Οι πολίτες των Ιωαννίνων κι εμείς / Die Bürger von Ioannina und wir

Deutsche Fassung folgt.

του Δημήτρη Κράββαρη

«Ο μισαλλόδοξος λόγος ήταν πάντα mainstream και απροκάλυπτος στην Αθήνα ή κάτι έχει αλλάξει τον τελευταίο καιρό; Εχει κανείς την εντύπωση ότι ξαφνικά (ή όχι και τόσο ξαφνικά;) θεωρείται περίπου θεμιτό να διατυπώνονται ανοιχτά μισαλλόδοξες, αντισημιτικές θέσεις, αξιώνοντας μάλιστα να αντιμετωπιστούν ως έγκυρες και να μετέχουν ισότιμα στο δημόσιο διάλογο.»

Τις παραπάνω σκέψεις διατύπωνε πριν από μερικούς μήνες (Νοέμβριος του 2010) η δημοσιογράφος της Ελευθεροτυπίας Κατερίνα Οικονομάκου. Αφορμή είχε υπάρξει η προβολή στο Ινστιτούτο Γκέτε του ντοκιμαντέρ του Ηλία Γιαννακάκη «Ο Χάγκεν Φλάισερ και οι Πόλεμοι της Μνήμης», το οποίο καταγράφει τους σταθμούς ενός εκπαιδευτικού ταξιδιού που έκαναν ο καθηγητής της Νεότερης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και οι φοιτητές του σε Τόπους Μνήμης στη Γερμανία, από το κέντρο διοίκησης του ναζιστικού καθεστώτος στο Βερολίνο έως τα στρατόπεδα του Ζάξενχαουζεν, του Ράβενσμπρουκ και του Μπούχενβαλντ. Αναφορά σε αυτή την εκδήλωση είχε κάνει και η κρατική τηλεόραση κατά τη διάρκεια του κεντρικού της δελτίου ειδήσεων:

Η δημοσιογράφος της Ελευθεροτυπίας δεν επιμένει τόσο στο περιεχόμενο του ντοκιμαντέρ του Γιαννακάκη, όσο στη συζήτηση που ακολούθησε. Απορών κύριος πήρε το λόγο για να εγκαλέσει «την ιστορικό κ. Αννα-Μαρία Δρουμπούκη, η οποία είχε λίγο νωρίτερα επισημάνει ότι πριν από την πτώση του Τείχους το ανατολικογερμανικό καθεστώς μνημόνευε μόνο τους αντιστασιακούς του Κομμουνιστικού Κόμματος, αποσιωπώντας τα θύματα μεταξύ των Εβραίων, των Τσιγγάνων κ.ά.», σύμφωνα με την Κ. Οικονομάκου.

«Θα ήθελα να ρωτήσω γιατί δίνετε έμφαση στους Εβραίους. Μόνο οι Εβραίοι υπέφεραν;» είπε χαρακτηριστικά.

Η Κατερίνα Οικονομάκου συνεχίζει:

«Αμέσως μετά, έτερος κύριος έσπευσε να μας πει ότι πρώτοι οι Εβραίοι μίλησαν περί ανωτερότητας της φυλής τους (!) και να συνεχίσει με ένα (ατέχνως συγκαλυμμένο) ρατσιστικό λογύδριο. Απόψεις σαν αυτές που ακούσαμε χθες δεν προέρχονται απαραιτήτως από στοιχεία περιθωριακά.»

Τη συνέχεια την είδαμε: Μητροπολίτης που υπάγεται στην Εκκλησία της Ελλάδος εξέφρασε «προσωπικάς απόψεις» κατά τη διάρκεια ενημερωτικής εκπομπής του MEGA καταφερόμενος εναντίον του «διεθνή σιωνισμού» που έχει «αλλοιώσει την πίστη μας» κλπ. Επίσης, τα κατακάθια της κοινωνίας εξελέγησαν πρόσφατα στο δημοτικό συμβούλιο της Αθήνας, και έχουν πλέον τη δυνατότητα να εξέρχονται από την αίθουσα συνεδριάσεων κάνοντας ανερυθρίαστα το ναζιστικό σταυρό…

Όλοι αυτοί πατάνε στις πλάτες απλών πολιτών που ανέχονται, όταν δεν ενθαρρύνουν, αντισημιτικές πρακτικές ή ρητορικές.

Απλοί πολίτες, ωστόσο, ήταν και αυτοί που συγκεντρώθηκαν έξω από το ιστορικό Εβραϊκό Νεκροταφείο των Ιωαννίνων το Δεκέμβρη του 2009, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τις επανειλλημένες και ατιμώρητες – ας μη το ξεχνάμε – βεβηλώσεις που διέπραξαν ναζιστές «στους τάφους των προγόνων μας», για να θυμηθούμε την ιστορική φράση του «Ηπειρωτικού Αγώνα».

Αυτές οι μερικές δεκάδες πολιτών που δεν έμειναν με σταυρωμένα τα χέρια μετά την κραυγαλέα αναλγησία των τοπικών αρχών (Δήμαρχος, Αστυνομία, Εκκλησία) κατέθεσαν έξω το νεκροταφείο ένα μικρό προσχέδιο για το πώς θα μπορούσε να αναπτυχθεί στο μέλλον μια ενεργητικότερη αντίσταση στο μίσος των νεοναζί αλλά και σε μια γενικότερη αδιαφορία για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον των Ελλήνων Εβραίων που καλλιεργούν τα κόμματα, το σχολείο, τα ΜΜΕ κι ένα μεγάλο μέρος του Ίντερνετ. Οφείλουμε, επομένως, να μη ξεχάσουμε την “Πρωτοβουλία για την Προάσπιση του Εβραϊκού Νεκροταφείου Ιωαννίνων”.

 

Δεκέμβρης του 2009: Γιαννιώτες διαδηλώνουν ενάντια στον αντισημιτισμό. Πηγή: agon.gr

Text: Dimitri Kravvaris

In November 2010 zeigte das griechische Fernsehen einen Dokumentarfilm von Elias Giannakakis, der sich mit der Reise von 28 griechischen Geschichtsstudenten unter der Begleitung des Professors für Neuere Geschichte an der Universität von Athen, Hagen Fleischer, nach Deutschland an verschiedene Erinnerungsorte und Konzentrationslager der NS-Zeit befasst. Das Goethe Institut in Athen organisierte eine Vorpremiere dieses Dokumentarfilms. Während dieser Veranstaltung, berichtet die Journalistin Katerina Oikonomakou, protestierten einige Zuschauer, weil der deutsch-griechische Professor einen zu großen Raum der Judenverfolgung und Vernichtung gewidmet hätte. Katerina Oikonomakou findet zu Recht erstaunlich, dass man in Athen oft judenfeindliche Reden im Plenum hört.

Derartige Proteste während der Vorführung eines Dokumentarfilms über den Zweiten Weltkrieg sind leider keine Einzelfälle. Im Dezember 2010 hatte ein hoher griechischer Kirchenvertreter, Bischof Seraphim von Piräus, in einem halbstündigen Interview mit dem größten griechischen Privatsender, Mega TV, den Zionismus für die Finanzkrise des Landes verantwortlich gemacht. Das ist aber nicht alles: Bischof Seraphim ist auch überzeugt, dass »Adolf Hitlers Werk ein Plan des weltweiten Zionismus war und von Rothschild finanziert wurde«.

Antisemitische Hassreden sind ohne Zweifel in Griechenland verbreitet; allerdings dürfen wir nicht vergessen, was in Ioannina (im Norden Griechenlands) geschehen ist. Der jüdischer Friedhof dieser Stadt wurde 2009 viermal geschändet, ohne dass die Täter verhaftet wurden. Einige Bürger haben aber reagiert: am 18. Dezember 2009 bildeten ungefähr 100 Bürger eine Menschenkette rund um den Friedhof. Am gleichen Abend organisierte die „Initiative für den Schutz des jüdischen Friedhofs von Ioannina“ eine Tagung über die Geschichte der Juden von Ioannina. Dieses Ereignis gibt die Hoffnung, dass die griechischen Bürger aktiver gegen Rechtsextremismus und Geschichtsrevisionismus werden können.