Την Επαύριον του Ολοκαυτώματος. Η επιστροφή στη γενέθλια πόλη

Η έκθεση «Την Επαύριον του Ολοκαυτώματος», που εγκαινιάζεται την Κυριακή 29 Ιανουαρίου 2017, στις 2 το μεσημέρι, στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης, αφορά την αναβίωση της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης στην περίοδο 1944-1946.

Η έκθεση αποτελείται από οκτώ ενότητες. Η πρώτη αναφέρεται στις αντίξοες συνθήκες που επικρατούσαν στη Θεσσαλονίκη τους πρώτους μήνες μετά την απελευθέρωση. Η δεύτερη καταγράφει την απώλεια των “εβραϊκών συνοικισμών”, δηλαδή των κυρίως εργατικών συνοικιών με εβραϊκό πληθυσμό, οι οποίες είτε κατεδαφίστηκαν στη διάρκεια της κατοχής είτε καταλήφθηκαν από αστέγους, εφοδιασμένους με κρατικές άδειες. Η τρίτη ενότητα αφορά στην καταλήστευση των επιτύμβιων πλακών του εβραϊκού νεκροταφείου, επί ολόκληρους μήνες μετά την απελευθέρωση, προκειμένου να οικοδομηθεί ο Άγιος Δημήτριος και άλλα κτίρια, και τελικά την αποξένωση της εβραϊκής κοινότητας από το νεκροταφείο της, μετά από συνεχή χρήση πέντε αιώνων. Η τέταρτη ενότητα περιγράφει το νομικό κομφούζιο που δημιουργήθηκε σχετικά με τη διαδικασία ανάκτησης των εβραϊκών περιουσιών εξ αιτίας της πολυνομίας, η οποία παρέτεινε την κατοχή των ακινήτων από τους μεσεγγυούχους. Η πέμπτη ενότητα αναφέρεται σε δεκάδες άστεγους επιβιώσαντες που, μέχρι να επιλυθεί το ζήτημα της κατοικίας τους, διέμεναν ομαδικά μέσα σε κοινοτικά κτίρια. Η έκτη ενότητα περιγράφει την ανασύσταση της Ισραηλιτικής Κοινότητας ως νομικού προσώπου και τις προσπάθειες για την ανάκτηση της κοινοτικής περιουσίας. Η έβδομη ενότητα είναι η σημαντικότερη: Αποτελείται από ψηφιακές εφαρμογές που αναδεικνύουν τη διασπορά όσων επέστρεψαν πάνω στον αστικό ιστό. Την έκθεση κλείνει το “κουτί της μνήμης” όπου οι επισκέπτες καλούνται να καταθέσουν τις μαρτυρίες τους για πρόσωπα και κτίρια που παρουσιάζονται στην έκθεση.

Βασισμένη στα αρχεία της Ισραηλιτικής Κοινότητας και του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδας, καθώς και σε ιδιωτικές συλλογές, η έκθεση είναι παραγωγή του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης (με επιμέλεια Ευάγγελου Χεκίμογλου).

Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης / Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Αγίου Μηνά 13, τηλ. 2310 250406

• Διαβάστε επίσης: Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης: Μια επώδυνη επιστροφή στη γενέτειρα (Η Καθημερινή, 27.01.2017)