινότητας.
Για το μύθο περί Εβραϊκής φυλής
Η ναζιστική φυλετική θεωρία περί της Αρίας υπεροχής όφειλε (προκειμένου να γίνει λειτουργική) να αναζητήσει κατώτερες φυλές και τις βρήκε. Ήταν οι Σλάβοι, οι τσιγγάνοι sindi και roma και πάνω απ΄ όλους οι Εβραίοι. Ο διαχωρισμός των φυλών σε ανώτερες και κατώτερες προϋποθέτει μια αναγκαία και βασική παραδοχή. Την ύπαρξη φυλών. Δεν υπάρχουν φυλές. Υπάρχουν μορφολογικά χαρακτηριστικά ανάλογα με το γεωγραφικό μήκος και πλάτος που ζει ο κάθε άνθρωπος στον πλανήτη υπάρχουν πολιτισμικά χαρακτηριστικά που συνδέουν ανθρώπινες κοινότητες σε διάφορες περιοχές του πλανήτη. Δεν υπάρχουν φυλές. Οφείλουμε να αποδεχθούμε ότι όχι μόνο δεν υπάρχει Εβραϊκή φυλή αλλά και ότι δεν υπάρχουν καν κοινά χαρακτηριστικά που να συνδέουν τους απανταχού στον πλανήτη Εβραίους.
Όπως προαναφέρθηκε ο Ιουδαϊσμός υπήρξε οικουμενική θρησκεία απλωμένη σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Σε κάθε γωνιά του πλανήτη ο «Εβραίος» έχει τα χαρακτηριστικά της περιοχής που ζει. Μεσογειακά, βορειοευρωπαϊκά, αφρικάνικα, κινέζικα, ινδικά κλπ. Σε δύο φωτογραφίες του 1943 απεικονίζεται η άφιξη των Ολλανδών Εβραίων στο στρατόπεδο Άουσβιτς. Τα κοριτσάκια της φωτογραφίας είναι κατάξανθα όπως η μικρή Ολλανδέζα στο γάλα Εβαπορέ. Για ποια φυλή μιλάμε λοιπόν;
Ο μύθος της κατωτερότητας της «Εβραϊκής φυλής» δεν αφορά μόνο τις απόψεις του Πλεύρη. Όποιος ασπάζεται τη θεωρία «περί φυλών» εύκολα μπαίνει στον πειρασμό να τις ιεραρχήσει σε ανώτερες και κατώτερες και τότε αλίμονο σε εκείνον που θα κριθεί κατώτερος.
Πλάνες και παρεξηγήσεις σχετικά με τον Σιωνισμό
Πολύ συχνά στο χώρο της αριστεράς (και όχι μόνο) γίνεται απαξιωτική χρήση του όρου Σιωνισμός που συνήθως πάει παρέα με όρους που έχουν αρνητικό φορτίο όπως π.χ. ιμπεριαλισμός, καπιταλισμός, μιλιταρισμός κλπ. Πολλοί εννοούν τον σιωνισμό ως σχέδιο επέκτασης, ελέγχου, εξουσίας και εν τέλει κυριαρχίας των Εβραίων στον πλανήτη. Προσωπικά δεν γνωρίζω κάποιο τέτοιο σχέδιο, όμως εκείνοι που πιστεύουν στην ύπαρξή του ας βρουν ένα άλλο όνομα να του δώσουν.
Ο σιωνισμός ως έννοια έχει συγκεκριμένο ιστορικό περιεχόμενο, που δεν επιδέχεται διαστρεβλώσεις και παρερμηνείες. Η σιωνιστική ιδεολογία εμφανίστηκε στην Ευρώπη στα τέλη του 19ου αιώνα, ως προοδευτικό φιλελεύθερο κίνημα που αποσκοπούσε στη χειραφέτηση από την εξουσία των Ραβίνων , και την κατάκτηση της ισονομίας και ισοπολιτείας μέσα στα εθνικά κράτη. Ο Σιωνισμός είναι παιδί της Γαλλικής επανάστασης. Έχει κοινά χαρακτηριστικά με όλα τα εθνικά κινήματα, που εμφανίστηκαν στην Ευρώπη μετά την Γαλλική επανάσταση, διαφέρει όμως από αυτά εκ του γεγονότος ότι επιδιώκει τη συγκρότηση έθνους χωρίς πατρίδα. Η διαπίστωση όμως ότι οι διώξεις και ο αντισημιτισμός στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη αναβιώνει όσο η αφομοίωση των Εβραίων στα νέα εθνικά κράτη κερδίζει έδαφος, δημιουργεί αντικειμενικά την ανάγκη εθνοτικής συνοχής που μπορεί να εκπληρωθεί μόνο με την δημιουργία εθνικής εστίας.
Ο στόχος αυτός του σιωνισμού (δημιουργία εθνικής εστίας) είναι γενικά αποδεκτός δεν είναι όμως εξ ίσου δημοφιλής σε όλες τις σιωνιστικές οργανώσεις. Στο 1ο Πανελλήνιο σιωνιστικό συνέδριο που έγινε στη Θεσσαλονίκη οι Έλληνες Σιωνιστές διαφοροποιήθηκαν από το διεθνές σιωνιστικό κίνημα και (χωρίς να εκφράσουν την αντίθεση τους ως προς την δημιουργία εθνικού κράτους) διατυπώνουν με το 4ο ψήφισμα την επιθυμία και την απόφασή τους να ενταχθούν στο Ελληνικό κράτος θέτοντας ως προϋπόθεση την αναγνώριση και νομική κατοχύρωση της εθνικής τους ιδιαιτερότητας.
Με λίγα λόγια ο σιωνισμός είναι η απάντηση στον αντισημιτισμό που μάστισε την Ευρώπη του 19ου αιώνα και δεν έχει καμία σχέση με τις ανοησίες «περί παγκόσμιας κυριαρχίας».
Ένας μύθος που καλλιεργείται συστηματικά από πολλούς κύκλους είναι ο μύθος του «ανθελληνικού Σιωνισμού». Οι Εβραίοι ήταν ανέκαθεν εχθροί της Ελλάδας, ότι απεργάζονται τη διάλυση του έθνους και της θρησκείας. Πίσω από κάθε «επίθεση» απέναντι στο Έθνος, την εκκλησία, βρίσκονται οι Εβραίοι. Κάθε Μ.Κ.Ο που αγωνίζεται για την προστασία των μειονοτήτων και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων χρηματοδοτείται από το ίδρυμα «Soros» άρα από τους Εβραίους. Κάθε καλόπιστος ερευνητής που τολμά να αμφισβητήσει τους εθνικούς μύθους είναι όργανο του σιωνισμού. Ακόμα και η τέταρτη Σταυροφορία που οδήγησε στην πτώση της Κωνσταντινούπολης υπήρξε Εβραϊκή πρωτοβουλία. (Αληθές είναι ότι προκειμένου να χρηματοδοτηθούν οι σταυροφορίες καταληστεύτηκαν Εβραϊκές περιουσίες, δημεύτηκαν Εβραϊκά κεφάλαια και εξοντώθηκαν χιλιάδες Εβραίοι στη Δυτική Ευρώπη).
Πρόκειται για πλήρη αντιστροφή της πραγματικότητας. Η ιστορία εν προκειμένω είναι αμείλικτη και επιβεβαιώνει διαχρονικά τον βίαιο Ελληνικό αντισημιτισμό.
Μέχρι τον 4ο αιώνα μ.Χ. οι σχέσεις των Εβραίων και χριστιανών στον ελληνικό χώρο ήταν σχέσεις συγγενείας και συνέχειας, με βάση το δόγμα «ουκ ήρθα καταλύσαι αλλά πληρώσαι το μωσαϊκό νόμο». Ο Απόστολος Παύλος διδάσκει σε Εβραϊκές συναγωγές στους Φιλίππους, τη Θεσσαλονίκη και την Καβάλα. Οι πρώτοι προσήλυτοι στη νέα θρησκεία είναι Έλληνες Εβραϊκού θρησκεύματος.
Η αρμονική συνύπαρξη των δύο αυτών θρησκειών διήρκεσε για τέσσερις αιώνες. Όμως το 380 μ.Χ. ο Θεοδόσιος ο Α΄ υιοθετώντας το δόγμα του καισαροπαπισμού, ως στοιχείο συνοχής της αυτοκρατορίας, αποφασίζει να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Εκδίδει το περίφημο «έδικτον της Θεσσαλονίκης» με το οποίο τίθεται εκτός νόμου και ορίων αυτοκρατορίας κάθε μη χριστιανός. Ο Θεοδόσιος ο Β΄ το 429 μ.Χ. παίρνει νέα μέτρα στα οποία ήδη έχουμε αναφερθεί. Ο Γρηγόριος ο Νανζιανζινός ζητά από τον αυτοκράτορα να οργανώσει εκστρατείες εναντίον κάθε άπιστου, αιρετικού ή αλλόδοξου. Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος το 387 συγγράφει 8 κηρύγματα κατά των Εβραίων. Τους χαρακτηρίζει ως οχιές, δαίμονες, σκυλιά, και τις συναγωγές πορνεία. Όλοι οι αυτοκράτορες του Βυζαντίου μέχρι τον 10ο αιώνα προσπαθούν να επιβάλλουν με κάθε μέσο και τρόπο στους Εβραίους τον χριστιανισμό. Συστηματικούς διωγμούς έχουμε επί αυτοκρατόρων Ιουστινιανού του Α΄, Βασιλείου του Α΄ και Ρωμανού του Α΄.
Στις λατινοκρατούμενες Ελληνικές περιοχές η καθημερινότητα των Εβραίων είναι εφιαλτική. Το 1387 η βενετική κυβέρνηση απαγόρευσε στους βενετούς δημοσίους υπαλλήλους να συμμετέχουν στους πατροπαράδοτους λιθοβολισμούς των εντοπίων κατά των Εβραίων και περιορίζει το «δικαίωμα» αυτό μόνο στους εντοπίους .
Στη Χίο οι Γενοβέζικες αρχές συνιστούν στους εντόπιους τη χρήση νεραντζιών αντί λίθων. Απλή σύσταση. Στη Ζάκυνθο και την Κέρκυρα οι Εβραίοι περιορίζονται σε ghetto κατ’ απαίτηση των Χριστιανών κατοίκων, που συνεχίζουν ωστόσο κατά βούληση το έθιμο του λιθοβολισμού.
Στην περίοδο που στον ευρύτερο ελληνικό χώρο κυριαρχεί η Οθωμανική αυτοκρατορία οι σουλτάνοι απαγορεύουν (χωρίς να εξαλείφουν) βαρβαρότητες χριστιανών κατά Εβραίων. Η βία καμουφλάρεται και παίρνει τη μορφή της συκοφαντίας αίματος. Αθώοι Εβραίοι κατηγορούνται για ανθρωποθυσίες εις βάρος νεαρών χριστιανών. Οι καταγγελίες παίρνουν διαστάσεις επιδημίας που υποχρεώνουν τον Σουλεϊμάν τον μεγαλοπρεπή στη λήψη δραστικών μέτρων και την παραδειγματική τιμωρία των συκοφαντών.
Αλλά και η φαναριώτικη Ελίτ δεν πάει πίσω. Ο πατριάρχης Κύριλλος Λούκαρης αναφέρεται στο «σκληροτράχηλο έθνος των Εβραίων: «Οι άχαροι, αναίσχυντοι και φθονεροί, οι φονιάδες Εβραίοι». Ο μέγας διερμηνέας της πύλης Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος στο έργο του «τα Ιουδαϊκά» (1716) κινείται στο ίδιο κλίμα με τον Λούκαρη. Την σκυτάλη παίρνει ο λαϊκός κλήρος και κάθε λογής τσαρλατάνοι και λαϊκοί κήρυκες που περιοδεύουν την Ελλάδα και ενσπείρουν αντισημιτικό μένος. Στα 1767 ένας βοσκός από το Καστρίτζι Καλαβρύτων, ο Πανάγος, περιόδευε στις περιοχές της Πάτρας και της Ναυπάκτου, συνεγείρει το χριστιανικό ακροατήριο και προκαλεί τρόμο και αναστάτωση στους Εβραίους κατοίκους των περιοχών αυτών.
Ο Κοσμάς ο Αιτωλός (θεωρούμενος εκ των εκπροσώπων του εγχωρίου ελληνικού διαφωτισμού) περιοδεύει σε Μακεδονία, Ήπειρο, Στερεά, Θεσσαλία. Τα λόγια του φωτιά «Πως το βαστά η καρδιά σας να αγοράζετε από τους Εβραίους πραμάτειες; Και τα άσπρα κατόπιν να τα εξοδεύουν δια να εύρουν κανένα Χριστιανόπουλον να το σφάξουν, να πάρουν το αίμα του και με εκείνο να κοινωνούν; Ο διάβολος θέλει να πίνωμεν το αίμα των παιδίων και όχι ο Θεός».
Ο ανώνυμος συγγραφέας της «Ελληνικής Νομαρχίας» γράφει για «ουτιδανούς με Εβραϊκή καρδιά»……… η εβραϊκή θρησκεία κάνει το λαό μισάνθρωπο. Δε θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι ο εγχώριος διαφωτισμός η «Εθνική αφύπνιση» και συνείδηση θεμελιώθηκαν εν πολλοίς πάνω στον αντισημιτισμό. Οι καρποί δεν άργησαν να έρθουν. Ήδη κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα τα πρώτα εθνικιστικά κινήματα έχουν εξαλείψει μεταξύ άλλων την κοινότητα της Θήβας, της Ναυπάκτου και της Πάτρας. Το Σεπτέμβρη του 1821 οι πολιορκητές και πλιατσικολόγοι της Τριπολιτσάς σφαγιάζουν μέχρι ενός τον Εβραϊκό πληθυσμό που είχε εισρεύσει στην πόλη από κάθε σημείο της Πελοποννήσου. Οι ηγέτες των πολιορκητών (Κολοκοτρώνης, Μαυρομιχαλαίοι) αλλά και η Μπουμπουλίνα που φτάνει εκτάκτως από τις Σπέτσες, έχουν εν τω μεταξύ αφαιμάξει μέσα από μυστικές συμφωνίες τον Εβραϊκό πλούτο.
Στο Βραχώρι οι επαναστάτες επιτρέπουν στην Οθωμανική φρουρά να αποχωρήσει ένοπλη, διεκδικούν όμως το αναφαίρετο δικαίωμά τους να σφαγιάσουν τους Εβραίους που έχουν συγκεντρωθεί στην πόλη για να προστατευθούν. Όπερ και εγένετο. Στα χρόνια που ακολουθούν ο Εβραϊκός πληθυσμός της Ελλάδας είναι εκτεθειμένος στο αντισημιτικό μένος και απροστάτευτος από την κεντρική κυβέρνηση. Στις 3 Απριλίου 1891 ξεσπά φοβερό πογκρόμ εις βάρος των Εβραίων της Κέρκυρας. Οι βιαιότητες επεκτείνονται και στη Ζάκυνθο.
Μέσα από αυτές τις τραυματικές εμπειρίες ήταν απολύτως φυσικό οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης να μην υποδεχτούν μετά βαΐων και κλάδων τον Ελληνικό στρατό το 1912. Οι συνθήκες όμως δεν είναι πλέον ίδιες. Ο Βενιζέλος και ο Γεώργιος ο Α΄ κατανοούν ότι για να πετύχουν την οριστική προσάρτηση της Θεσσαλονίκης οφείλουν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των Εβραίων κατοίκων. Το πετυχαίνουν μετά από μια πρωτόγνωρη (εν μέρει υποκριτική) επίθεση φιλίας. Η Εβραϊκή κοινότητα απέκρουσε τις Σερβικές και βουλγαρικές προτάσεις και αποδέχτηκε την ελληνική κυριαρχία στην πόλη. Οι θέσεις του 1ου σιωνιστικού συνεδρίου (που εκθέτω παραπάνω) είναι σαφείς σ’ ό,τι αφορά την πρόθεση ενσωμάτωσης.
Αυτή η πρόθεση δεν κάμπτεται παρά την προσπάθεια αποεβραιοποίησης της πόλης (που επιχειρείται μετά την πυρκαγιά του 1917), την εμμονή της ελληνικής διοίκησης για την μεταφορά του Εβραϊκού νεκροταφείου, το πογκρόμ του 1931 και τον εμπρησμό της Εβραϊκής συνοικίας Καμπέλ.
Το 1940 οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης στρατεύονται μαζικά στο αλβανικό μέτωπο. Ο Εβραίος (από τη Χαλκίδα) ταγματάρχης Μαρδοχαίος Φραζής είναι ένας από τους πρώτους νεκρούς του πολέμου. Ο Λάζαρος Μπεναρόγια (γιος του Αβραάμ) ακολουθεί, όπως και εκατοντάδες άλλοι.
Όμως σε όλη την διάρκεια της γερμανικής κατοχής οι Έλληνες χριστιανοί εκδηλώνουν συστηματικά τα «φιλικά» τους αισθήματα απέναντι στους Εβραίους, κυρίως στη Θεσσαλονίκη.
- Παρά τον αρχικό σχεδιασμό του MERTEN (που προβλέπει τη διατήρηση ενός τμήματος και μεταφορά του υπολοίπου), το εβραϊκό νεκροταφείο της πόλης καταστρέφεται και λεηλατείται ολοσχερώς. Πρωταγωνιστούν Δήμος, Μητρόπολη, εργολάβοι και ακολουθεί ο όχλος. Της γενοκτονίας, προηγείται η μνημοκτονία.
- Η «αλληλεγγύη» των Ελλήνων Χριστιανών στέλνει στο Άουσβιτς το 95% του Εβραϊκού πληθυσμού πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη. Στη ναζιστική Γερμανία διασώθηκε το 10%.
- Δοσίλογοι, Μαυραγορίτες, κρατικού υπάλληλοι αλλά και «έντιμοι» πολίτες καρπώνονται με την συνεργασία και υποστήριξη των Ναζί τις Εβραϊκές περιουσίες, (σπίτια, καταστήματα, εμπορεύματα). Ο ευσυνείδητος και καθόλα υπηρεσιακός διευθυντής της ΥΔΙΠ Ηλίας Δούρος δεν καταφέρνει να αποτρέψει το πλιάτσικο και τη λεηλασία.
Η «θλίψη» των Χριστιανών Ελλήνων για το δράμα των Εβραίων της πόλης αποτυπώνεται χαρακτηριστικά σε ένα τετράστιχο που είχαν σκαρώσει οι πιτσιρικάδες της πόλης (στην γλώσσα που μιλούσε η καρικατούρα του Εβραίου στο Ελληνικό θέατρο σκιών) προκειμένου να διακωμωδήσουν το τραγικό γεγονός.
«Πανάθεμα το έρμανο
που σκότωσε ούλο το τζιδιό
και το έστειλε να πάει στη Πολωνία
να πετάνει νηστικό»
Το τετράστιχο αυτό διέσωσε ο Ηλίας Πετρόπουλος και δημοσιεύτηκε στα πλαίσια σχετικού άρθρου στο περιοδικό «Σχολιαστής» γύρω στο 1985 περίπου .
Θέτουν πολλοί αφελώς το ερώτημα «γιατί οι Εβραίοι δεν μπήκαν στην αντίσταση; Γιατί δεν βγήκαν στα βουνά; Γιατί υποτάχτηκαν στη μοίρα τους; Άρα καλά να πάθουν (δεν το λένε, αλλά το εννοούν). Πρόκειται για ένα ακόμη παραμύθι, ιδιαίτερα βολικό για την απενεχοποίηση της αριστεράς.
– Οι πρώτες ένοπλες ομάδες στον χώρο της Μακεδονίας εμφανίζονται μετά τα τέλη του ’42. Οι Θεσσαλονικείς Εβραίοι ήδη έχουν περιοριστεί και εγκλωβίζονται σε ghetto από τον Ιούλιο του 1942.
– Η φυγή στο βουνό είναι λύση για νέους μαχητές, όχι για οικογένειες. Για την Εβραϊκή οικογένεια η μόνη εφικτή επιδίωξη είναι η φυγή στις ιταλοκρατούμενες περιοχές.
Επιπλέον. Δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι οι αντιστασιακές οργανώσεις επιθυμούσαν την ένταξη νεαρών εβραίων στην αντίσταση. Μετά το 1922 το ΣΕΚΕ βρήκε προνομιακό πεδίο παρέμβασης στο συμπαγές προλεταριακό των μικρασιατών προσφύγων που κατακλύζουν την Μακεδονία και σταδιακά παίρνει αποστάσεις από τον διεθνιστικό πυρήνα της federation. Ο Αβραάμ Μπεναρόγια και άλλοι διεθνιστές στελέχη της federation διαγράφονται το 1925 από το Κ.Κ.Ε. «ως πράκτορες του ταξικού εχθρού». Έτσι στις παραμονές του πολέμου ο Εβραϊκός πληθυσμός της Θεσσαλονίκης βρίσκεται εκτός τειχών αριστεράς που καθοδηγείται από στελέχη προερχόμενα από το χώρο των μικρασιατών προσφύγων. Δεν υπάρχουν γέφυρες δεν υπάρχουν σύνδεσμοι. Για τους λίγους που καταφέρνουν να συνδεθούν με την αντίσταση, η ιστορία υπήρξε άδικη και επιλεκτική. Δεν διεσώθη καν η μνήμη τους.
Στον κατάλογο νεκρών του 54ου συντάγματος του ΕΛΑΣ (που ένα τμήμα του από 32 μαχητές εξοντώθηκε στην Καλοσκεπή) οι 30 αναφέρονται με πλήρες ονοματεπώνυμο και τόπο καταγωγής. Οι δύο νεκροί Εβραίοι αναφέρονται «ως Δαυίδ….. ισραηλίτης ………… Βενιαμίν, ισραηλίτης».
Στην μεταπολεμική Ελλάδα η εμφύλια σύγκρουση και ότι ακολούθησε, δεν αφήνει περιθώρια στη δημόσια ιστορία να ασχοληθεί με το μεγαλύτερο έγκλημα των ΝΑΖΙ στον ελληνικό χώρο. Ο Μπεναρόγια απογοητευμένος μεταναστεύει την δεκαετία του ’50 στο Ισραήλ. Το ελληνικό κράτος μόλις το 1997 απεφάσισε να τιμήσει τους 50.000 πολίτες τα θύματα του ολοκαυτώματος με την κατασκευή μνημείου στην πλατεία Ελευθερίας, με δαπάνες όμως της εβραϊκής κοινότητας.
Η συνοπτική αναδρομή μας στις σχέσεις Εβραίων και χριστιανών στον «ελληνοχριστιανικό» χώρο από τον 4ο αιώνα και μετά καταρρίπτει τον μύθο του «ανθελληνικού Σιωνισμού» και αποδεικνύει το ακριβώς αντίθετο. Απέναντι σε αυτή την οδυνηρή πραγματικότητα οι ταγοί του εθνικισμού αναφέρουν δύο μόνο εκδηλώσεις «ανθελληνισμού». Την συμμετοχή των Εβραίων των Ιωαννίνων στην καταστολή της εξέγερσης του Διονυσίου του Σκυλοσόφου το 1611, και την βεβήλωση του σώματος του πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄ από κάποιους Λούμπεν Εβραίους της πόλης στους οποίους ανατέθηκε (υποχρεωτικά) η βρώμικη δουλειά. Θα τους βοηθήσω προσθέτοντας και ένα τρίτο. Την συμμετοχή θεσσαλονικιών Εβραίων στην καταστολή της ελληνικής εξέγερσης στη Χαλκιδική το 1922. Τα τρία αυτά γεγονότα δεν μπορούν να συγκριθούν με διώξεις, σφαγές, λεηλασίες, πογκρόμ, εξευτελισμούς και κακοποιήσεις 16 αιώνων .
Φτάνοντας στο σήμερα: ο εμπρησμός της συναγωγής των Χανίων αποτελεί την πιο κραυγαλέα εκδήλωση αντισημιτισμού. Στη ρητορική της ακροδεξιάς ο αντισημιτισμός είναι καθημερινό φαινόμενο. Δεν είναι όμως το πρόβλημα μια ακροδεξιά μειοψηφία. Ακόμα και η περίπτωση Πλεύρη ελάχιστα με ανησυχεί. Το ανησυχητικό εν προκειμένω δεν είναι οι ανοησίες του Πλεύρη αλλά το γεγονός ότι η ελληνική δικαιοσύνη επικύρωσε και νομιμοποίησε αυτές τις ανοησίες. Ωστόσο αλλού είναι το πρόβλημα:
Μετά το 1974 αναπτύσσεται στην Ελλάδα ένα ισχυρό κίνημα αλληλεγγύης στην PLO και την παλαιστινιακή υπόθεση που υποστηρίζεται κυρίως από την αριστερά. Το κίνημα αυτό βρίσκεται σε απόλυτη συνέπεια με την στάση που είχε όλα εκείνα τα χρόνια η αριστερά απέναντι σε όλα τα απελευθερωτικά κινήματα (SUAPO, FNLA, FRELIMO, POLISARIO). Οι ίδιες δυνάμεις σήμερα αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό φαινόμενα εκφυλισμού και διολίσθησης στον ισλαμικό φονταμενταλισμό, τις εκδηλώσεις τυφλής βίας, τις επιθέσεις αυτοκτονίας.
Όμως κατά έναν τρόπο (κατ’ αρχήν) ανεξήγητο τα τελευταία χρόνια διαπιστώνεται μια καθολική (άνευ όρων και κριτικής) υποστήριξη στα «δίκαια του Παλαιστινιακού λαού». Δεξιοί, αριστεροί, ακροδεξιοί, σοσιαλιστές, κομμουνιστές, κοινοβουλευτικοί και εξωκοινοβουλευτικοί, δεσποτάδες και στρατηγοί, παναθηναϊκοί και ολυμπιακοί ομνύουν υπέρ των δικαίων του παλαιστινιακού λαού. Αυτή η ομοθυμία με ανησυχεί. Είναι προϊόν πολιτικής ανάλυσης; Αποτελεί συνειδητή πολιτική στάση και επιλογή; Για αυτούς που από το 1974 υποστήριξαν την παλαιστινιακή υπόθεση πιθανόν ναι. Για όλους τους άλλους η ομοθυμία που περιγράφω τολμώ να πω ότι αποτελεί την συγκαλυμμένη έκφραση του σύγχρονου ελληνικού αντισημιτισμού. Οι έλληνες δεν αγαπούν τους παλαιστίνιους, απλώς μισούν τους Εβραίους. Αν πράγματι αγαπούσαν τους Παλαιστίνιους, τότε οι 30.000 παλαιστίνιοι πρόσφυγες που βρέθηκαν τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα θα είχαν από την κοινωνία μια διαφορετική αντιμετώπιση απ’ αυτή που έχουν οι Σομαλοί και οι Αφγανοί. Δεν την έχουν. Βιώνουν τον ίδιο ρατσισμό, μοιράζονται την ίδια δυστυχία. Δείγματα αλληλεγγύης και ανθρωπιάς εισπράττουν μόνο από εκείνη την μικρή μερίδα της κοινωνίας που έχει μάθει σταθερά και χωρίς διακρίσεις να είναι αλληλέγγυα στην προσφυγιά και τον ανθρώπινο πόνο.
——————————————–
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΗΓΕΣ
- Κορνήλιος Καστοριάδης: «Ο θρυμματισμένος κόσμος» εκδόσεις ύψιλον – βιβλία
- Μαρία Ευθυμίου: «Εβραίοι και Χριστιανοί στα Τουρκοκρατούμενα νησιά του ανατολικού Αιγαίου». Εκδόσεις Τροχαλία
- Bernard Pierron: «Εβραίοι και Χριστιανοί στη νεότερη Ελλάδα» Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ HISTORIA
- Γιώργος Μαργαρίτης: «Ανεπιθύμητοι συμπατριώτες. Εκδ. Βιβλιόραμα»
- Κυριάκος Σιμόπουλος: «Ο μύθος των μεγάλων της ιστορίας» και «πώς είδαν οι ξένοι το ‘21» Εκδόσεις Στάχυ.
- Έρνεστ Τζόουνς: «βιογραφία του Φρόυντ» Εκδόσεις Επίκουρος.
- Στράτος Δορδανάς: «Έλληνες εναντίον Ελλήνων» Εκδόσεις Επίκεντρο
- Ρένα Μόλχο: «Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης 1856- 1919» Εκδόσεις ΘΕΜΕΛΙΟ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
- Ρένα Μόλχο: «Αδυναμία ένταξης του Ολοκαυτώματος στη συλλογική εθνική μνήμη». Η Περίπτωση της Θεσσαλονίκης. Παρουσιάστηκε στα Καλάβρυτα στις 12 Δεκεμβρίου 2006 στα πλαίσια των εκδηλώσεων μνήμης του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος.
- Κείμενα του Ηλία Πετρόπουλου που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό σχολιαστής τη δεκαετία του ’80. Τα κείμενα αυτά παραμένουν έκτοτε ανέκδοτα. Επ’ ευκαιρία καλώ τους παλιούς μου φίλους από τη συντακτική επιτροπή του σχολιαστή (Μαυρή, Βερναρδάκη, Ρουμελιώτη) να σκεφτούν τη δυνατότητα έκδοσής τους τιμώντας το σπουδαίο αυτό Έλληνα που πέθανε αυτοεξόριστος στο Παρίσι γιατί δεν άντεχε την Ελλάδα που πληγώνει.
Against antisemitism - Ενάντια στον αντισημιτισμό 