Στην πρόσφατα δημοσιευμένη έκθεση της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων για τα περιστατικά βίας εις βάρος χώρων θρησκευτικής σημασίας στην Ελλάδα κατά το 2021 καταγράφονται τρεις επιθέσεις οι οποίες φέρουν προδήλως αντισημιτικό χαρακτήρα. Σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος παρατηρείται μείωση των αντισημιτικών επιθέσεων σε χώρους θρησκευτικού ενδιαφέροντος για τις ελληνικές εβραϊκές κοινότητες καθώς και σε Μνημεία Ολοκαυτώματος. Υπενθυμίζουμε ότι το 2020 είχαν καταγραφεί δέκα περιστατικά αντισημιτικής βίας σε αρκετές ελληνικές πόλεις (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Τρίκαλα, Λάρισα, Καστοριά, Δράμα και Ρόδος).
Τον Μάρτιο του 2021 βανδαλίστηκε για πρώτη φορά η τοιχογραφία που υλοποίησε η Ομάδα Γειτονιάς του Βαρδάρη του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας επί της οδού Μιχαήλ Καλού, η οποία τιμά τα θύματα της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης και αποσκοπεί στη διάσωση της ιστορικής μνήμης. Παραθέτουμε τη σχετική τοποθέτηση της Αναστασίας Χαμαλίδου, υπεύθυνης του προγράμματος, στο Ράδιο Θεσσαλονίκη.
Λίγους μήνες αργότερα, αντισημίτες προξένησαν φθορές σε τάφους του Εβραϊκού Νεκροταφείου στα Γιάννενα (Αύγουστος και Σεπτέμβριος του 2021). Στην έκθεση παρατίθενται σχετικές ανακοινώσεις του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου στις οποίες τονίζεται – για πολλοστή φορά – η αναγκαιότητα της σύλληψης και της τιμωρίας των δραστών καθώς και η αναγκαιότητα λήψης αποτελεσματικότερων μέτρων για την ασφάλεια της εβραϊκής κοινότητας και των ιερών χώρων της.
Στην έκθεση γίνεται, επίσης, αναφορά στις δράσεις της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων για την ευαισθητοποίηση της σχολικής κοινότητας κατά του αντισημιτισμού (διεξαγωγή σεμιναρίων σχετικά με το Ολοκαύτωμα και το λειτουργικό ορισμό του αντισημιτισμού σύμφωνα με τη Διεθνή Συμμαχία για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος, προβολές ή και δημιουργία ταινιών με θέμα το Ολοκαύτωμα καθώς και άλλες εκπαιδευτικές δράσεις).
Διαβάστε εδώ την έκθεση της Γ.Γ. Θρησκευμάτων για το 2021.
[Η ακόλουθη παρέμβασή μας για τη διαχρονική ατιμωρησία των βανδαλισμών που υφίσταται το Εβραϊκό Νεκροταφείο στα Γιάννενα δημοσιεύτηκε πριν ένα χρόνο περίπου στον “Ηπειρωτικό Αγώνα” του Σαββατοκύριακου (18-19/09/2021) και στη στήλη Τρίτη Άποψη.]
του Δημήτρη Κράββαρη*
Το Εβραϊκό Νεκροταφείο των Ιωαννίνων έχει γίνει στόχος πολυάριθμων αντισημιτικών επιθέσεων ιδιαίτερα από το 2002 και μετά. Θυμίζουμε ότι αυτές οι επιθέσεις κορυφώθηκαν την περίοδο 2008-2009. Τον Ιούνιο του 2009 μάλιστα, οι αντισημίτες εισέβαλαν στο χώρο του νεκροταφείου με τσεκούρια και λοστούς προκαλώντας σοβαρότατες ζημιές σε έξι τάφους καθώς και στο Μνημείο των Γιαννιωτών Εβραίων που δολοφονήθηκαν στο Ολοκαύτωμα – μέχρι και αίμα χελώνας χρησιμοποιήθηκε για να βεβηλωθεί το μνημείο.
Παρά τις έντονες επικρίσεις των τοπικών μέσων ενημέρωσης και της γιαννιώτικης κοινωνίας, οι τοπικές αρχές ασφαλείας απέτυχαν παταγωδώς να ταυτοποιήσουν και να συλλάβουν τους δράστες. Οι αλλεπάλληλες βίαιες επιθέσεις έμειναν τελικά ανεξιχνίαστες και ατιμώρητες. Πολύ φοβόμαστε ότι αν δεν είχε μεσολαβήσει η κινητοποίηση και η έμπρακτη αλληλεγγύη της Πρωτοβουλίας Πολιτών για την προάσπιση του Εβραϊκού Νεκροταφείου, οι αντισημίτες θα είχαν συνεχίσει ακάθεκτοι το βάρβαρο έργο τους.
Κατά τη διάρκεια κατάθεσής του στη δίκη της «Χρυσής Αυγής», ο ιστορικός ερευνητής Αλέκος Ράπτης απέδωσε την υπαιτιότητα για τους προαναφερθέντες βανδαλισμούς στον Πυρήνα Ιωαννίνων αυτής της ναζιστικής οργάνωσης, προσκομίζοντας μάλιστα στη Γενική Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου φάκελο με αποδεικτικά στοιχεία [1].
Δώδεκα χρόνια αργότερα, η ιστορία επαναλαμβάνεται.
Εκμεταλλευόμενοι την ολιγωρία – και πάλι – των αστυνομικών αρχών καθώς και την απουσία καμερών ασφαλείας, οι βάνδαλοι έχουν εισβάλει στο νεκροταφείο δύο φορές έως τώρα και σε διάστημα λίγων μόνο εβδομάδων προξενώντας φθορές σε τάφους.
Τι ακριβώς περιμένουν οι αστυνομικές αρχές; Να τριτώσει το κακό και να βρεθούμε μπροστά σε ακόμα πιο δυσάρεστες εκπλήξεις; Διαθέτει η Αστυνομία σχέδιο αποτροπής περαιτέρω βανδαλισμών; Οφείλει να το ανακοινώσει τις αμέσως επόμενες μέρες.
Η ασφάλεια του Εβραϊκού Νεκροταφείου θα πρέπει, κατά τη γνώμη μας, να απασχολήσει εκ νέου και τη γιαννιώτικη κοινωνία στο σύνολό της. Μια νέα Πρωτοβουλία Πολιτών θα μπορούσε, μεταξύ άλλων, να καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για την καλύτερη θωράκισή του.
Επισημαίνουμε, τέλος, ότι στο πλαίσιο του προγράμματος του Παρατηρητηρίου Ρατσιστικών Εγκλημάτων έχουν υποβληθεί στην Αστυνομική Διεύθυνση Ιωαννίνων μηνυτήριες αναφορές για τους δύο πρόσφατους βανδαλισμούς. Στην πρώτη αναφορά τονίζεται μεταξύ άλλων: «Το γεγονός πως υπάρχουν άνθρωποι στη χώρα που δεν επιθυμούν την παρουσία των Ελλήνων Εβραίων ούτε καν ως νεκρών και αυτό διαχρονικά δεν ανατριχιάζει κανέναν στις αρμόδιες αρχές, στο βαθμό ώστε αυτές να κινηθούν αποτελεσματικά προς την κατεύθυνση της παραπομπής τους στη δικαιοσύνη, θεωρούμε πως είναι ενδεικτικό της ανεμπόδιστης κυριαρχίας του αντισημιτισμού στην Ελλάδα.» [2]
[2] Παναγιώτης Δημητράς / Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι: Μηνυτήρια αναφορά για βανδαλισμό τάφο στο Εβραϊκό Νεκροταφείο Ιωαννίνων, ιστολόγιο Racist Crimes Watch, 8/8/2021: https://racistcrimeswatch.wordpress.com/2021/08/08/1-1219/
*Ο Δημήτρης Κράββαρης ίδρυσε τον Δεκέμβρη του 2009 το ιστολόγιο Against Antisemitism – Ενάντια στον Αντισημιτισμό (https://enantiastonantisimitismo.wordpress.com/) με αφορμή τις δραστηριότητες της Πρωτοβουλίας Πολιτών για την Προάσπιση του Εβραϊκού Νεκροταφείου Ιωαννίνων.
Εξοργιστική και απαράδεκτη η ταύτιση αρθρογράφου της “Εφημερίδας των Συντακτών” με τις αντισημιτικές δηλώσεις Αμπάς στο Βερολίνο.
Θα υπάρξουν συνέπειες για τον αρθρογράφο ή είναι θεμιτή η σχετικοποίηση της Shoah στο όνομα της αλληλεγγύης με τους Παλαιστινίους και της κριτικής των δυτικών ΜΜΕ;
(Πολύ βολική, παρεμπιπτόντως, η εμμονή στην εφημερίδα Bild, από τη στιγμή που σύσσωμος ο γερμανικός τύπος καταδικάζει τη νέα έκρηξη μίσους του Μ. Αμπάς).
Στην πρόσφατα δημοσιευμένη έκθεση της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων για τα περιστατικά βίας εις βάρος χώρων θρησκευτικής σημασίας στην Ελλάδα κατά το 2020 καταγράφονται δέκα επιθέσεις οι οποίες φέρουν προδήλως αντισημιτικό χαρακτήρα. Σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος (2019) παρατηρείται, επομένως, διπλασιασμός των αντισημιτικών επιθέσεων σε χώρους θρησκευτικού ενδιαφέροντος για τις ελληνικές εβραϊκές κοινότητες καθώς και σε Μνημεία Ολοκαυτώματος – η έκθεση της Γ.Γ. Θρησκευμάτων για το 2019 είναι προσβάσιμη εδώ.
Πέραν τούτου, ας σημειωθεί ότι ένα από τα περιστατικά αντισημιτικής βίας που περιλαμβάνεται στη νέα έκθεση διέλαθε την προσοχή των μέσων ενημέρωσης και της κοινής γνώμης: Στις 4 Αυγούστου του 2020, «δράστης κατελήφθη να προβαίνει σε πρόκληση φθορών στην Μαρμάρινη Στήλη του Μνημείου, χρωματίζοντας με χρήση αεροβαφής (σπρέι), χρώματος μαύρου, την πρόσοψή του» (σελ. 172). Πρόκειται για το Μνημείο Ολοκαυτώματος των Καστοριανών Εβραίων που είχε βανδαλιστεί με παρόμοιο τρόπο το 2018. Διαβάζουμε επίσης ότι οι αστυνομικές αρχές προχώρησαν στη σύλληψη του δράστη και ότι σχηματίστηκε δικογραφία. Με δεδομένη και τη διαχρονική ατιμωρησία αντισημιτικών εγκλημάτων στην Ελλάδα, οφείλουν οι αρχές να ενημερώσουν την κοινή γνώμη για την εκδίκαση αυτής της υπόθεσης.
Πραγματοποιήθηκε χθες η διαδικτυακή παρουσίαση του 4ου τεύχους του αξιόλογου περιοδικού «Άνθρωπος» (διευθυντής: Μιχάλης Πάγκαλος). Στην παρουσίαση συμμετείχε και ο υπεύθυνος του παρόντος ιστολογίου μιλώντας για τη διαχρονία της αντισημιτικής βίας στη Γερμανία και την Ελλάδα. Στο ακόλουθο βίντεο μπορείτε να παρακολουθήσετε ολόκληρη την εκδήλωση.
Αντισημιτικό πανό σε συλλαλητήριο κατά της συμφωνίας των Πρεσπών (Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος του 2018). Πηγή: conspiracywatch.info
Δεν υπάρχει διαφυγή από τον αντισημιτισμό και τους αντισημίτες στην Ελλάδα.
Το φαινόμενο του αντισημιτισμού στην Ελλάδα είναι πέραν της θεωρίας του «καναρινιού στο ανθρακωρυχείο» (canary in a coal mine). Σύμφωνα με αυτήν την θεωρία, σε μια κοινωνία που οι συνωμοσιολογικές αντισημιτικές απόψεις και η βία είναι σε ανοδική πορεία, ο εθνικισμός βρίσκεται επίσης σε έξαρση. Αν αυτό όντως ισχύει, η Ελλάδα πρέπει να αποτελεί την εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα, καθώς ο αντισημιτισμός δεν σταμάτησε ποτέ να είναι η αιχμή του ελληνικού εθνικισμού, ο οποίος είναι καθεστώς εδώ και διακόσια χρόνια, ενώ οι επιπτώσεις του επιδρούν σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Φυσικά οι πρώτοι που «γεύονται» τις συνέπειες των γενεών οικοδόμησής του, είναι οι μειονότητες και οι μετανάστες.
Την τελευταία δεκαετία, το δρόμο για την συμμετοχή της εθνικιστικής ακροδεξιάς – εμπροσθοφυλακής του ελληνικού εθνικισμού – στα υψηλότερα κυβερνητικά κλιμάκια έστρωσε η αριστερά όταν συνεργάστηκε με τους εθνικιστές ακροδεξιούς συνωμοσιολόγους με σκοπό την δημιουργία «αριστερής» κυβέρνησης. Για τον ίδιο ακριβώς λόγο το έκανε και η δεξιά εισάγοντας στην παράταξή της εθνικιστές ακροδεξιούς, ώστε να συσπειρώσει στις τάξεις της τους ακροδεξιούς, διαφορετικά δεν θα μπορούσε ούτε αυτή να σχηματίσει μακρόπνοη κυβέρνηση.
Δυστυχώς, για όλους αυτούς που έχουν διδαχθεί να βλέπουν την πολιτική με όρους δεξιάς και αριστεράς και όχι με όρους εθνικιστών/πατριωτών και δημοκρατών, ο δεξιός και ακροδεξιός αντισημιτισμός και ρατσισμός είναι το κύριο πρόβλημα ενώ ο αριστερός αντισημιτισμός και ρατσισμός ξεπλένονται στην κολυμβήθρα του «αγωνιστικού παρελθόντος» του αντικαπιταλισμού και του αντιιμπεριαλισμού.
Πολλοί θεωρούν φυσικό επόμενο, χωρίς να έχουν απαραίτητα άδικο, ότι είναι πιο εύκολο για τη δεξιά να προσελκύσει τους εθνικιστές και εθνικοπατριώτες ακροδεξιούς, αυτό όμως που αδυνατούν να κατανοήσουν στην Ελλάδα – και όχι μόνο – είναι ότι αυτό που γεννά τον αντισημιτισμό τον ρατσισμό, καθώς και άλλες μορφές διακρίσεων στις μοντέρνες κοινωνίες και έθνη-κράτη, είναι η εθνικιστική εξιστόρηση των πραγμάτων και η δημιουργία εθνικιστικής συνείδησης και πολιτισμού.
Το μέγεθος του προβλήματος είναι τόσο μεγάλο, που οι λίγοι συνάνθρωποί μας που πραγματικά θέλουν να βοηθήσουν για να αλλάξει η κατάσταση της κοινωνίας στην οποία ζουν καταναλώνουν το χρόνο τους προσπαθώντας να αντικρούσουν τα συμπτώματα του εθνικισμού.
Η μη ύπαρξη δημοκρατικής κοσμικής πολιτικής εκπαίδευσης με σκοπό την δημιουργία ενεργών πολιτών με δημοκρατικό ήθος και πολιτισμό για την οικοδόμηση μιας ολοένα και περισσότερο δημοκρατικής κοινωνίας είναι το ζητούμενο. Όσο αυτό το ζητούμενο συνεχίζει να μην είναι ο κυρίαρχος πολιτικός στόχος στις κοινωνίες που ζούμε, θα συνεχίσουμε να βιώνουμε τις ολέθριες επιπτώσεις του εθνικισμού.
Οι Εβραϊκές Κοινότητες στην Ελλάδα μετά το σχεδόν ολικό ξεκλήρισμά τους κατά τη διάρκεια της Shoah, με την συμμετοχή μεγάλου μέρους των Ελληνορθοδόξων αυτής της χώρας, αποτελεί πλέον μια μικρή μειονότητα σε σχέση με άλλες πολυπληθέστερες στην χώρα, όπως οι Ρομά, οι Τούρκοι, οι Σλάβοι κτλπ, παρόλα αυτά αποτελούν κυρίαρχο στόχο της ελληνικής εθνικιστικής μισαλλοδοξίας.
Πάνω από τα 2/3 του ντόπιου πληθυσμού έχει αρνητικές απόψεις για τους Εβραίους μέσα στη χώρα και το εξωτερικό, και φυσικά δεν τους θεωρεί Έλληνες πολίτες, καθώς δεν είναι χριστιανορθόδοξοι.
Οι λιγοστοί που απόμειναν έχουν καταφέρει να εξαφανιστούν μέσα στο πλήθος, αυτό όμως δεν έχει αποθαρρύνει τους Έλληνες εθνικιστές από το να βεβηλώνουν τους τάφους των προγόνων τους, τα πρόσφατα αναγερθέντα μνημεία για το Ολοκαύτωμα και τους εναπομείναντες χώρους λατρείας που ντόπιοι Έλληνες δεν πρόφτασαν να καταστρέψουν στο παρελθόν.
Από την άλλη μεριά, κάθε φορά που το κράτος-καταφύγιο του Ισραήλ εμπλέκεται σε εχθροπραξίες με τους Παλαιστινίους, αυτό το μικρό κράτος κατηγορείται από τους Έλληνες εθνικιστές ως υπεύθυνο για αυτήν την πολυετή, πολυσύνθετη και πικρή διαμάχη μεταξύ των δύο πλευρών. Με τις υπεραπλουστευτικές τους εξηγήσεις, πολλοί Έλληνες αριστεροί αλλά και άλλοι ενισχύουν τον ήδη υπάρχοντα αντισημιτισμό.
Ενδεικτικό του τρόπου σκέψης των Ελλήνων εθνικιστών και λοιπών πατριωτών αποτυπώνεται πολύ καλά σε ένα ηχητικό ντοκουμέντο από την υπερασπιστική γραμμή που ακολούθησε ο Θάνος Πλεύρης ως συνήγορος του πατέρα του, που ο δημοσιογράφος Δημήτρης Ψαρράς συμπεριέλαβε σε πρόσφατο άρθρο του στην Εφημερίδα των Συντακτών.
«Θα μπορούσατε να δικάσετε εδώ έναν άνθρωπο που θα έλεγε ότι θέλω να εξοντωθούν οι Τούρκοι; Θα μπορούσατε να δικάσετε εδώ έναν άνθρωπο που θα σας έλεγε ότι δεν αντέχω να έχω Αλβανούς στην Ελλάδα, δεν θέλω κανέναν Αλβανό στην Ελλάδα; Ειπώθηκε ότι λέει πως θέλει απαλλαγή της Ευρώπης από τους Εβραίους. Θα μπορούσατε εσείς να δικάσετε κάποιον που θα έλεγε ότι δεν θέλω να υπάρχει κανένας ξένος στην Ελλάδα; Καμία άλλη εθνική οντότητα; Ή κάποιον χριστιανό που θα έλεγε δεν θέλω να υπάρχει κανένας αλλόθρησκος στην Ελλάδα;».
Και φυσικά, ο Θάνος Πλεύρης δικαιώθηκε με αυτήν την εθνικιστική αντισημιτική/ρατσιστική υπερασπιστική του γραμμή, καθώς όπως όλοι γνωρίζουν ο αντισημίτης και λάτρης του εθνικοσοσιαλισμού συγγραφέας πατέρας του, αθωώθηκε από τους Έλληνες δικαστές και την ελληνική δικαιοσύνη, καθώς η συγκεκριμένη δικαιοσύνη είναι πρώτα απ’ όλα ελληνική και μετά δικαιοσύνη…
Αλγεινή εντύπωση προκαλεί το πλήθος αντισημιτικών και αντιεμβολιαστικών συνθημάτων που έχουν αναγραφεί κατά μήκος του δρόμου που συνδέει το χωριό Τσουκαλάδες με τον Άγιο Νικήτα. Ο συγκεκριμένος δρόμος είναι από τους πιο πολυσύχναστους του νησιού κάθε καλοκαίρι. Εκατοντάδες παραθεριστές κάνουν καθημερινά αυτή τη διαδρομή για να μεταβούν, μεταξύ άλλων, στη δημοφιλή παραλία Πευκούλια. Ο Δήμος Λευκάδας φαίνεται να αδιαφορεί προς το παρόν γι’αυτή την κατάσταση που δυσφημίζει το νησί, καθώς δεν έχει στείλει ακόμα συνεργείο για να σβήσει τα συνθήματα μίσους.
Ήδη εντός του χωριού Τσουκαλάδες και σε περίφραξη νεκροταφείου έχει αναγραφεί με μπλε μπογιά η εξίσωση «Μασονία = Εβραιοσιωνισμός» δίπλα από το σύνθημα «Κάτω η Νέα Δικτατορία» των αντιεμβολιαστών.
Φωτογραφία: Against Antisemitism blog (Ιούλιος του 2021)
Καθοδόν προς την παραλία Πευκούλια και στην επιφάνεια του προστατευτικού τοιχίου, το οποίο έχει μήκος σχεδόν 2 χιλιόμετρα, έχουν αναγραφεί δεκάδες ευμεγέθη συνθήματα: «Φονιάδες των Λαών Ιζραηλίτες», «Fuck Off Izrael» και άλλα πολλά και τρομακτικά.
Φωτογραφίες: Against Antisemitism blog (Ιούλιος του 2021)
Δεν πρόκειται δυστυχώς για νέο φαινόμενο σε αυτή την περιοχή. Το μπλογκ Epirus Beaches δημοσίευσε πριν λίγα χρόνια φωτογραφία με παρόμοια γκράφιτι – «Viva Hezbollah», «Fuck Israel – USA» (τα δύο s έχουν αντικατασταθεί από τη σβάστικα). Ο Δήμος Λευκάδας έχει κάποιο σχέδιο για να αποτρέψει τη δράση των αντισημιτών και των αντιεμβολιαστών;
Το εβραϊκό νεκροταφείο στη Νίκαια βεβηλώθηκε και πάλι. Άγνωστοι σχημάτισαν ναζιστικά συνθήματα και σύμβολα στην είσοδο του νεκροταφείου (βλ. φωτογραφίες). Είναι επείγουσα η ενίσχυση της προστασίας των εβραϊκών νεκροταφείων, μνημείων και συναγωγών στην Ελλάδα καθώς και των προσπαθειών για σύλληψη και τιμωρία των δραστών.
Τον Οκτώβριο του 2015 η ναζιστική οργάνωση Combat 18 βεβήλωσε με συνθήματα μίσους την πύλη του εβραϊκού νεκροταφείου στη Νίκαια, ενώ το 2018 βάνδαλοικατέστρεψαν εννιά αναμνηστικούς μαρμάρινους ορθοστάτες, κλοτσώντας τους με μανία, με αποτέλεσμα να αποκολληθούν από τις βάσεις τους και να θρυμματιστούν με την πρόσκρουση στο έδαφος. (via efsyn.gr)
Στο Μνημείο Πεσόντων Αεροπόρων (Πλατεία Καραϊσκάκη) έχει γραφτεί με σπρέι το αντισημιτικό σύνθημα “Έξω οι Εβραίοι σατανιστές” μαζί με χριστιανικά σύμβολα. Επείγει η παρέμβαση του συνεργείου καθαρισμού του Δήμου Αθηναίων.
Ένα ωραίο σατιρικό τραγούδι του Θέμου “Apicos” Ρίζου για τις θεωρίες συνωμοσίας γύρω από την πανδημία του κορωνοϊού κυκλοφορεί εδώ και λίγες μέρες στο YouTube. Απολαύστε το:
[…] Αν η πανδημία για σένα είναι έργο σιωνιστών / Των μασώνων ή του Σόρος ή και των κομμουνιστών / Με ηρεμία στο ζητάω, σε θερμοπαρακαλώ / Μη μας τα ζαλίζεις και βγάλε τον σκασμό / Αν θαρρείς πως θα σε σώσει το αίμα σου το ελληνικό / Κι ότι ειν’ το DNA μας που σκοτώνει τον ιό / Σταμάτα μια στιγμούλα και δοκίμασε αυτό: / Μη μας τα ζαλίζεις και βγάλε το σκασμό […]
Against antisemitism - Ενάντια στον αντισημιτισμό 